ارزانی زمین، کاهش نرخ خدمات پایه برای ساخت و ساز مسکن و فرهنگ خوش‌نشینی موجب شده بسیاری از سرمایه‌داران با ساخت ویلا به این روستاهای نحیف نمای شهر بدهند و آن ها را به روستاشهر تبدیل کنند.
در این میان اگر چه بسیاری از دهیاری‌ها به واسطه دریافت هزینه ساخت و ساز اجازه برای ویلاسازی صادر کرده‌اند و یا حریف ساخت و سازهای شبانه نشدند اما هر چه هست این مشکلات اکنون گریبانگیر روستاییان شده که با اهرم قوه قضائیه هم این گره کور باز نشده است!
روستای «زیارت» قربانی خوش‌نشینی
روستای زیارت در نزدیکی گرگان از جمله مناطقی است که به خاطر بی‌توجهی از سال ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۰ به صورت افسارگسیخته مورد ساخت و ساز قرار گرفت و ۵هزار و ۴۰۰ واحد مسکونی بدون نظارت و با ترک فعل مدیران در خارج از بافت روستا ساخته شد.
برج‌سازی در روستای زیارت کار را به آنجا رساند که تنها مسیر دسترسی به این روستا با نصب دوربین‌هایی در دفتر دادستانی استان تحت نظر و کنترل قرار گرفت و با ورود دستگاه قضایی، حمل مصالح ساختمانی قاچاق اعلام شد! به گزارش خبرنگار قدس بسیاری از روستاهای کشور در سال‌های گذشته آماج جمعیتی بوده و عوامل مختلفی در آن نقش داشته که نشان از بی‌برنامگی و نبود نظارت کافی مسئولان در این ارتباط بوده است.
زندان‌هایی که مهاجرپذیر شدند
شهر کرج که به شهر ۷۲ ملت ملقب شده، یکی از شهرهای مهاجرپذیری است که بخش زیادی از این مهاجرپذیری و ازدحام در شهرک‌های حاشیه آن به دلیل وجود چهار زندان بزرگ در آن است.
این شهر چهار زندان بزرگ کشور یعنی زندان کچویی، ندامتگاه زندان رجایی‌شهر و زندان یک و دو قزلحصار را در خود جای داده است.
شهر کرج که به شهر ۷۲ ملت ملقب شده، یکی از شهرهای مهاجرپذیری است که بخش زیادی از این مهاجرپذیری و ازدحام در شهرک‌های حاشیه آن به دلیل وجود چهار زندان بزرگ در آن است
وجود این زندان‌ها سبب بروز مشکلات فراوان برای ساکنان این شهر به خصوص ساکنان مناطق همجوار شده است و استقرار خانواده زندانیان در مناطق نزدیک به زندان که با هدف دسترسی آن‌ها به بستگان زندانی‌شان صورت می‌گیرد حاشیه‌نشینی، بیکاری، افزایش جرایم خرد و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی دیگر را رقم زده است.
تبدیل قطب گندم به قطب بیکاری
روستای کوشک قاضی نیز یکی از چند نمونه روستاهای ایران است که در پی ساخت بدون پیوست فرهنگی سدهای ملاصدرا و سیوند در بالادست این روستا منابع آبی دهستان آن خشکید و زمین‌های کشاورزی آن بایر شد.
در این روستا در حالی که امکانات شهری وجود نداشت، فقط به دلیل قرار داشتن در حومه شهر پذیرنده جمعیتی شد که امکان تهیه مسکن در شهر را نداشتند.
متاسفانه این افزایش جمعیت موجب تغییر شکل روستا شد و این تغییر بدون برنامه، تنش‌های روانی متعددی از جمله خشونت، ناامیدی و افسردگی را برای ساکنان کوشک قاضی به همراه داشت.
در همین ارتباط یک دانش‌آموخته دکترای جامعه‌شناسی با اشاره به نتایج یک پژوهش در سال ۱۳۹۷ در همین روستا به قدس می‌گوید: این روستا در بخش مرکزی شهرستان فسا قرار دارد و نتایج مطالعه انجام شده نشان داد در پی ساخت بدون پیوست فرهنگی سدهای ملاصدرا و سیوند این مشکل ایجاد شد.
مهتا بذرافکن با تأکید بر اهمیت و ضرورت تهیه پیوست فرهنگی و اجتماعی در هر پروژه‌ای که قرار است اجرا شود، می‌افزاید: اگر پیش از اجرای پروژه‌های سدسازی در این منطقه پیوست فرهنگی و اجتماعی برای جایگزین کردن منابع آبی حوضه‌های متأثر از آن تهیه می‌شد، اکنون شاهد از دست رفتن کارکرد روستای کوشک‌قاضی که قطب تولید گندم در استان فارس بود، نبودیم.
روستای کوشک قاضی یکی از چند نمونه روستاهای ایران است که در پی ساخت بدون پیوست فرهنگی سدهای ملاصدرا و سیوند در بالادست این روستا منابع آبی دهستان آن خشکید و زمین‌های کشاورزی آن بایر شد و فقط به دلیل قرار داشتن در حومه شهر پذیرنده جمعیتی شد که امکان تهیه مسکن در شهر را نداشتند
بذرافکن با بیان اینکه تعداد زیادی روستا همچون روستای کوشک‌قاضی در حومه شهرها داریم، ادامه می‌دهد: این روستاها با وجود آنکه کارکرد تولیدی خود را از دست داده و جاذب سرریز جمعیت شهرها شده‌اند، به دلیل نبود زیرساخت‌ها و امکانات شهری همچنان روستا باقی مانده‌اند با این تفاوت که در گذشته محل تولید محصولات غذایی بوده و اکنون محل ایجاد مشاغل کاذب شده‌اند.
به گفته وی اگر دولت روستاها را رها کند و اجازه دهد بدون برنامه‌ریزی و ایجاد زیرساخت‌های شهری به حومه شهرها الحاق شوند، زمین‌های کشاورزی روستاها که جزو ارزشمندترین دارایی‌های کشور محسوب می‌شوند را یکی پس از دیگری از دست خواهیم داد که از دست دادن این زمین‌ها نه تنها به معنای از دست دادن زیست طبیعی روستاها و در پی آن دامن زدن به بیابان‌زایی است بلکه تهدیدی جدی برای تأمین امنیت غذایی کشور خواهد بود.
تأکید به دهیارها
آسیب‌های وارده به روستاها با هجوم سرمایه‌داران شهری یکی از مشکلاتی است که معاون امور دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز در گفت‌وگو با قدس از آن به عنوان دغدغه یاد کرده و می‌گوید: متأسفانه در چند سال گذشته میلیون‌ها هکتار از بهترین زمین‌های کشاورزی به ویلاسازی اختصاص یافته است در حالی که ویلاسازی یا خرید و فروش زمین‌های باغی و کشاورزی در این مناطق به هیچ عنوان مورد تأیید ما نیست و ما از این رویکرد حمایت نمی‌کنیم.
علی قربانی با اشاره به اینکه زمین‌های کشاورزی مناطق روستایی سرمایه‌های ملی هستند و باید برای نسل آینده حفظ شوند، می‌افزاید: در بیشتر جلساتی که داریم به معاونان عمرانی استانداری‌ها و مدیران کل بنیاد مسکن تأکید شده در بازنگری طرح‌های هادی به این مسئله توجه کنند و ابعاد زمین‌ها برای کاربری‌های ویلایی و مسکونی خیلی بزرگ دیده نشود و به طور دقیق کنترل و نظارت شود تا این زمین‌ها که در واقع بهترین زمین‌های کشور برای تولید محصولات کشاورزی و باغی هستند برای ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار نگیرند.
معاون امور دهیاری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در خصوص پیامدهای تغییر ساختار روستاها بر مناطق شهری اظهار می‌کند: در پی تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی و کاهش تولید در مناطق روستایی، مردم روستا بیکار می‌شوند و به سوی حاشیه شهرها مهاجرت خواهند کرد و شهرها دچار حاشیه‌نشینی می‌شود یعنی افزون بر اینکه کشور برای تأمین مواد غذایی و محصولات اساسی وابسته به واردات می‌شود، با خالی شدن روستاها، بر حاشیه‌نشینی شهرها و آسیب‌هایی که به همراه دارد افزوده خواهد شد.
نظر شما