به گزارش قدس خراسان، در روزهای گذشته در کنار دریافت پیام‌های مردمی که همواره متن و محتوایشان خبر از همدلی و حمایت از نیروهای نظامی در دفاع و مقابله با رژیم کودک‌کش صهیونیستی می‌دهد، برخی پیام‌های مردمی ارسال شده به این تحریریه از سوی مخاطبانی است که با مشاهده پیگیری‌های پیام مردم قدس خراسان احساس می‌کنند رسانه می‌تواند در این شرایط گره‌گشای مسائل آن‌ها باشد. در همین زمینه و بررسی پیام‌های مردمی، برخی از پیام‌ها از سوی تولیدکنندگان محصولات کشاورزی به ویژه گلخانه‌داران رسیده که این افراد اعلام کرده‌اند با توجه به افزایش عرضه میوه و تره‌بار در میدان‌های بار مشهد، محصولات این تولیدکنندگان خریدار ندارد یا به قیمتی خریداری می‌شود که به طور کامل زیان است و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، حیات واحد تولیدی آن‌ها به خطر خواهد افتاد. در بررسی این پیام‌ها چند موضوع مورد اهمیت است؛ نخست راستی‌آزمایی این مسئله که آیا به صورت واقعی میزان بار در میدان بار مشهد بیشتر شده و دلیل اصلی آن چیست. دوم اینکه افزایش این عرضه آیا موجب می‌شود با هدررفت این محصولات به دلیل تبدیل شدن به ضایعات مواجه باشیم و سوم اینکه اگر این محصولات به فراوانی و فراتر از نیاز مردم وجود دارند، صنایع تبدیلی در این زمینه ورودی داشته‌اند یا خیر؟ از آنجا که پاسخ به این پرسش‌ها نیازمند بررسی میدانی در بازار مرکزی میوه و تره‌بار مشهد به عنوان کانون اصلی عرضه این محصولات است، صبح دیروز سری به این بازار زدیم و با برخی از خریداران و فروشندگان به گفت‌وگو پرداختیم.

افت و خیز قیمت‌ها در یک روز

یکی از خریداران که محصولات متنوعی از میوه و صیفی‌جات خریده بود و برای فروش به روستاهای کلات می‌برد، در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: من یک دوره‌گردم و با وانت خود میوه و سبزی به روستاها می‌برم. این روزها بار در میدان خیلی فراوان، متنوع و ارزان است. پیش از این نمی‌توانستم انواع میوه را بخرم یا بار زیادی تهیه کنم؛ چون همه چیز به خصوص نوبرانه‌ها گران بود؛ اما الان همه اقلام قیمت خیلی پایینی دارند و می‌توانم بار متنوعی بخرم و برای فروش به روستاها ببرم.

یکی دیگر از خریداران نیز با تکرار همان حرف‌های خریدار قبلی که تقریباً مشابه گفته‌های سایر خریداران است، گفت: از هفته گذشته و حتی دیروز قیمت‌ها به شدت پایین آمده و بار فراوان است. سیب‌زمینی، پیاز، گوجه‌فرنگی و میوه‌های سردرختی بیشتر شده و در برخی مواقع قیمت‌ها حتی به کمتر از نصف در ۲۰ روز پیش رسیده و اگر آخر وقت برای خرید مراجعه کنیم، با توجه به اینکه برخی بارها مانده‌اند، می‌توان به قیمت پایین‌تر هم خرید کرد به شرط اینکه دست به دست عرضه شود و بیشتر از این نماند تا خراب شود. هفته گذشته که بارهای کمتری به سمت تهران رفت، موجب شد بخشی از بارها به سمت مشهد بیاید و انواع بار فراوان شد و قیمت‌ها به شدت پایین آمد.

افزایش عرضه بار در میدان بار مرکزی مشهد

وجود جعبه‌های میوه‌های رنگی نوبرانه مثل گیلاس، زردآلو و هلو چیده شده روی هم، در کنار اقلام هندوانه، خربزه، طالبی، سیب‌زمینی، پیاز، گوجه‌فرنگی، انواع فلفل و بلال و خودروهایی که یا بار تخلیه می‌کردند و یا منتظر بودند بار آن‌ها در برخی غرفه‌ها خالی شود و خریدارانی که با فراغ بال در حال قیمت گرفتن در غرفه‌های مختلف بودند تا قیمت پایین‌تری را پیدا کنند، حرف خریداران را در فراوان، ارزان و متنوع بودن اقلام میوه و صیفی‌جات تأیید می‌کرد.در گفت‌وگوی خبرنگار ما با چند فروشنده بار این افراد گفتند: بیشتر کسانی که در میدان بار کار می‌کنند، حق‌العمل‌کارند؛ یعنی بار را به طور مستقیم نمی‌خرند؛ بلکه آن را به صورت امانی از کشاورز یا صاحب بار می‌گیرند و با درصدی حق‌العمل‌کاری می‌فروشند و قیمت همه اقلام به میزان عرضه و تقاضای بار بستگی دارد. وقتی میزان یک قلم جنس در میدان فراوان باشد، نسبت به عرضه قیمت می‌شکند و این روزها بیشتر اقلام میوه و صیفی‌جات فراوان بوده و قیمت‌ها خیلی شکسته شده است. خیلی از بارها و میوه‌ها از طرف شمال و شیراز به سمت مشهد آمده است. پیش از این همان بار به مشهد می‌آمد؛ اما به طور مثال یک تریلی وارد می‌شد؛ ولی در حال حاضر میزان آن دو یا سه برابر شده است.

یکی از فروشندگان در پاسخ به این پرسش که آیا ضایعات افزایش یافته یا خیر، توضیح داد: بار به هر حال در میدان دور ریخته نمی‌شود و به هر شکلی به ویژه با قیمت پایین به فروش می‌رسد تا در میدان نماند و میزان ضایعات در مغازه‌ها و منازل مشخص می‌شود؛ اما در نهایت این صاحب بار یا همان کشاورز است که بیشترین زیان را می‌کند؛ چون صاحب حمل و نقل و حق‌العمل‌کار در هر صورت سهم خود را از بار برمی‌دارد. متأسفانه برای این مواقع هیچ فکری نشده است. به طور مثال الان که خیار فراوان است و حتی به کیلویی ۴ یا ۵ هزار تومان خریداری و به قیمت ۱۰ هزار تومان به مشتری فروخته می‌شود، در این شرایط مازاد محصولی مانند خیار می‌تواند به خیارشور یا ترشی تبدیل شود؛ اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد.

حلقه گمشده جهاد کشاورزی
در همین راستا رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ما تصریح کرد: همیشه در زمان گرانی بار به سراغ میدان بار می‌آیند و هنگام ارزانی هیچ وقت پیگیری چه از سمت مسئولان و چه از سمت رسانه وجود ندارد تا دلیل آن مشخص شود. کشاورز در این شرایط بیشترین آسیب را می‌بیند و اگر کشاورز آسیب ببیند، ما هم دچار آسیب خواهیم شد؛ چون دیگر قادر به کشت دوباره نخواهد بود. هندوانه‌ای که امروز کیلویی ۶ هزار تومان در میدان بار مشهد قیمت می‌خورد، کیلویی ۴ هزار تومان کرایه دارد و بارفروش هم کمیسیون خود را برمی‌دارد و به دست کشاورز عددی نمی‌رسد. در صورتی که در این مقطع نیاز است جهاد کشاورزی ورود کند و جلو زیان کشاورز را بگیرد؛ اما جز در بحث‌های بازرسی، جهاد کشاورزی حضور جدی ندارد و تمام این مسائل به نبود الگوی کشت متناسب با نیاز و حتی پیش‌بینی برای این شرایط برمی‌گردد.
محمد قنبری گفت: ظرفیت میزان بار هر روز مشهد۳هزار و ۵۰۰ تا ۴هزار و ۵۰۰ تن است. با توجه به اتفاق‌های اخیر چند روزی بار به تهران کمتر رفت و بارهای بیشتری به سمت مشهد آمد و با فراوانی بار تا ۱۰ هزارتن هم مواجه شدیم. بارگیری از شهرهای دیگر به سمت مشهد این‌گونه است که ما اطلاعی نداریم امروز چه بارهایی به مشهد می‌رسد که دست‌کم بتوانیم محل عرضه آن را مشخص کنیم یا حتی اگر مازاد بر نیاز بود، بار را به شهرهایی که نیاز بیشتری دارند، بفرستیم. رفع این مشکل کار سختی نیست و شرکت‌های باربری می‌توانند با ارسال یک پیامک، باری را که برای شخصی در میدان بار مشهد بارگیری شده، به فرد دیگری اطلاع دهند؛ اما با وجود سامانه‌های گوناگون این هماهنگی انجام نمی‌شود.
وی عنوان کرد: در این مقطع صنایع تبدیلی به سراغ ما نیامده‌اند ضمن آنکه اگر هم به سراغ بارفروش بیایند، باز هم با حفظ منافع خودشان است نه اینکه بار را با قیمت منطقی خریداری کنند که نفعی برای کشاورز داشته باشد. در حال حاضر هم موضوعاتی از این قبیل با هماهنگی بین‌دستگاهی به ویژه استفاده از ظرفیت فعالان این حوزه یعنی بارفروشان مشهد و اتحادیه قابلیت حل و فصل دارد به شرط آنکه از نظرات این صنف و اتحادیه در جلسات تصمیم‌گیری استفاده شود.

به هر حال درست است که در این روزها فراوانی و عرضه بار زیاد به نفع مصرف‌کننده است؛ اما به نظر می‌رسد حفظ منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده در تداوم پایداری قیمت‌ها برای طولانی‌مدت و مدیریت بازار ضروری‌تر است ضمن آنکه استفاده از تکنولوژی‌های روز و سامانه‌های ارتباطی می‌تواند به مدیریت عرضه میوه و صیفی‌جات به تناسب در سطح استان کمک کند. از سوی دیگر شاید عنوان ‌شود خراسان رضوی عمده صنایع تبدیلی کشور را دارد؛ اما این پرسش وجود دارد که کارآمدی این صنایع با حفظ منافع چرخه تولید در کجای قاعده کار قرار دارد؟ پرسشی که باز هم پاسخ آن به بدنه مدیریتی جهاد کشاورزی استان برمی‌گردد.