خیلی‌ها برای سفر دنبال بلیط فرست‌کلاس یا اقامتگاه‌های لوکس هستند، اما هیچهایکرها با کوله‌پشتی و انگشت شصت بالا رفته کنار جاده می‌ایستند؛ منتظر خودرویی عبوری که آنها را تا مقصدی نامعلوم ببرد. دلیل نامگذاری‌شان هم همین است؛ چون همیشه آماده‌ی سفری ناگهانی و ماجراجویانه‌اند.

هیچهایک چیست؟ و چگونه هیچهایکر شویم؟

هیچهایک در لغت به سواری رایگان گرفتن در اتومبیل های اشخاص دیگر است و فرهنگستان زبان و ادب فارسی با توجه به معنای این لغت واژه رایگان سواری را برای آن ایجاد کرده است. هر چند که نمی توان به طور قطع گفت هیچهایک کاملاً رایگان است چون گاهی اوقات راننده و هیچهایکر با توافق بر سر هزینه یا هر چیز دیگری هم مسیر می شوند و در بسیاری از موارد رانندگان به صورت مرامی هیچهایکر را سوار ماشین کرده و او را به مقصد مورد نظرش می رسانند. هرچند که این سبک از سفر کردن بین گردشگران خارجی بیشتر رواج دارد اما در سال های اخیر گردشگران ایرانی نیز دل به دریا زده و هیچهایک یا رایگان سواری را به عنوان سبک سفر خود انتخاب کرده اند. حال شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چگونه هیچهایکر شویم؟
قبل از هر کاری ابتدا باید از نظر ذهنی خود را آماده کنید. باید نسبت به دیگران خوش بین بوده و همزمان این را هم در نظر داشته باشید که اعتماد کردن به دیگران در این زمان کمی سخت است. در نتیجه خود را آماده منتظر ایستادن های طولانی مدت کنار جاده کنید. هیچهایک کردن مسابقه بهتر بودن از سایر هیچهایکرها برای قاپیدن فرصت های رایگان سواری نیست و اگر هیچهایکر دیگری همزمان با شما در مسیر ایستاده بود با او محترمانه و دوستانه برخورد کرده و سعی کنید باب گفت و گو را با یکدیگر باز کنید چون احتمالا هر دوی شما مدت نسبتا طولانی را برای رایگان سواری منتظر خواهید ماند و با گفت و گو با یکدیگر حداقل حوصله تان سر نخواهد رفت. شاید فکر کنید با سوار شدن به ماشین دیگر کاری برای انجام دادن نخواهید داشت و حالا باید از رایگان سواری و سفر ارزان خود لذت ببرید ولی نه کار شما به عنوان هیچهایکر تازه آغاز می شود. هیچهایک ها باید گوش شنوا داشته و سعی کنند با راننده معاشرت داشته باشند. به هر حال همه ما می دانیم که هیچ کس غریبه ای را سوار ماشین خود نخواهد کرد مگر رانندگان تنهایی که دوست ندارند مسیر طولانی خود را تنها و در سکوت طی کنند. در نتیجه اگر هیچهایکری را سوار کردند قطعاً با او درباره بسیاری از مسائل زندگی و شغلی صحبت کرده و خاطرات و اتفاقاتی که در طول زندگی برایشان رخ داده است را تعریف خواهند کرد. هر چند شاید این گفته چندان به مذاق شما خوش نیاید ولی وقتی چنین چیزی را تجربه کنید خواهید دید که تا چه اندازه هیجان انگیز بوده و داستان ها و ماجراهای رانندگان چقدر برایتان تجربه کسب خواهد کرد. در نتیجه فروتن باشید و به حرف های آن ها گوش بسپارید چون احتمالا چند دقیقه بعد خود شما نیز خاطرات و ماجراهایی برای تعریف کردن خواهید داشت و راننده با دقت به حرف های شما گوش خواهد داد و حتی شاید راه حلی برای مشکلاتتان پیدا کند.

هیچهایک در ایران
برخلاف کشورهای اروپایی که هیچهایک از قدیم الایام در آنجا رواج داشته ایران تازه پا به دنیای هیچهایکر ها گذاشته است و این پدیده در ایران پدیده ای نوظهور است. اما همین پدیده نوظهور جای خود را بسیار سریع بین گردشگران پیدا کرده و امروزه بسیاری از گردشگران ایرانی به عنوان هیچهایکر شناخته شده فعالیت دارند.

لیلی و حسام زوج جوانی از تهران‌اند که از پنج سال پیش، سفر را محور زندگی مشترکشان قرار داده‌اند. آنها می‌گویند نخستین تجربه هیچهایک‌شان، در ارتفاعات دو هزار شمال، با تراکتور از جاده‌ای پرتگاهی به پایین برگشتن بود؛ تجربه‌ای که به گفته‌شان از فرست‌کلاس هم هیجان‌انگیزتر بود.

برای تأمین هزینه‌های سفر، لیلی در هر مقصد دست‌بافته‌هایش را می‌فروشد. آن‌ها بساط دست‌سازه‌ها را در شهرهای مختلف پهن می‌کنند و از استقبال مردم می‌گویند؛ مخصوصاً وقتی متوجه می‌شوند آن‌ها هیچهایکرند.

شراره و محمدرضا، زوج دیگری‌اند که تجربه هیچهایک در داخل و خارج کشور دارند. به گفته آن‌ها، هیچهایک در ایران به‌مراتب آسان‌تر از کشورهای دیگر است، چون در کشورهای خارجی، توریست بودن اغلب مانع جابه‌جایی رایگان می‌شود. آن‌ها معتقدند هیچهایک صرفاً رایگان سفر کردن نیست؛ گاهی به‌خاطر معرفت راننده، او را مهمان می‌کنند یا با هدیه‌ای کوچک از او قدردانی می‌کنند. به‌قول آن‌ها: «هیچهایک، مرام‌سواری‌ست.»

یکی از خاطرات ماندگارشان سفر گروهی ۱۴ نفره به سیستان‌ و بلوچستان است. در راه برگشت، با ماشین حمل ماهی به مقصد رسیدند؛ تجربه‌ای نه‌چندان خوشبو، اما فراموش‌نشدنی.

با وجود جذابیت‌های این سبک سفر، آنها به‌ویژه به خانم‌ها توصیه می‌کنند هیچگاه تنها سفر نکنند. خطرات همیشه در کمین‌اند و دو نفر بودن، امن‌تر است.

هیچهایکرها معمولاً با ظاهری ساده و کوله‌پشتی کنار جاده می‌ایستند؛ مقصد را روی مقوا می‌نویسند یا با نشان دادن انگشت شصت، منتظر همراهی راننده‌ای هم‌مسیر می‌شوند. یکی از لذت‌های اصلی این نوع سفر، آشنایی با فرهنگ‌ها، لهجه‌ها و سبک زندگی مردمانی‌ست که مسیر را به تجربه‌ای متفاوت تبدیل می‌کنند.