به گزارش قدس خراسان، جنگ ایران و رژیم صهیونیستی چند روزی است آغاز شده و مردم ایران با هر نگاه و جریان سیاسی، این روزها نشان دادند در شرایط حساس، همبستگی و انسجام خود را حفظ میکنند؛ اما تداوم این انسجام نیازمند مؤلفههایی است که درباره این موضوع با اساتید دانشگاه و مسئولان تشکلهای دانشجویی گفتوگوهایی را انجام دادیم که در ادامه میخوانید.
جنگ، فرصتی برای احیای مجدد همبستگی اجتماعی
مجید فولادیان، استاد جامعهشناسی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه ما ابتدا باید تصویری از وضعیت جامعه ایران و نسبتش با دولت و حاکمیت را در نظر بگیریم تا ببینیم وضعیت به چه شکل است، گفت: آن چیزی که مشخص است، این است که حدود 50 درصد از مردم ایران به دلایل متعددی نگاه مثبتی به عملکرد حاکمیت ندارند، همانهای که در انتخابات مشارکت نکردند و متأسفانه در دولت آقای پزشکیان هم هیچ تلاش جدی برای اینکه این افراد را در سیاستها در نظر بگیرد، انجام نشده است، به جز دو مورد مانند بحث حجاب که مطالبه آن 50 درصد بود، اما در سایر موارد آنچنان پررنگ خواستههای آنها را با توجه به بحث وفاقی که مطرح میکرد، مدنظر قرار نداد.
او افزود: در حالی که اگر سیاستهای دولت و حاکمیت به سمت وفاق با 50 درصدی که در انتخابات مشارکت نکردند، حرکت میکرد و آن مردم را هم به سمت خودش میآورد، امروز ما در موقعیت خیلی بهتری بودیم، با این وجود اکنون اوضاع جامعه آنقدرها هم بد نیست، آن چیزی که من میبینم این است که بیشتر مردم جامعه شرایط عمومی را بهعنوان یک شرایط حساس برای ایران درک کردهاند و اگر مخالفتی هم داشته باشند حداقل سکوت میکنند یعنی موضعگیری منفی انجام نمیدهند، اختلاف ایجاد نمیکنند به جز یک تعداد کمی که همیشه بوده و هستند که به نظرم در محاسبات ما خیلی جایی ندارند.
فولادیان خاطرنشان کرد: جامعه ایران پتانسیلی برای همبستگی داشته و واقعا دولتها بیانصافی کردند که نمیتوانستند این ظرفیت را وارد میدان کنند و صدای آن را بشنوند و برعکس بعضی وقتها با عملکردهای نامناسب و قوانین اشتباه بهنوعی انگشت در چشم این 50 درصد هم کردهاند، در حالی که اکنون میبینیم که این افراد آمدهاند و در کنار حاکمیت و ایران قرار گرفتهاند و حمایت میکنند، کسانی که حتی سالها بهعنوان زندانی سیاسی در زندان بودهاند یا از دانشگاه اخراج شدهاند، همچنین کسانی که به آنها ظلمی شده یا حداقل خودشان احساس میکنند که ظلمی به آنها شده است، اکنون به نفع حاکمیت اعلام موضع میکنند، این موارد نشان میدهد که ما با یک بدنه اجتماعی متفاوت از جوامع دیگر مانند افغانستان، پاکستان و سایر جوامع دیگری که نگاه قومیتی در آنها حاکم است، مواجه هستیم، چرا که نگاه جامعه ایران قومیتی نیست و یک نگاه کیفی است و ما میتوانیم بر روی مسائل مختلف مردم را همبسته کنیم، اگر حرفشان را بشنویم و تصمیماتشان را به رسمیت بشناسیم، میتوانیم همراهی آنها را با حاکمیت داشته باشیم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه جنگ همیشه چیز بدی است و برنده به آن مفهوم ندارد چرا که در هر دو طرف خرابی به بار میآورد، متذکر شد: البته جنگها فرصت هم هستند، فرصتی که همبستگیهای جمعی را مجدداً احیا کنند، بهنظرم اگرچه حاکمیت خیلی از زیرساختهایش را از دست میدهد، یک چیزی بهدست میآورد که امیدوارم آن را برای خودش حفظ کند و بداند که این مورد از زیرساختها نیز مهمتر است.
او با اشاره به اینکه برای اینکه آن چیزی که دشمن بر روی فضای اجتماعی ما حساب کرده محقق نشود، باید کسانی که اکنون پشت حاکمیت ایستادهاند را به رسمیت بشناسیم و حرفشان را بشنویم، گفت: بهنظرم یکی از کارهای خوبی که در این روزها صدا و سیما انجام میدهد این است که بر روی معیارها و مفاهیم انسجام و هویت ملی و ایران که همه مردم بر روی آن اشتراک دارند، تمرکز میکند و بر روی مفاهیم سیاسی تمرکز نکرده است، این یعنی یک شعوری وجود دارد که میتواند این کار را انجام دهد، اما کاش این کار را زودتر انجام میداد و کاش مسائل سیاسی را آنقدر در مواقع مختلف پررنگ نمیکرد که در جامعه شکاف ایجاد کند، چرا که صدا و سیما یک رسانه ملی است.
فولادیان ادامه داد: این کارها کمک میکند که ما این برهه را بگذرانیم به شرط آنکه بعد از پایان این برهه زمانی که امیدورام هرچه زودتر به پایان برسد، دوباره فراموش نکنیم که همه مردم پشت سر حاکمیت آمدند و از آن حمایت کردند یا حداقل سکوت کردند و به نفع اسرائیلیها وارد کنشی نمیشوند، از نظرم این خیلی ارزشمند است و باید قدر آن را بدانیم و آن را حفظ کنیم.
سرنوشت حاکمان و مردمان از هم جدا نیست
علیرضا آزاد، استاد اخراجی دانشگاه فردوسی مشهد در سال ۱۴۰۱ که این روزها در پیشه معلمی مشغول فعالیت است، درباره آن چیزی که این روزها در جریان است، گفت: آن چیزی که این روزها در حال وقوع است نه یک عملیات نظامی بلکه جنگ تمام عیار است که از سوی جلادترین و جنایتکارترین رژیم دنیا علیه جمهوری اسلامی ایران در حال اجراست، مهمترین نیازی که جامعه این است که از این موضوع آگاه باشیم که همه ما با تمام اختلافها و تفاوت نظرها و گلایههایی که داریم اکنون سوار یک کشتی به اسم ایران هستیم، بدانیم که هم سرنوشتیم و اگر این کشتی آسیب ببیند چپ و راست با هم طرد میشویم.
او افزود: رژیم صهیونیستی در غزه تنها عوامل عملیات طوفان الاقصی و اعضای حماس را نکشت بلکه 55 هزار نفر از جمله ۲۰ هزار کودک را کشت و ۷۰ درصد خانهها را در غزه ویران کرد، در ایران هم خدایی نکرده اگر حملات دشمن بهدرستی دفع نشود ممکن است به مراتب بدتر آنچه که در غزه رخ داد، انجام دهد، بنابراین درک این مسئله که همسرنوشت هستیم برای همه افراد جامعه لازم است.
آزاد با اشاره به اینکه دنبال مقصر گشتن نقد آن چیزی که ما را به این موقعیت رسانده لازم است اما نه در شرایط جنگی، متذکر شد: یک منتقد زمانشناس قبل از این جنگ حتماً بارها اشتباهات را گوشزد کرده و بعد از این هم فرصت زیاد است که بگوید، اما اکنون در حالی که شهرهای ما در یک جنگ نامتقارن و زیر بمباران مدرنترین هواپیماهای دنیا است، زمان انتقاد، مقصریابی، گله کردن، گروکشی و بیان اینکه دیدید گفته بودم و این حرفها نیست. وقت برای این بحث و جدلهای داخلی زیاد است و اکنون زمان همدلی، چشمپوشی از اشتباهات گذشته و تمرکز بر دفع شر این دشمنی است که بالای سر ماست.
این استاد سابق دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: امام سجاد(ع) در دعای ۲۷ صحیفه سجادیه مرزداران کشور اسلامی را به زیباترین وجه دعا میکنند، آن هم مرزداران خلیفه اموی که بعید نیست بعضی از آنها در کربلا به روی اهل بیت(ع) شمشیر کشیده باشند اما فعلا مرزداران کشور اسلامی هستند، امام سجاد(ع) در این دعا میفرماید: «خدایا مرزهای مسلمانان را محکم و استوار ساز و به مرزبانان توانایی بخش، سلاحشان را تیز و برا کن و اطرافشان را نفوذناپذیر ساز، جمعشان را به هم پیوند ده، به یاری خود نیرومندشان کن و به آنها شکیبایی بده و یاد دنیای فریبکار را از دل آنها بزدای».
او با بیان اینکه نیروی مسلح وقتی احساس کند که چشم امید مردم است، اعتماد به نفس پیدا میکند، افزود: خودتان را جای سرباز و فرماندهی قرار دهید که پشت پدافند هوایی نشسته است و دارد به سمت پهبادی که مستقیم به سمت او میآید، شلیک میکند و آتش میگشاید، در حالی که هر لحظه ممکن است مورد اصابت موشک همان پهپاد قرار بگیرد، چه چیزی میتواند این نیروی نظامی را قانع کند که به قیمت جانش و به قیمت یتیم شدن فرزندانش با دشمن مبارزه کند، جز اینکه بداند امید یک ملت به انگشتی است که او بر روی ماشه دارد؟ من و شما که نمیتوانیم با جنگنده ۳۵F بجنگیم اما میتوانیم حداقل قلب و بازوی کسی که جانش را سر دستش گرفته و داره بهخاطر ما با این دژخیمها میجنگد را قوی کنیم و دلش را گرم کنیم، حتی اگر هنر این کار را نداریم، حداقل با چیزهایی که در فضای حقیقی و مجازی میگوییم ته دل این دلاوران را خالی نکنیم و این حداقل کاری است.
آزاد با بیان اینکه اغلب چیزهایی که برای همراهی مردم با نیروهای مسلح لازم است باید قبلتر از اینها انجام میدادیم تا مردم قوای مسلح را نه فقط حافظان نظام سیاسی بلکه حافظان جان و مال و ناموس و کشور خودشان بدانند، متذکر شد: اکنون باید متوجه باشیم که سرنوشت حاکمان و مردمان از هم جدا نیست. کافی است بدانیم که چرا بعضیها مانند شهید چمران، شهید همت و شهید سلیمانی، سردار دلها شدند و چهکاری انجام دادند که به چنین محبوبیتی نه فقط در بین نظامیها بلکه در بین تک تک آحاد جامعه رسیدند، همان کار را انجام دهیم و همان راه را ادامه دهیم.
این استاد سابق دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه مهمترین کار این است که بدانیم که ما اجتماع نیستیم بلکه یک جامعه هستیم، ادامه داد: ما یک عده نیستیم که در یک جایی به اسم فلات ایران گردهم جمع شده باشیم و زاد و ولد و زندگی کرده باشیم، بلکه یک جامعهای که با وجود تفاوتهای فراوان دارای منافع، دشمن، ارزشها و آرمانها و فرهنگ مشترک است که با طنابی به اسم ایران به هم متصل شدیم، اگر این طناب پاره شود همه میافتیم اما اگر این طناب سالم بماند با تمام افت و خیزهایی که داریم، دوباره سربلند میکنیم، حدود 400 بار در طول تاریخ به ایران حمله شده اما باز هم سر برآوردیم و بالیدیم، بارها پیروز شدیم و بارها شکست خوردیم اما چون فرهنگ داشتیم، باقی ماندیم، امیدوارم تا ابد ایران باقی بماند و در کنار ایران تمام آزادی خواهان و حق طلبان جهان باقی بمانند.
نیاز کنونی جامعه؛ مراقبت از آرامش و ثبات روانی
علی یوسفی، دیگر استاد گروه جامعهشناسی دانشگاه فردوسی مشهد درباره ضرورتها و نیاز کنونی جامعه میگوید: اکنون در شرایط خیلی متفاوتی نسبت به گذشته قرار گرفتهایم؛ شرایطی که در آن موجودیت کشور در خطر است و مواجهات نظامی که از طریق ارتش، سپاه و نیروهای انتظامی صورت میگیرد، جزو مأموریت و مسئولیت آنهاست که چگونه باید با خطر تهدید بیرونی برخورد داشته باشند؛ اما آن مسئولیتی که متوجه جامعه و عموم مردم بهویژه نخبگان، خبرگان و افراد تأثیرگذار اجتماعی در همه لایههای مختلف جامعه است، مراقبت از آرامش و ثباتی بوده که اکنون جامعه نیاز دارد و با رفتارهایی که انجام میدهیم، باید آن را تقویت و حفاظت کنیم و نگذاریم برخوردها، تفسیرها و تحلیلهای نادرست موجب نگرانی و التهاب جامعه شود و ناامیدی نسبت به شرایط به وجود بیاورد.
او افزود: بنابراین اصلیترین مسئولیت و مأموریت در شرایط فعلی تلاش سنجیده برای تقویت روحیه فردی و جمعی و تقویت پایههای همبستگی اجتماعی در جامعه است، این مسئولیت هم میتواند بهصورت فردی و جمعی تعریف شود، این مسئولیت میتواند به صورت فردی و جمعی تعریف شود؛ یعنی هر فرد به تنهایی این مسئولیت را دارد که با قلم، رفتار، تحلیل و عملی که از خود نشان میدهد، شرایط را به نفع امنیت روانی جامعه، روحیه جمعی و همبستگی اجتماعی رقم بزند و با کارهای نسنجیده و ناپخته نباید روحیه مردم را تضعیف کرد و ترس و ناامیدی در مردم ایجاد کرد، چرا که این کار خودش مقدمه یک شکست حتی از لحاظ نظامی است.
یوسفی با اشاره به اینکه کسانی که فعالیت نظامی میکنند و درگیر مواجهه با برخوردهای نظامی هستند، بهویژه کسانی که در نیروی هوایی، هوانیروز و هوا فضا که مشغول به فعالیت هستند و در صف مقدم قرار دارند، همچنین نیروهای امنیتی که در حال بستن راه نفوذ دشمن هستند، بیان کرد: همکاری و توجه جامعه به توصیهها و دستورالعملهای نیروهای نظامی و امنیتی خیلی مهم است و تک تک افراد، نیروهای اجتماعی گروهها و تشکلها که در عرصه اجتماعی فعال هستند. باید در کنار تقویت روحیه جمعی و همبستگی اجتماعی به این وظیفه کلیدی توجه کنند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی متذکر شد: فارغ از اینکه به لحاظ اندیشهای موافق جمهوری اسلامی باشیم یا نباشیم و چه نوع نگاه سیاسی نسبت به جمهوری اسلامی وجود دارد، مسئولیتی فراتر از یک رویکرد سیاسی باید داشته باشیم، همان طور که این روزها حتی برخی افراد که در موضع اپوزیسیونی نسبت به جمهوری اسلامی قرار داشتند و دارند، این مسئولیتی که متوجهشان است را فهمیدهاند چرا که موجودیت کشور در خطر قرار گرفته است.
او تأکید کرد: استراتژی دشمن این است که مردم ناامید و نگران از ادامه این وضعیت شوند و قدرت دشمن را خیلی بیش از آنچه که هست ببینند و قدرت خودی را نادیده بگیرند، این استراتژی جنگ روانی است که دشمن ایران مطرح میکند و برای مقابله با آن باید به نسخه نقطه مقابل آن که پیش از این گفتم عمل کنیم.
ترور دانشمندان، توهین به ساحت علم بود
امیرعلی حسینی، دبیر تبیین مواضع بسیج دانشجویی خراسان رضوی که دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد است، در این باره گفت: در حال حاضر جامعه ما بهویژه دانشگاهیان باید بر روی این موضوع تمرکز کنند که دشمن صهیونیستی از نظر نظامی هیچ کاری نمیتواند انجام دهد و جامعه ما باید همیشه هوشیار باشد که از داخل ضربه نخورد. توهینی که این رژیم با حمله به اساتید دانشگاه ما کرده است، توهین به ساحت علم بوده و در واقع جامعه دانشگاهیان باید علیه این فضای خیلی زشت نسبت به علم قیام کند.
او با بیان اینکه چیزی که باعث نگرانی نیروهای مسلح ما خواهد بود، خائنین داخلی هستند، افزود: مردم ما باید مراقب این موارد باشند و هر کجا آنها را گزارش آن را به عوامل نظامی و امنیتی بدهند، یک بعد دیگر ماجرا این است که دانشمندان ما ترور شدهاند و دانشجویان و اساتید باید خیلی مستحکم راه این دانشمندان را بهویژه در صنایع هستهای ادامه دهند، اخیراً شنیدم که خیلی از دانشجویان بعد از این ترورها تقاضای تغییر رشته به صنایع هستهای و فیزیک هستهای و سایر رشتهها در این زمینه را دادهاند، این مسیر درستی است و ما باید مسیر این شهدای علمی را ادامه دهیم.
حسینی با بیان اینکه مردم همیشه در بزنگاههایی که دشمن آمده و میخواسته خاک کشور را مورد تعرض قرار بدهد، یکصدا ایستادهاند، خاطرنشان کرد: مردم ایران چند هزار سال است که در این جغرافیا زندگی میکنند اما صهیونیستها مردم آوارهای هستند که همیشه در طول تاریخ آواره بودهاند و در جایگاهی نیستند که مردم ایران را تهدید کنند، آنها کسانی هستند که ما ایرانیها آنها را در این سرزمین آزادشان کردیم و انشاءالله قدس شریف را آزاد میکنیم و این بار حاکمیت الهی در آنجا جاری خواهد شد.
مهمترین نیاز جامعه همدلی و اتحاد بین اقشار مختلف مردم است
سجاد غلامی، دبیر شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد نیز با اشاره به اینکه اکنون مهمترین نیاز جامعه همدلی و اتحاد بین اقشار مختلف مردم با آرا و تفکرات و قومیتهای مختلف است، در این باره گفت: مهمترین چیزی که فعلاً برای کمک به نیروهای مسلح وجود دارد، گوش کردن به توصیهها بهویژه آن چیزی که این روزها در فضای مجازی منتشر میکنند، است. مانند توصیههایی که در مورد عدم اجتماع در محلهایی که حادثهای رخ میدهد و عدم انتشار عکس و فیلم از محلهای حادثه است، همچنین هشداری که درباره گزارش کردن موارد مشکوک به نهادهای امنیتی و انتظامی داده میشود.
او با تأکید بر اینکه عمل به توصیههای پدافند غیرعامل رسانهای اکنون مهمترین چیزی است که به همراهی با نیروهای مسلح کمک میکند، افزود: اکنون نیروها و تشکلهای مردمی مانند بسیج و هلال احمر میتوانند در بخشهایی به نیروهای مسلح کمک کنند، سایر افراد هم در حد توان خودشان میتوانند در حوزههای مختلف کمک کنند.
غلامی خاطرنشان کرد: بعد از صحبتهای روز اول حمله رژیم صهیونیستی به ایران که نتانیاهو خطاب به مردم گفت «اکنون نوبت شما است که اعتراض و تجمع کنید» هیچ واکنشی از سوی مردم دیده نشد، یعنی به طور خودکار مردم خودشان این دروغ اسرائیل را شناسایی کرده و در مقابل آن میایستند، به همین خاطر اکنون این موضوع مسئله مهمی نیست چرا که مردم زمانی که ایران در خطر میافتد، به طور خودکار از وطن حمایت میکنند و نمیگذارند دشمن کاری از پیش ببرد. درست است ما در کشورمان با مشکلاتی مواجه هستیم و مردم نارضایتیهایی هم دارند؛ اما بارها در این شرایط نشان دادهاند که وضعیت متفاوت است و پشت یکدیگر و حکومت و دولت هستند و به هم کمک میکنند.
نیاز این روزها حفظ وحدت و انسجام ملی و امیدآفرینی است
فاطمه علیاکبرزاده، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه پیام نور مشهد نیز در این باره گفت: آغاز جنگ و سابقه دشمنی استکبار جهانی با نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران از زمان انقلاب آغاز شده است. انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) از همان ابتدای شکلگیری ندای آزادی و خونخواهی برای مظلومان جهان در برابر جریان باطل را سر داده است. با آغاز انقلاب در مسیر شکلگیری تمدن نوین اسلامی قرار گرفتیم و این امر الهی جریان کفر را برای رسیدن به اهداف جهانی و تمدنی خود دچار آسیب جدی و جبران ناپذیری کرد.
او افزود: به همین دلیل در این چهل و اندی سال پس از پیروزی انقلاب دشمنان ما از هر راهی برای آسیب زدن به این مسیر استفاده کردند و در این سالها جنگ ترکیبی را علیه ملت ایران و با تمام مسلمانان آزادیخواه جهان آغار کردهاند. با انجام عملیات طوفان الاقصی و در هم شکسته شدن هیبت جریان استکبار جهانی دیگر ملت ایران و مردم فلسطین و کشورهای مسلمان جهان نبودند که در برابر ظلم آنان مقاومت و مقابله میکردند. بلکه تمام مردم آزادیخواه در سراسر جهان ندای نابودی استکبار را سردادند و این یعنی جریان استکبار و در رأس آنها رژیم منحوس و کودککش صهیونیستی بیش از گذشته در مسیر نابودی قرار گرفت و به همین دلیل برای نجات خود دست به هر اقدام دیوانهواری میزند.
علیاکبرزاده با بیان اینکه جنگ ترکیبی همراه با حمله نظامی و نفوذ بخشی از ابزار دشمن در شرایط فعلی کشور است، ادامه داد: بهطور کلی در هر جنگی که رخ میدهد نیازهای اساسی کشورها به نیازهای حیاتی و امنیتی، روانی و معنوی، انسجام اجتماعی، اطلاعاتی و رسانهای، پشتیبانی و مشارکت مردم دستهبندی میشود. اما با وضع فعلی کشور و سطح درگیریها نیازهای اساسی جامعه و مردم ابتدا تبیین وضع موجود و آگاهی دادن کامل نسبت به دشمن و نقاط ضعف آن و همچنین تمرکز بر نقاط قوت نیروهای داخلی است.
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه پیام نور مشهد با تأکید بر اینکه حفظ وحدت، انسجام ملی، امیدآفرینی و داشتن آرایش مناسب جنگی از اقدامات مؤثر با توجه به شرایط فعلی است، یادآور شد: قطعا حمایت همه جانبه از اقدامات نیروهای مسلح و سربازان این خاک مقدس از مهمترین اقداماتی است که در حال حاضر مردم میتوانند انجام دهند. در مرحله بعد عمل به اقدامات امنیتی که از سوی ارگانهای امنیتی و انتظامی گفته شده است، کمک زیادی به آنها میکند و در بُعد رسانهای و اجتماعی هم روایت صحیح از اقتدار و اقدامات نیروهای مسلح حفظ وحدت ملی دقت در انتخاب روایتها و اخبار و باز نشر ان اعتمادسازی بین مسئولان و مردم و امیدآفرینی و پیش از همه اینها توکل به خداوند کارساز خواهد بود.
او با تأکید بر اینکه تبیین وضع موجود ایمان، وحدت ملی و جلوگیری از هر تنشی در داخل کشور و از همه مهمتر انجام تکلیف ملی_مذهبی و شناخت دقیق نقش خودمان بهعنوان بخشی از جامعه در این جریان کارساز خواهد بود، ادامه داد: داشتن برنامهریزی و اقدام بهموقع نیروهای مسلح و انجام اقدامات و عملیاتهای پیشگیرانه از سوی نیروهای مسلح نیز در بخش دیگر این حائز اهمیت است. اقداماتی که بهخوبی تاکنون توسط نیروهای نظامی و امنیتی صورت گرفته است.
نظر شما