کتاب «درسنامه علوم قرآنی» تالیف حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا مودب که به سفارش مرکز تدوین متون و منابع درسی حوزه های علمیه به رشته تحریر در آمده است، امروز (شنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۴) با حضور صاحب نظران و محققان و پژوهشگران حوزه رونمایی شد.
این اثر که براساس دیدگاه‌های مفسران و دانشمندان برجسته علوم قرآنی از جمله علامه طباطبایی (ره)، آیت‌الله خویی (ره)، آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی، آیت‌الله العظمی سبحانی، آیت‌الله معرفت (ره)، علامه عسکری (ره)، آیت‌الله مصباح یزدی (ره) و آیت‌الله استادی تدوین شده، حاصل تلاش جمعی از نویسندگان، محققان و استادان حوزه علمیه قم است که سال‌ها در زمینه علوم قرآنی تدریس و تألیف داشته‌اند و از ویژگی های آن می توان به «جدیدترین کتاب در حوزه علوم قرآنی همراه با آرای تازه در هر بحث» و «تدوین متناسب با سطح طلاب سطح یک، با تحلیل‌های روان‌تر و قابل‌فهم‌تر» اشاره کرد.
به مناسبت رونمایی از کتاب «درسنامه علوم قرآنی» به سراغ حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا مؤدب، صاحب این اثر ارزشمند رفتیم و در محورهای زیر با او به گفتگو نشستیم:
محورهای مصاحبه:
تاثیر علوم قرآنی در فهم و تفسیر قرآن؛
تفاوت کتاب «درسنامه علوم قرآنی» با دیگر آثار مشابه؛
میزان استفاده از دیدگاهای بزرگان در تدوین «درسنامه علوم قرآنی»؛
اهمیت کارگاه‌های آموزشی در بهبود کیفیت و روزآمدی کتب درسی.
آنچه در ادامه می خوانید حاصل گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین مؤدب است:
از دیدگاه شما علوم قرآنی چه نقشی در فهم و تفسیر قرآن کریم دارد؟
علوم قرآنی شامل مباحثی است که مقدمه‌ای برای تفسیر قرآن محسوب می‌شوند و برخی از آن‌ها مبانی اصلی مفسران را تشکیل می‌دهند. این مباحث شامل پرسش‌هایی درباره وحی، قرائات قرآن، سالم بودن یا احتمال تحریف آن، مفهوم نسخ، و چگونگی آیات محکم و متشابه است. مفسران این موضوعات را به‌عنوان مبانی تفسیری خود انتخاب کرده و روش‌های متفاوتی برای تفسیر قرآن اتخاذ می‌کنند. این روش‌ها شامل تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی، تفسیر عقلی یا ترکیبی از این‌ها به‌صورت اجتهادی است.
آشنایی دقیق با مباحث علوم قرآنی موجب درک عمیق‌تر قرآن و همچنین فهم دیدگاه‌های مفسران مختلف درباره روش‌های تفسیری آنان می‌شود.
امتیازات کتاب در مقایسه با سایر درسنامه های علوم قرآنی چیست و به طور کلی این اثر از چه ویژگی هایی برخوردار است؟
این کتاب حاصل تلاش جمعی از نویسندگان، محققان و استادان حوزه علمیه قم است که سال‌ها در زمینه علوم قرآنی تدریس و تألیف داشته‌اند. هر یک از استادان برجسته، مانند: استاد فاکر میبدی، استاد عزیزی کیا، استاد نجارزادگان، استاد طیب حسینی، استاد فلاحی قمی، استاد بابایی، استاد جواهری و استاد علی راد، مسئولیت نگارش یک یا دو فصل را بر عهده داشته‌اند.
از ویژگی‌های برجسته این اثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جدیدترین کتاب در حوزه علوم قرآنی، همراه با آرای تازه در هر بحث؛
تدوین متناسب با سطح طلاب سطح یک، با تحلیل‌های روان‌تر و قابل‌فهم‌تر؛
در تدوین این کتاب تا چه اندازه از نظرات علما و اساتید تفسیر و علوم قرآنی بهره گرفته اید؟
این اثر بر اساس دیدگاه‌های مفسران و دانشمندان برجسته علوم قرآنی تدوین شده است، از جمله: علامه طباطبایی (ره)، آیت‌الله خویی (ره)، آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی، آیت‌الله العظمی سبحانی، آیت‌الله معرفت (ره)، علامه عسکری (ره)، آیت‌الله مصباح یزدی (ره) و آیت‌الله استادی دامت برکاتهم؛
تلاش شده است که مباحث مطرح‌شده در کتاب با توجه به نظرات مشهور شیعه در حوزه علوم قرآنی تنظیم شوند تا دیدگاه‌های معتبر در این زمینه مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
تولید این اثر تا چه اندازه به ویژگی ها و نیاز های مخاطب ( طلاب سطح یک) توجه شده است؟
کتاب با توجه به تجربیات آثار قبلی و نیازهای طلاب تنظیم شده است. از جمله اقداماتی که برای هماهنگ‌سازی کتاب با سطح مخاطبان انجام شده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از ادبیات حوزوی و ساختار علمی در کنار حفظ روانی متن؛
ارائه مباحث علوم قرآنی در قالبی جامع، علمی و متناسب با سطح طلبه‌های تازه وارد؛
فراهم کردن بستری مناسب جهت آشنایی با قرآن و انس بیشتر با آن؛
کارگاه‌های آموزشی در بهبود کیفیت و روزآمدی کتب درسی چه نقشی دارند؟
درسی برگزاری کارگاه‌های آموزشی تأثیر زیادی در ارتقای کیفیت کتاب و تدریس آن دارد. برخی از نتایج برگزاری این کارگاه‌ها شامل موارد زیر است:
بررسی و تحلیل تدریس نخستین نسخه کتاب توسط اساتید قم و سراسر کشور؛
بازخوانی، اصلاح اشکالات احتمالی و اعمال تغییرات در ویرایش‌های بعدی؛
آشنایی استادان با اهداف و روش‌های تدوین کتاب برای بهبود روش های تدریس؛
پس از انتشار این کتاب، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در چند استان ضروری خواهد بود تا طلاب و استادان بتوانند تجربیات تدریس را ارزیابی کنند.
در یک نگاه کتاب خودتان را توصیف کنید؟
این اثر یک مطالعه جامع و ارزشمند در حوزه علوم قرآنی است که مهم‌ترین مباحث مورد نیاز طلاب را پوشش می‌دهد. کتاب در ۱۰ فصل تدوین شده و شامل موضوعاتی مانند: وحی، نزول، جمع قرآن، قرائات قرآن، مفهوم تحریف‌ناپذیری، محکم و متشابه، ترجمه و تفسیر.
با تعدد ارجاعات، ویرایش دقیق، ساختار منسجم و طراحی مناسب، این کتاب به یکی از منابع ارزشمند حوزه علوم قرآنی تبدیل شده است. همچنین، پیشنهاد می شود که ترجمه عربی و انگلیسی این اثر نیز تهیه شود تا حوزه‌های علمیه خارج از ایران نیز بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
نظر شما