در قسمت نخست از فصل دهم این برنامه تلویزیونی، آیت‌الله محسن کازرونی؛ کارشناس برجسته مسائل دینی، فقیه و استاد درس خارج فقه و اصول حوزۀ علمیۀ مروی تهران، واقعۀ عاشورا را از منظر نظام اندیشه‌ای و دستگاه معرفتی، در دو حوزۀ حماسه و مقاومت، موردبحث و بررسی قرارداد.
گسترۀ بعد عاطفی عاشورا
کازرونی ابتدا دلیل توجه عامه به بعد عاطفی و کم‌توجهی به ابعاد اندیشه‌ورزی عاشورا را موردبررسی قرارداد و گفت: حادثۀ عاشورا، جامع جمیع جهات است و دارای ابعاد مختلف عاطفه، حماسه، اخلاق، اعتقاد و... بوده، ازاین‌رو یک حادثۀ استثنایی است.
وی افزود: در این میان، بعد عاطفی قضیه به دلیل عام و همه‌فهم بودن آن، بیشتر تقویت شده است. وقتی صحبت از احساس می‌شود ازآنجاکه عاطفه در همه وجود دارد، بسیاری جذب حادثه می‌شوند و برای این امر نیاز به ایمان هم نیست؛ ازاین‌جهت به طور طبیعی، تقویت شده است.
این استاد حوزه علمیه، با اشاره به اینکه حادثۀ عاشورا ابعاد معرفتی فراوانی دارد، اظهار داشت: درک بعد معرفتی به اندیشه و تعقل نیاز دارد و اهل اندیشه را می‌طلبد، ازاین‌رو فراگیر نمی‌شود؛ البته این مسئله به معنای نپرداختن به عنصر معرفتی آن، نیست.
تأمل در مضامین زیارت‌ها
کازرونی با تأکید بر اینکه مضامین بسیار بلندی را در زمینه‌های مختلف اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و... می‌توان از حادثۀ عاشورا به دست آورد، یادآور شد: ما معمولاً دچار یک نوع غفلت هستیم. عدم توجه به مضامین زیارت‌هایی که دربارۀ امام حسین (ع) به دست ما رسیده یکی از همین غفلت‌هاست. تأمل و خردورزی در مضامین زیارت‌ها نکته‌های بسیاری را برای ما، روشن می‌کند.
وی اضافه کرد: زیارت‌هایی از امام معصوم (ع) دربارۀ امام حسین (ع) به ما رسیده که هر کدام دریایی از معرفت را در شناخت امام حسین (ع) به انسان، ارائه می‌کند.
عاشورا همواره زنده است
استاد حوزه علمیه مروی، با اشاره به زیارت امام حسین (ع) که از امام صادق (ع) به دست ما رسیده، تصریح کرد: امام (ع) در آن زیارت، به حضرت (ع) سلام‌های متفاوتی عرضه می‌دارد و سپس می‌فرماید: «من نمی‌خواهم هیچگاه از بارگاه تو دور شوم و شکی در زنده‌بودن تو ندارم.» این نشان می‌دهد گرچه واقعۀ عاشورا در زمانی شروع و تمام شده است، اما روح عاشورا و سیدالشهدا (ع) و نیز آن ارزش‌ها و فضائل امام و یارانشان و رذائل دشمنان ایشان، در تاریخ مانده و لذا این حیات مستمر و در مقاومت امروز باقی و زنده است.
وی زیارت‌ها و روایت‌های ائمه (ع) را از منابع مهم برای شناخت امام حسین (ع) و واقعۀ عاشورا دانست و خاطرنشان کرد: وقتی ابعاد مختلف حادثۀ عاشورا مورد واکاوی و بررسی قرار گیرد می‌بینیم که این حادثه بسیار زنده است؛ همچنان که همواره برای این حادثه متأثر شده و هر دم غمش، تازه می‌شود.
مؤلفه‌های حماسۀ حسینی
آیت‌الله کازرونی، دربارۀ مؤلفه‌های حماسۀ حسینی اظهار داشت: نگاه ما در حماسه، برگرفته از دو مفهوم قرآنی هجرت و شهادت است. خداوند در قرآن می‌فرماید: آن عده‌ای که برای مقابله با ظلم مهاجرت می‌کنند، کشته شوند یا بمیرند، خداوند رزقی نیکو به آنها می‌دهد.
وی افزود: هجرت خود مفهومی حماسی است و روح شجاعانه‌ای را می‌طلبد که فرد کاشانه و دیار و تعلقات خود را رها کند و به‌خاطر خدا به مکانی دیگر برود. از آیه این نکته برمی‌آید که هجرت یک ارزش کاملی است به‌گونه‌ای که بعد از آن مهم نیست فرد کشته شود و یا بمیرد؛ زیرا آیه در سایۀ هجرت، شهادت و مرگ را، یکسان می‌بیند.
شهادت، بالاترین روح حماسی
کازرونی، دلیل مهاجرت امام حسین (ع) از مدینه را ایستادگی در برابر ظلم عنوان کرد و ادامه داد: هجرت مفاهیم مختلفی دارد، یک مفهوم آن همین مفهوم حماسی مهاجرت‌کردن از دیار و کاشانه است و مفهوم دیگر آن شهادت است که بالاترین روح حماسی است. روحیۀ مقاومت در هجرت و شهادت دیده می‌شود که هر دو را امام حسین (ع)، جمع کرد.
وی با تأکید بر اینکه امام با جمع بین دو ارزش بی‌نهایت یعنی هجرت و شهادت حماسی بودن آن واقعه را به‌حداعلا رساند، متذکر شد: کلمات و سخنان حماسی امام (ع) در طول مسیر، روحیۀ عزت و نگاه ایشان به جهان و تعبیری که دربارۀ مرگ دارد، همه‌وهمه عاشورا را به حماسه‌ای در اوج، تبدیل کرده است.
آیت‌الله کازرونی، خاطرنشان کرد: امام حسین (ع)، مرگ را به گردنبدی تشبیه می‌کنند که به گردن دختر جوانی آویخته شده و او را زیبا کرده است.
ادبیات کلامی، حرکات و رفتار امام (ع) و نحوۀ شهادت ایشان سرشار از حماسه است، ازاین‌جهت حادثۀ عاشورا یک حماسۀ واقعی تمام‌عیار است که از ایمان برخاسته است.
نظر شما