جلو درب خانه‌ی رنگ و رو رفته ای می رسیم. امام دور و برش را نگاه می کند و بعد در می زند. پسرعموی امام در را باز می کند و با دیدن ما لبخند بر صورت لاغر و نحیفش می‌نشیند. امام با او دست می دهد و بعد پولها را در میان دستش می‌گذارد. من هم کیسه آردی را که برداشته بودیم، به او می‌دهم.

او می‌گوید: امشب کمی دیرتر آمدید. خیلی وقت است منتظر شما هستم. بعد از امام تشکر می کند و می گوید: ای مرد نیکوکار! خدا به تو خیر دهد! تو که یک غریبه هستی، به ما کمک می کنی، ولی پسرعمویم علی بن حسین با اینکه ادعای امامت می کند و حال و روز ما را می داند، باز خبری از حال ما نمی‌گیرد. خدا به او خیر ندهد!

نمی‌دانم در برابر یاوه‌های این مرد چه بگویم. رنگم عوض می‌شود و دندان‌هایم را از خشم روی هم می‌فشارم. امام که متوجه حالم می‌شود، دستم را آرام فشار می‌دهد؛ مبادا چیزی بگویم.

مرد باز از امام تشکر می کند و بعد در را می بندد. همان گونه که توی کوچه های تاریک قدم می‌زنیم، به این فکر می‌کنم که چرا امام به این مرد خودخواه و قدرنشناس کمک می کند.

در آن حال...امام باقر علیه‌السلام فرمود: پدرم در شب‌های تاریک، همیانی را بر دوش می‌گرفت که از کیسه‌های دینار و درهم و غذا پر بود. دَرِ خانه مستمندان را می‌زد و درهم و دینار و طعام را بین آنان تقسیم می‌کرد، در حالی که صورتش را پوشیده بود تا شناخته نشود. بعد از رحلت آن جناب، فقرا فهمیدند که آن مرد ناشناس، علی بن الحسین بوده است. بحارالأنوار، ج ۴۶ ، ص ۶۲

امام‌چهارم (علیه‌السلام) نه تنها به حقوق مادی انسان‌ها توجه‌ می‌کنند بلکه به حقوق معنوی و رعایت عزت‌نفس انسان هم عنایت دارند.

از امام، رساله‌ای به یادگار مانده‌ است که به رساله حقوقیه مشهور است.

رساله ی حضرت امام سجاد (علیه السلام) به خاطر توجه به ماهیت حقیقی انسان در بردارنده نکاتی است که حقوق بشر امروزی به این دلیل که به ماهیت حقیقی انسان توجه نداشته اند از مسائلی که امام سجاد(ع) فرموده اند بسیار دور هستند و چنانچه رساله حقوقیه امام سجاد مورد ملاحظه قرار گیرد، این تفاوت را به خوبی احساس می کنید.

تفاوت مبنایی که ما در مباحث حقوق بشر با غربیها داریم در نوع نگاه ما به انسان است. در غرب انسان را موجودی مادی دانسته و اصالتی برای امور معنوی قائل نیستند که از لوازم این نوع نگاه صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر است و نسبت به مذهب و باورهای دینی بی تفاوت می باشد، تنها مسائلی که در این اعلامیه جهانی مورد توجه شده جنبه مادی و حیوانی انسان را تعمیم می دهد.

امروز شاهد فجایعی در غزه هستیم که نشان دهنده‌ی آنست که حتی ابتدایی‌ترین حقوق انسانی و مادی یعنی حق زنده‌بودن نیز نادیده گرفته می‌شود چه برسد به حقوق معنوی انسان‌ها.

در حالیکه در فصلی از این رساله حقوق بشر اسلامی می خوانیم:

«خدایت بیامرزد! آگاه باش که پروردگار را بر تو حقوقی است که سراپای وجودت را فراگرفته است. در هر جنبش و آرامشت در هر جایگاهی که به آن درآیی و در هر اندامی که آن را حرکت دهی و در هر ابزاری که آن را به کارگیری، از او بر تو حقی واجب است.

برخی از این حقوق، بزرگتر از برخی دیگر است و والاترین حقوق الهی، حق خود حضرت اوست که پاس داشت آن را بر تو واجب کرده است؛ و این حق، بن مایه دیگر حقوق است و هر حقی از آن ریشه می گیرد. سپس حقوقی است که نسبت به اندامهای گوناگونت بر تو واجب کرده و از سرتا قدمت را فراگرفته است؛ چنانکه هریک از اندامهای هفتگانه چشم و گوش و زبان و دست و پا و شکم و... که کارها بدانها صورت می بندد، بر تو حقی دارد. خداوند بزرگ، گذشته از اندامها برای کارهایت نیز حقوقی بر گردنت نهاده است، از این رو، نماز و روزه و صدقه و قربانی و دیگر کارهایت بر تو حقی دارد. پس از اینها، حقوق دیگر حق مدارانی است که بر تو حق واجب دارند و از همه واجب تر، حقوق فرادستان توست، سپس حقوق فرودستان و پس از آن حقوق خویشاوندانت.»

حقوق انسان در نگاه امام به وسعت کرامت نفس اوست از عزت نفس هر انسان گرفته تا حقوق فرادستان و فرودستان و حتی کوچکترین موجودات‌زنده‌ تاکفشدوزکی روی برگ ریحان!

شیعه با داشتن چنین امامانی به خود ببالد.

طاهره‌ موحدی‌پور