به گزارش قدس خراسان، مهم‌ترین محصول خاطره‌انگیز و خوش‌عطر و بویش، برنج دم‌سیاه است که هنوز هم مشتری‌های خاص خود را دارد. مردمش با فرهنگ و اهل مطالعه‌اند و با وجود مهاجرت‌های فراوان، هنوز به سنت‌های مختلف خود به ویژه پوشیدن لباس سنتی خاص در مراسم کاشت و برداشت برنج پایبند هستند. کلات از شمال با ترکمنستان، از جنوب با کوه هزارمسجد و شهرستان مشهد، از شرق با سرخس و از غرب با درگز همسایه است و مناظر طبیعی و کوهستانی و رودخانه‌های آن برای گردشگران جذابیت خاصی دارند. با وجود این ظرفیت‌ها کلات می‌تواند به عنوان یک مقصد گردشگری و مرکز اقتصادی در خراسان رضوی مورد توجه قرار گیرد. در این گزارش در گفت‌وگو با نمایندگان مجلس، فرماندار و فعالان بخش خصوصی به ظرفیت‌های بالقوه این شهرستان برای توسعه می‌پردازیم.
ضرورت برنامه‌ریزی صحیح برای پرورش ماهی، کشت دیم و آبی
شهرستان کلات به عنوان منطقه‌ای با ظرفیت‌های خاص و چالش‌های منحصربه‌فرد، برای دستیابی به توسعه متوازن اقتصادی و اشتغال پایدار به برنامه‌ریزی هدفمند و توجه ویژه نیاز دارد. نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: وسعت منابع طبیعی شهرستان کلات که منابعی غنی از پوشش گیاهی دارد، حدود ۲۶۰هزار هکتار است و ظرفیت عظیم این شهرستان برای دامپروری؛ اعم از دام سبک و سنگین را نشان می‌دهد. در حال حاضر نیز تعداد دام سبک موجود در شهرستان ۲۸۰هزار و دام سنگین ۳هزار و ۸۰۰ رأس است.
علی‌اصغر نخعی‌راد با بیان اینکه توسعه این صنعت مهم با ایجاد زنجیره ارزش برای محصولات دامی نظیر ایجاد صنایع لبنی و فراوری گوشت شکل می‌گیرد، ادامه می‌دهد: همچنین باید با تنوع‌بخشی به تولید و حمایت از منسوجات و صنایع دستی مانند قالی‌بافی و گلیم و ایجاد بازارهای فروش برخط به توسعه مشاغل خانگی با سرمایه‌های خُرد کمک کرد.
وی با اشاره به میزان بارندگی و وجود پنج رودخانه در این شهرستان اضافه می‌کند: برنامه‌ریزی صحیح برای پرورش ماهی و کشت دیم و آبی از جمله موضوعاتی است که باید به آن توجه کرد. اکنون کلات ۴۲۰ تن از تولید ماهی استان، ۲۵۰هزار هکتار کشت دیم و ۶هزار و ۳۰۰ هکتار کشت آبی را به خود اختصاص داده که برای توسعه در این بخش باید به توسعه سامانه‌های آبیاری مدرن (قطره‌ای و بارانی) برای مقابله با خشکسالی، ساخت سدهای کوچک و آب‌بندان‌ها به منظور ذخیره آب باران و جلوگیری از خروج آب از کشور و توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، گیاهان دارویی و محصولات با نیاز آبی کم اهتمام ورزید.
کلات و ظرفیت مهاجرت معکوس
شهرستان کلات به طور کلی دارای ظرفیت‌های رشد و توسعه بالایی است. برخلاف اغلب نقاط استان، شهرستان کلات از لحاظ آبی دارای ظرفیت‌های بالایی است که با توجه به ویژگی‌های تاریخی، گردشگری و طبیعی می‌تواند به توسعه ذاتی خود جامه عمل بپوشاند.
دیگر نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه کلات نتوانسته در سال‌های اخیر رشدی در حد ظرفیت‌هایش داشته باشد، می‌گوید: یکی از مهم‌ترین موانع رشد کلات، مسئله راه است که اگر حل شود، کمک شایانی به فعال شدن بقیه ظرفیت‌های پیشرفت این شهرستان خواهد کرد که این موضوع هم در مورد راه اصلی این شهرستان به نقاط اتصال و هم در مورد راه‌های روستایی صدق می‌کند.
میثم ظهوریان با اشاره به تمایل سرمایه به غرب مشهد ادامه می‌دهد: به صورت طبیعی و در طول سال‌های مختلف سرمایه بیشتر به سمت غرب تمایل پیدا کرده و ظرفیت‌های سایر نقاط از جمله کلات مورد غفلت واقع شده است. به طور مثال اگر ظرفیت‌های طبیعی و گردشگری کلات را با جایی مثل اخلمد مقایسه کنیم، بیش از پیش مشخص خواهد شد که چطور این ظرفیت بالا در کلات بالفعل نشده است و مسئله راه کمک خواهد کرد تا رشد این شهرستان سرعت بگیرد و حتی این ظرفیت وجود دارد که کلات به یکی از مناطق نمونه در مهاجرت معکوس تبدیل شود.
جاده و سرمایه‌گذار؛ دو عنوان توسعه‌دهنده کلات
شهرستان کلات یک ناحیه صنعتی نیز دارد که هنوز تبدیل به شهرک صنعتی نشده و واحدهای غیرفعال آن از نرسیدن این ناحیه صنعتی به آنجا که باید و شاید، حکایت دارد. رئیس ناحیه صنعتی زاوین کلات با بیان اینکه این ناحیه ۵/۱۱ هکتار است، می‌گوید: از این میزان حدود ۵/۷ هکتار صنعتی است و در شرایطی که ظرفیت ۳۶ واحد کارگاهی و کارخانه‌ای را دارد، تنها ۶ واحد در این منطقه در زمینه آجر، سازه بتنی و چادردوزی، با کمتر از ۴۰ کارگر فعال هستند و برخی از واحدها به دلایل مختلف از این منطقه به شهرستان‌های دیگر مانند چناران رفتند. متأسفانه بانک‌ها در راستای تأمین نقدینگی و وام با واحدهای شهرستان کلات چندان همکاری نمی‌کنند. چندین واحد نیز در حوزه آلوئه‌ورا، قلم‌موی نقاشی، دوغ و کشک و ابریشم‌کشی به تازگی غیرفعال شده‌اند با وجود اینکه کلات باید قطب ابریشم‌کشی باشد.
احمد بهشتی با اشاره به مسئله جاده به عنوان مشکل اصلی کلات برای رونق و توسعه ادامه می‌دهد: یکی از موضوعات مهم کلات، حضور سرمایه‌گذار است که این حضور نیز به مشکل اصلی کلات که همان جاده است، بستگی دارد. متأسفانه مسئله جاده سبب شده حمل و نقل و تأمین مواد اولیه صنایع با چالش‌های فراوانی مواجه شود. اگر مشکل راه برطرف شود، می‌توان سه برابر این ناحیه صنعتی کنونی را در کلات فعال کرد.
۲۰۰میلیارد تومان در راه کلات
فرماندار کلات نیز مسئله اصلی کلات را راه‌های بین‌شهری می‌خواند و اظهار می‌کند: ارتقای محور مشهد-کلات در دستور کار قرار دارد و مطالعات ۲۰ کیلومتر ابتدایی از سمت کلات انجام شده و به محض اینکه اعتبار ابلاغ شود، مرحله انتخاب پیمانکار صورت می‌گیرد و کار آغاز می‌شود که با پیگیری عظیمی‌راد، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از محل اعتبارات در اختیار نمایندگان مجلس، رقمی هم تعیین شده و جمع کل اعتباری که در حال حاضر به فاز یک تخصیص می‌یابد، نزدیک به ۲۰۰میلیارد تومان است. تا ابلاغ اعتبار از سوی تهران نیاید، پیمانکار برای مناقصه انتخاب نمی‌شود. با این حال تا شهریور باید این ابلاغ اتفاق بیفتد.
ابوالفتح لشگری درباره راه‌های روستایی شهرستان نیز توضیح می‌دهد: راه‌های روستایی کلات نیز نسبت به شاخص کشوری و استانی کمی پایین است؛ اما با رایزنی و اقدام‌های خوب نمایندگان، در حال حاضر عملیات آسفالت راه روستاهای نفطه و خلج در حال انجام بوده و پس از آن کار روستاهای دیگر مانند بابافرجی، سرجنگل و... در دست اقدام است. در بحث گازرسانی نیز در حال حاضر بابارمضان تنها روستای باقیمانده از بخش هزارمسجد بوده که عملیات گازرسانی آن نیز در حال انجام است و بر این اساس، همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار هزارمسجد ۱۰۰درصد از گاز بهره‌مند می‌شوند.
وی با اشاره به مسئله زیرساخت مخابرات به ویژه اینترنت به عنوان عامل نارضایتی مردم تأکید می‌کند: عملیات اجرایی فیبر نوری در این شهرستان ادامه دارد که امیدواریم سال آینده کاملاً اجرایی شود و یک فاز آن از سمت شهر چنار تا تقاطع روستای امیرآباد و فاز دیگر آن از مشهد به سمت کلات در حال پیشروی است و اگر این عملیات کامل اجرا شود، خیلی از سایت‌های مخابراتی کلات به سمت ۴G می‌رود.
فرماندار کلات دیگر مسئله مهم و حیاتی این شهرستان را تنش‌های آبی معرفی کرده و می‌گوید: با وجود ورود قرارگاه محرومیت‌زدایی در مسئله آب شرب؛ اما نارضایتی عمده در زمینه آب شرب کماکان وجود دارد؛ به عنوان مثال شبکه آب در شهر چنار نیاز به اصلاح دارد و شبکه توزیع روستای آب گرم کامل نشده که منجر به نارضایتی شدید مردم شده است. همچنین روستاهای باغکند، قلیچ‌آباد، طاهرآباد ترک‌ها و کالو با کمبود آب مواجه‌اند که نیاز است مخزنی در کالو ایجاد شود.
لشگری با اشاره به ضرورت روکش آسفالت در جاده بین‌شهری کلات و درگز نیز بیان می‌کند: آسفالت این جاده مربوط به گذشته بوده و به شدت خراب است و یک عامل نارضایتی جدی در این حوزه محسوب می‌شود که با وجود پیگیری‌های صورت گرفته تاکنون انجام نشده است. همچنین روکش آسفالت دیگر راه‌های روستایی شهرستان که طی سال‌ها آسیب دیده‌اند، موضوع مورد پیگیری دیگری است که آقای عظیمی از معاون وزیر قول گرفت که نزدیک به ۳۰میلیارد تومان به صورت مشارکتی توسط وزارتخانه، نمایندگان مجلس و استاندار از محل منابع در اختیار در این حوزه هزینه شود تا روستاهای کرم‌کهنه، حمام‌قلعه، گرو و سررود در برنامه روکش آسفالت قرار بگیرند که با اولویت یک روکش آسفالت روستای کرم‌کهنه در دستور کار باشد.
وی با بیان اینکه درصد بیکاری در شهرستان کلات نسبت به هر شهرستان دیگری بالاست، می‌گوید: اقتصاد خانوار ساکن در کلات بیشتر مبتنی بر دام و دیم و وابسته به بارش است. در دوره‌های ترسالی وضعیت دست‌کم در حوزه‌های دامداری و کشاورزی خوب است؛ اما در زمان خشکسالی با توجه به اینکه صنعت خاصی نداریم، سطح بالایی از بیکاری وجود دارد. در سنوات گذشته با همکاری بنیاد برکت و بنیاد علوی، نیروهای جوان و زنان سرپرست خانوار شناسایی و به آن‌ها تسهیلات تا سقف ۱۵۰میلیون تومان داده شد؛ اما تسهیلات امسال بیشتر به سمت حوزه تولید صادرات‌محور حرکت کرده است.
بانوان روستای کالو همه شاغل می‌شوند
فرماندار کلات به اولویت مشاغل برای دریافت تسهیلات اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در زمینه کشت محصولات کم‌آب‌بر، تولید محصولات صادرات‌محور، گردشگری، زنبورداری و حرفه‌هایی که در شهرستان نیست و مورد نیاز حوزه‌های روستایی و شهری است، تسهیلات داده می‌شود. با استفاده از ظرفیت بنیاد برکت، بانوان روستای کالو را به صورت ۱۰۰درصدی شناسایی کردیم تا این روستا عاری از بیکاری شود. در فاز نخست بحث سلول‌ها یا پنل‌های خورشیدی را در برنامه کاری قرار دادیم که براساس آن بانوان روستا در تولید ۶۰۰ کیلووات انرژی تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرده و یک درآمد سالانه دریافت می‌کنند.
اخذ مجوز ماده ۲۳ برای کلات
دیگر نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره اعتبارات دریافتی برای این شهرستان می‌گوید: پس از گذشت ۴۶ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، هنوز جاده مشهد-کلات با عرض ۵/۶ متر راه فرعی و روستایی محسوب می‌شود که خوشبختانه موفق شدیم تأیید وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه را برای تبدیل راه فرعی به راه اصلی دریافت و مجوز ماده ۲۳ این پروژه ملی را نیز اخذ کنیم و امروز جاده مشهد-کلات نه تنها ردیف اعتباری و مالی دارد؛ بلکه این ردیف در زمره پروژه‌های ملی است که تمام مجوزهای مورد نظر آن از پدافند غیرعامل گرفته تا محیط زیست دریافت شده و امیدواریم به زودی شاهد آغاز عملیات اجرایی این پروژه باشیم.
احسان عظیمی‌راد ادامه می‌دهد: در شروع کار ۴۰۰میلیارد تومان تخصیص اعتبار برای این پروژه در نظر گرفتیم که ۲۰۰میلیارد تومان آن به صورت قطعی مشخص شده و از این مبلغ ۱۱۲ میلیارد تومان از اعتبار توازن نمایندگان
و ۸۸ میلیارد تومان نیز از اعتبارات راهداری کشور است و ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر نیز از تسهیلات ماده ۵۶ قانون بوده که پیگیر هستیم با کمک وزارت راه و شهرسازی، از طریق یکی از بانک‌های عامل تأمین و با ابلاغ و تخصیص ۴۰۰میلیارد تومان فرایند اجرایی پروژه آغاز شود.
ضرورت تبدیل ناحیه صنعتی به شهرک صنعتی
با توجه به خشکسالی‌های اخیر در خراسان رضوی که دیر یا زود کلات را نیز همانند سایر شهرهای استان دربرخواهد گرفت، به نظر می‌رسد آنچه می‌تواند راهگشای ایجاد اشتغال و حفظ نیروی کار این منطقه باشد، همان توجه به گردشگری و صنایعی است که نیازی به آب نداشته یا کم‌آب‌بر باشند. لازمه این اتفاق نیز توجه به زیرساخت مهم راه است که حضور هر صنعتی در این منطقه بدون این زیرساخت در عمل منتفی خواهد بود. رسیدن ابلاغ اعتبار ۲۰۰میلیارد تومانی کلات برای راه‌های این شهرستان اقدام اولیه‌ای است که باید ادامه یابد تا بتوان روی تبدیل شدن ناحیه صنعتی زاوین به یک شهرک صنعتی فعال نیز برنامه‌ریزی کرد و بخش خصوصی کلات نقش بهتری را در تولید و ایجاد اشتغال پایدار این شهرستان بازی کند.
نظر شما