گرمازدگی وضعیتی است که در اثر گرمای بیش از حد بدن، معمولاً در نتیجه فعالیت بدنی یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دمای بالا، ایجاد میشود.
گرمازدگی نیاز به درمان اورژانسی دارد و درصورت درمان نشدن به موقع، میتواند به سرعت به مغز، قلب، کلیهها و ماهیچهها آسیب برساند. هرچه درمان بیشتر به تعویق بیفتد، آسیب شدیدتر و خطر بروز عوارض جدی یا مرگ افزایش مییابد.
گرمازدگی، جدیترین شکل آسیب گرمایی است و در صورتی رخ میدهد که دمای بدن ما به ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد. این عارضه بیشتر در ماههای فصل تابستان دیده میشود.
دمای مرکزی بدن چیست؟
دمای مرکزی بدن، دمای اندامهای داخلی، مانند کبد، است که در عمق بدن قرار دارند. بدن ما دمای خود را در محدوده ۳۶.۵ تا ۳۸.۵ درجه سانتیگراد حفظ میکند. این محدوده دمایی است که برای فرآیندهای متابولیک بدن بسیار مساعد است.
برخلاف دمای محیطی که به دلیل نزدیکی به محیط خارجی، نوسانات بیشتری دارد، دمای مرکزی نسبتاً ثابت نگه داشته میشود. هنگامی که دمای مرکزی بدن بیش از حد معینی کاهش یا افزایش یابد، بدن قادر به حفظ یکپارچگی فیزیولوژیکی خود نیست و عملکرد طبیعی بدن به سرعت کاهش یافته که باعث آسیب شدید به سلولها و در صورت عدم درمان به موقع در نهایت منجر به مرگ میشود.
افشین امینی، فوق تخصص طب اورژانس و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی درگفتوگویی با بیان اینکه شرایط فیزیولوژیک بدن، همزمان با گرم شدن هوا تغییر میکند، اظهار کرد: لزوما نباید در معرض گرمای مداوم قرار داشته باشید تا گرمازده شوید، کمشدن آب بدن، فعالیت مداوم، استفاده از برخی داروها و در عین حال گرم شدن هوا میتواند منجر به گرمازدگی شود.
وی هشدار داد: افرادی که فعالیت مداوم دارند و یا به بیماری مزمنی مبتلا هستند و دارو مصرف میکنند، باید برای پیشگیری از گرمازدگی و ابتلا به عوارض آن از مایعات فراوان استفاده کنند.
امینی توصیه کرد: در فصل گرما تا جایی که امکان دارد از لباسهایی استفاده کنید که گردش هوا را آسانتر میکند و از پوشیدن لباسهایی با الیاف نایلونی پرهیز کنید تا حرارت هوا راحتتر دفع شود.
وی گفت: اگر بدنتان در حرارت بالا از حد معمول کمتر دچار تعریق میشود، در بازه زمانی مشخصی که در معرض گرما هستید دست و صورت خود را با آب بشویید و یا اگر از داروی خاصی استفاده میکنید و احیانا در مسافرت هستید و به هر دلیلی نمیتوانید از مایعات به میزان کافی استفاده کنید، حتما پزشک خود را از این موضوع مطلع کنید.
امینی اضافه کرد: اگر با فردی برخورد کردید که در گرمای شدید هوا دچار گیجی و بیحالی شده و یا بیهوش است، حرارت بدن او را کاهش دهید و اگر فرد بیدار است و حالت تهوع و استفراغ ندارد، به او مایعات خنک دهید و در شرایطی که دچار تهوع شده حرارت بدن را با کمک حولههای ولرم خنک کرده و هرگز به یکباره سعی نکنید با آب سرد دمای بدن را کاهش دهید.
وی ادامه داد: بعد از انجام اقدامات مذکور برای فرد دچار گرمازدگی، آرام آرام او را باد بزنید و با پارچههای نمدار، حرارت بدن را پایین بیاورید.
امینی تاکید کرد: اگر فردی که دچار گرمازدگی است افت هوشیاری پیدا کرده، به هیچ عنوان هیچ نوشیدنی و یا خوراکی به او ندهید، بیمار را روی پهلو بخوابانید، با اورژانس تماس بگیرید و از اقدامات خودسرانه پرهیز کنید.
فوق تخصص اورژانس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه اقدامات درمانی تخصصی در زنجیره حیاتی مورد تاکید، است اضافه کرد: اگر با فردی مواجه شدید که دچار گرمازدگی است، حتما با اورژانس تماس بگیرد.
نظر شما