«سزارین تقویمی» پدیده‌ای است که در چند سال اخیر افزایش قابل توجهی در کشورمان پیدا کرده است؛ تولد نوزاد در تاریخ‌های رُند و لاکچری؛ از ۸/۸/۸۸ گرفته تا ۱/۱/۰۱ و حالا هم نوبت تاریخ زیبای ۴/۴/۰۴ است؛ تاریخی که بار دیگر بیمارستان‌ها را با موجی از تقاضا مواجه خواهد کرد و خطرهای زیادی برای نوزاد دارد. این پدیده عجیب که به گفته متخصصان فقط در ایران تا این حد مورد توجه قرار گرفته، حتی در زمان پاندمی کرونا هم پررنگ بود.
برخی پزشکان مدعی‌اند آمار زایمان در تاریخ‌های خاص چندان چشمگیر نیست، اما داده‌های واقعی خلاف آن را نشان می‌دهد. ضمن آن که وزارت بهداشت هم هر سال و تقریبا یک ماه مانده به تاریخ‌های لاکچری، بخشنامه صادر می‌کند و در این زمینه هشدار می‌دهد و بیمارستان‌ها را نیز تهدید می‌کند که تن به خواسته مادران باردار ندهند. تهدیدی که البته تاکنون کارساز نبوده، چراکه آمار تولدهای اکچری همچنان بالا است. درضمن، اصرار به تولد نوزاد در تاریخ های خاص تنها از سوی والدین نیست. گاهی پزشک، والدین را به این کار ترغیب می‌کند.
این لک‌لک‌ها مجبورند زودتر بیایند
آمارها نشان می‌دهد تولد در این تاریخ‌ها به مراتب بیشتر از روزهای معمولی است. مثلاً در ۹۹/۹/۹ تعداد موالید در استان یزد، ۴ برابر روزهای دیگر شد؛ یعنی حدود ۲۱۵ نوزاد تنها در یک روز! این در حالی بود که متوسط روزانه تولد در آن استان، حدود ۵۳ مورد بود. افزایشی که نمی‌شود آن را اتفاقی یا طبیعی دانست.
در چنین تاریخ‌هایی، تقاضا برای زایمان برنامه‌ریزی‌شده به قدری بالا می‌رود که برخی بیمارستان‌ها ترجیح می‌دهند از پذیرش آن صرف‌نظر کنند، اما همه مراکز درمانی این کار را نمی‌کنند. گاهی هم خود دولت راه‌هایی برای جلوگیری از ازدحام پیشنهاد می‌دهد. مثلا در سال ۹۹ سازمان ثبت احوال اعلام کرد شناسنامه نوزادانی را که از ۵ تا ۱۵ آذر به دنیا می‌آیند، با تاریخ ۹۹/۹/۹ صادر می‌کند. تصمیمی هوشمندانه که تا حدی توانست جلوی ازدحام اتاق‌های عمل در آن روز خاص را بگیرد.
تهدیدهایی که بی‌اثر ماند
وزارت بهداشت هر سال درباره خطرات سزارین‌های تقویمی هشدار می‌دهد و بخشنامه صادر می‌کند. کارشناسان درباره دلیل اصرار والدین به این اتفاق می‌گویند این موضوع ریشه فرهنگی دارد؛ باورهای سنتی و اعتقاد به این که تاریخ تولد خوش‌یمن، آینده فرزند را بهتر می‌کند، تبلیغات فضای مجازی، تمرکز بیش از حد رسانه‌ها بر موضوع که موجب ترغیب بسیاری از والدین می‌شود، چشم و هم‌چشمی و تمرکز روی تاریخ تولد کودک به عنوان یک دستاورد لوکس مهم‌ترین دلایل این پدیده هستند.
تلخ‌ترین وجه ماجرا زمانی رخ می‌دهد که والدین برای عقب انداختن زایمان یا هماهنگی با یک روز خاص، خودسرانه مراجعه به بیمارستان را به تعویق می‌اندازند یا اصرار به زایمان زودرس دارند. مرگ‌های ناشی از نارسی جنین یا مرگ‌های داخل رحمی، هردو از نتایج مستقیم همین انتخاب‌های اشتباه‌اند. این زایمان‌ها در بیشتر موارد بدون ضرورت پزشکی انجام می‌شوند و تنها به دلیل یک عدد در تقویم. اما سلامت نوزاد و مادر چیزی نیست که بتوان با این عددبازی‌ها تغییرش داد.
متخصصان می‌گویند زایمان طبیعی، یک فرآیند فیزیولوژیک است و در زمان مناسب، خودبه‌خود آغاز می‌شود. اگر قرار است زایمان زودتر انجام شود، به دلایلی مثل سزارین‌های قبلی، علل پزشکی یا صرفاً خواست مادر، باید حتماً بعد از پایان هفته ۳۹ بارداری باشد تا نوزاد نارس نشود و با وزن کم به دنیا نیاید. در غیر موارد ضروری، ختم بارداری قبل از ۳۹ هفته به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
به گفته متخصصان، زایمان زودتر از موعد - یعنی قبل از هفته سی‌ونهم - می‌تواند باعث نارسی نوزاد، نارس شدن ریه‌ها و در موارد شدیدتر، مرگ داخل رحمی شود. این اتفاق‌ها بیشتر زمانی رخ می‌دهند که زایمان به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و تنها به‌خاطر تاریخ دلخواه والدین انجام می‌شود.
جنین باید آماده تولد باشد
به گفته متخصصان زایمان، جنینی که بین ۳۸ تا ۴۲ هفتگی به دنیا بیاید، کاملاً رسیده و آماده تولد است. تولد زودتر از این بازه، حتی اگر فقط یک روز زودتر باشد، می‌تواند برای نوزاد خطراتی مثل نارس شدن نوزاد، نارسایی ریه و مشکلات تنفسی، افت قند خون و وزن کم نوزاد هنگام تولد به دلیل تغذیه ناکافی و احتمال خطر بستری در NICU (مراقبت‌های ویژه نوزادان) را به همراه داشته باشد. به خصوص اگر زایمان پیش از ۳۷ هفتگی انجام شود.
زایمان دیرتر از موعد هم این خطرات را به همراه دارد؛ کاهش مایع آمنیوتیک که باعث خشکی و آسیب جفت می‌شود، ضعف عملکرد جفت و کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین که ممکن است باعث خفگی نوزاد شود، افزایش احتمال دفع مدفوع داخل رحم (مکونیوم) و ورود آن به ریه‌های نوزاد که می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شدید شود و خطر مرگ داخل رحم. درضمن زایمان زودرس یا دیررس معمولاً خطری برای سلامت مادر ایجاد نمی‌کند و نگرانی اصلی مربوط به سلامت نوزاد است.
نظر شما