صنعت شترداری در استان هرمزگان با توجه به برخورداری از موقعیت بسیار مناسب و مساعد برای پرورش، دارای مزیت‌های اقتصادی فراوانی است که موجب شده روستاییان این استان از گذر این صنعت امرار معاش کنند به‌ طوری‌ که بر اساس آمارهای اعلامی سازمان جهاد کشاورزی، از ۱۵۰ هزار نفر شتر در کشور ۲۱ هزار نفر آن‌ها متعلق به استان هرمزگان است؛ اما این مزیت با تبعات ناگواری نیز همراه بوده که آن هم برخورد خودروهای عبوری با این حیوانات و جان باختن بسیاری از هموطنان در جاده‌های ارتباطی هرمزگان است!
برخی از رانندگان که در جاده‌های هرمزگان به‌ویژه در مناطق شرقی همچون میناب، سیریک و جاسک در حال حرکت هستند، گاه شبحی وحشتناک از یک موجود عظیم‌الجثه را در مقابل خودروهایشان می‌بینند که فرصت واکنش را از راننده می‌گیرد و خودرو در پیکار با این شبح، واژگون شده و یک تراژدی غم‌انگیز رقم می‌خورد.
شترهایی که در طول روز چرا کرده و هنگام غروب باید با گله راه خانه را در پیش بگیرند، ساز ناکوک می‌زنند و حیران و سرگردان راه خود را می‌روند و گاه موقع گذر از جاده، به طور ناگهانی به مسیر عبور خودروها آمده و این‌گونه ساز تصادف مرگبار را کوک می‌کنند.
حضور شبانه شترها درراه‌های ارتباطی هرمزگان تاکنون منجر به بروز حوادث رانندگی، تلفات و خسارت‌های بسیاری شده که در بیشتر این حوادث از آنجایی‌که شترها هیچ نشانه‌ای نداشتند، امکان شناسایی مالکان آن‌ها مقدور نبوده است.
قصه دردناک تصادف با شتر در هرمزگان، دیگر قصه‌ای تکراری شده که در آن بسیاری‌ افراد از رئیس دادگستری تا معلم جوان درس انگلیسی دانش‌آموزان روستای جاسک، تعدادی از بازیکنان فوتبال این استان و عده‌ای از نیروهای پلیس راه هرمزگان که حین مأموریت در تصادف با شتر جان خود را از دست داده‌اند.
ساماندهی نشدن این حیوانات به کابوسی ترسناک برای مردم هرمزگان موقع تردد در جاده‌های استان به‌ویژه هنگام شب تبدیل و همواره از سوی مسئولان استان به‌عنوان یک زنگ خطر جدی اعلام ‌شده است.
شترهای سرگردان
فرمانده پیشین قرارگاه پلیس‌راه هرمزگان با تأیید این مشکل در جاده‌های شرقی استان هرمزگان به قدس می‌گوید: صنعت پرورش شتر، صنعتی کم‌هزینه و پربازده است که در صورت توجه به آن در مناطق مستعدی همچون هرمزگان می‌تواند به یک صنعت بزرگ سودآور و اشتغالزا تبدیل شود؛ اما همین صنعت سودآور، در صورت رها بودن عنصر اصلی آن یعنی شتر در جاده‌ها، امنیت مسافران و رانندگان را به خطر می‌اندازد و حوادث تلخ زیادی را رقم می‌زند.
سهم دستگاه‌هایی که فراموش شده است
سرهنگ مهدی نیکبخت اظهار می‌کند: در حادثه تصادف با شتر، ارگان‌های مختلفی همچون جهاد کشاورزی به دلیل ساماندهی نکردن صحیح شترها، اداره راهداری به دلیل کافی نبودن اقدام‌های ایمنی در جاده و دهیاری‌ها به دلیل اینکه مالک بیشتر شترها ساکنان روستا هستند و باید محلی برای نگهداری از شترها داشته باشند و همچنین ساربان‌ها به دلیل نگهداری نکردن از دام، هر کدام به‌نوعی مقصر هستند. از این ‌رو حل مشکل شترهای سرگردان در جاده‌های میناب، سیریک و جاسک نیازمند هم‌افزایی و تعامل بین‌دستگاهی است.
سرهنگ نیکبخت ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه پاهای شترها بلند است، هنگام برخورد با خودروهای در حال تردد روی کابین خودرو افتاده که در بیشتر مواقع منجر به فوت راننده و سرنشینان خودرو می‌شوند.
اقدام‌هایی که کارساز نبوده است
وی در خصوص عملکرد راهداری و تمهیداتی که برای پیشگیری از ورود شترها به جاده‌های این استان اندیشیده است، می‌گوید: کارشناسان راهکارهای زیادی همچون نصب گاردریل، پلاک‌کوبی، نصب کمربندهای مخصوص یا همان شبرنگ به شترها و اصلاح حاشیه مسیرها به‌منظور پیشگیری از ورود شتر به جاده را به راهداری پیشنهاد داده‌اند که بخشی از این اقدام‌ها ازجمله نصب کمربندهای شبرنگ توسط راهداری انجام شده؛ اما با توجه به اینکه بخشی از این تصادفات هنگام روز اتفاق می‌افتد، هنوز خطر برخورد با شتر در جاده‌های این استان به قوت خود باقی است و ضرورت دارد متولیان اهتمام بیشتری در اتخاذ راهکارهای کاربردی‌تر داشته باشند.
سرهنگ نیکبخت تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای سر و سامان دادن به این موضوع مانند پلاک‌گذاری و یا اتمام‌حجت با صاحبان گله شده؛ اما ظاهراً کارساز نبوده و هنوز شاهد تصادفات بی‌شماری در جاده‌های این استان و جان باختن بسیاری از هموطنان هستیم.
نقش ساربانان در پیشگیری از سوانح
این کارشناس ترافیک با تأکید بر اهمیت نقش ساربانان در پیشگیری از ورود شترها به جاده‌ها اضافه می‌کند: بیشتر شترها متعلق به ساکنان روستاهای اطراف جاده‌های میناب، سیریک و جاسک هستند. ضرورت دارد مالکان شترها به نگهداری احشام و رها نکردن شتر بدون ساربان، به خصوص به‌محض غروب آفتاب توجه داشته باشند.
فرمانده پیشین قرارگاه پلیس‌راه هرمزگان با اشاره به اینکه هر سال در جاده‌های این استان تعدادی از رانندگان بر اثر تصادف با شتر جان خود را از دست‌داده و شمار زیادی هم زخمی می‌شوند، می‌گوید: تصادف با احشام‌ در جاده‌های هرمزگان ۲ درصد از تصادفات جاده‌ای را در این استان تشکیل می‌دهد؛ اما با توجه به اینکه همین ۲درصد قابل ‌پیشگیری است، باید اقدام‌های لازم در این زمینه صورت بگیرد؛ چراکه ۹۰ درصد سرنشینان این خودروها جان خود را از دست می‌دهند.
ابلاغ بخشنامه دادگستری به شهرداری‌ها
سرهنگ نیکبخت در پاسخ به این پرسش که در صورت تصادف خودرو با شتر – با توجه به اینکه بیشتر شترها پلاک‌کوبی نیستند- چه کسی باید خسارت را بپردازد، اظهار می‌کند: در سال‌های اخیر در پی افزایش آمار برخورد خودروهای عبوری با شترهای سرگردان، دادگستری استان به این موضوع ورود و با صدور بخشنامه‌ای اعلام کرد شترهای سرگردان و بدون پلاک‌گذاری به‌مثابه کالای قاچاق هستند و باید جمع‌آوری شوند.
این کارشناس ترافیک در ادامه می‌افزاید: بر اساس این بخشنامه مقرر شد چنانچه شهرداری‌ها شتری را در سطح جاده‌ها و محله‌های شهر رؤیت کنند، باید شتر توقیف و ذبح شود و جالب اینجاست که بسیاری از اعضای شوراهای شهر نیز از این بخشنامه حمایت کردند؛ اما ظاهراً این بخشنامه‌های تحکم‌آمیز هم کارساز نبوده است.
سرهنگ نیکبخت بیان می‌کند: افزون بر صاحبان شترکه در این میان سرمایه خود یعنی شتر را هم از دست می‌دهند، جهاد کشاورزی، راهداری و حتی در برخی مواقع راننده هم مقصر هستند؛ اما با توجه به اینکه در برخی مواقع شترها ناگهان برمی‌گردند و مسیر خود را تغییر می‌دهند و با خودرو برخورد می‌کنند، سهم رانندگان در این تصادفات بسیار اندک است و ضرورت دارد افزون بر مالک شتر، درصد تقصیر ارگان‌هایی همچون جهاد کشاورزی و راهداری در تصادف‌های جاده‌ای که بر اثر برخورد با شتر اتفاق می‌افتد، مشخص شود.
گفتنی است برای تکمیل این گزارش بارها با روابط عمومی راهداری استان هرمزگان و راهداری کشور تماس گرفتیم؛ اما یک هفته پیگیری، فرجامی نداشت و مسئولان راهداری هر بار به بهانه‌ای از همکاری با این رسانه خودداری کردند.