غرق شدن دو جوان گیلانی در آستانه اشرفیه و سه نوجوان در سواحل رامسر تنها در روزهای ۶ و ۷ مرداد صدای زنگ خطر مرگ را از میان امواج دریا بلندتر کرده است.
هفته گذشته نیز یک پدر و دختر در ساحل تنکابن جان خود را از دست دادند. چند روز پیش از آن نیز یک ناجی غریق بابلسری پس از نجات چهار نفر از اعضای یک خانواده از مرگ، جان خود را از دست داد.
این در حالی است که تنها پس از گذشت حدود یک‌ماه از آغاز طرح دریا در سواحل استان مازندران، ۱۰ نفر در آب‌های ساحلی این منطقه غرق شده‌اند.
براساس گزارش سازمان پزشکی قانونی نیز در سال گذشته هزار و ۲۶ نفر به علت غرق شدن و خفگی در آب، جان خود را از دست داده‌اند که این رقم نسبت به سال پیش از آن ۱.۲درصد افزایش یافته است؛ از این تعداد، ۱۳۵ نفر در دریا غرق شده‌اند که بخش عمده‌ای از آن‌ها (۱۲۹ نفر) در محدوده‌های غیرمجاز و ناامن شنا می‌کردند؛ این آمار نشان می‌دهد رعایت نکردن نکات ایمنی و بی‌احتیاطی در مناطق غیرمجاز شنا، عامل اصلی تلفات در دریاست.
همچنین براساس آمارهای موجود، استان‌های خوزستان، فارس و مازندران به ترتیب بیشترین مرگ‌ومیر ناشی از غرق شدن را داشته‌اند که بخش قابل توجهی از این تلفات در رودخانه‌ها و استخرهای کشاورزی اتفاق افتاده است. بیشترین تعداد غرق‌شدن در ماه‌های گرم سال یعنی خرداد تا شهریور رخ می‌دهد که تقریباً شامل نیمی از کل تلفات سالانه این حوادث است.
در این میان با وجود اجرای سالانه طرح سالم‌سازی دریا در سواحل و به‌خصوص مازندران از سال۱۳۹۱ با هدف کاهش تلفات غرق‌شدگی و ارائه خدمات گردشگری، تغییرات محیطی و مدیریتی در سال‌های اخیر این طرح را با چالش‌هایی همراه کرده است.
افزایش نقاط حادثه‌خیز
آزادسازی سواحل خزر و پسروی آب دریا از جمله عواملی هستند که به گفته کارشناسان، موجب افزایش نقاط حادثه‌خیز شده‌اند؛ این موضوع سبب شده احتمال بروز غرق‌شدگی در مناطقی که پیش‌تر ایمن بودند، بالا برود. از سوی دیگر، افزایش دسترسی عمومی به سواحل به واسطه آزادسازی ۶۰ متری حریم که از سال ۱۴۰۱ انجام شد، اگرچه دستاوردی در حوزه عدالت فضایی محسوب می‌شود، اما در نبود زیرساخت‌ها و نظارت کافی، ریسک بروز حوادث دریایی را بیشتر کرده است.
چندی پیش نقی کریمیان، رئیس هیئت نجات غریق مازندران اعلام کرد پس از آزادسازی سواحل و پسروی آب دریا، تعداد نقاط حادثه‌خیز از ۵۰۰ به ۶۲۰ نقطه افزایش یافته است و از آمادگی ۳هزار ناجی غریق برای استقرار در سواحل استان خبر داد و تأکید کرد: در صورت صدور مجوزهای لازم از سوی استانداری و وزارت کشور، پایش جدید نقاط پرخطر انجام و نیروها مستقر خواهند شد.
از سوی دیگر، غلامعلی فخاری، مدیرعامل هلال احمر مازندران نیز اعلام کرد حدود هزارو۷۰۰ ناجی غریق به همراه ۲۰۰ امدادگر برای استقرار در سواحل آماده هستند و به محض ابلاغ اجرای طرح، عملیات آغاز خواهد شد.
دلایل متعدد غرق شدن در دریا
دبیرکل فدراسیون نجات غریق و غواصی کشور می‌گوید: غرق شدن در دریا دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل بی‌احتیاطی، نبود آگاهی کافی از شرایط آب و شنا و رعایت نکردن قوانین و مقررات شنا در مناطق ایمن است. بخش قابل توجهی از غرق‌شدگان در محدوده‌های غیرمجاز و غیرایمن شنا می‌کنند، جایی که خطراتی مانند جریان‌های زیرآبی قوی، عمق‌های نامناسب و نبود ناجیان غریق، احتمال حادثه را به‌شدت افزایش می‌دهد.
سلیم کشاورزی در گفت‌وگو با قدس می‌افزاید:علاوه بر این، ضعف مهارت‌های شنا در بسیاری از افراد و ناآشنایی با نکات ایمنی از دلایل مهم وقوع حوادث غرق‌شدگی است. ضمن آنکه مصرف الکل و موادمخدر و همچنین شنا در شرایط آب و هوایی نامناسب، به‌ویژه در دریا می‌تواند ریسک حادثه را بیشتر کند.
وی با بیان اینکه دریا به عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی و محیط‌های پرطرفدار کشور، همواره پذیرای هزاران گردشگر و علاقه‌مند به شناست، ادامه می‌دهد: اما متأسفانه این محیط زیبا به دلیل رعایت نکردن نکات ایمنی و حضور مسافران در مناطق غیرمجاز همچنان قربانی می‌گیرد؛ به‌طوری که آمارهای رسمی نشان می‌دهد سالانه بیش از ۱۰۰ نفر در دریا غرق می‌شوند که بخش عمده‌ای از آن‌ها قابل پیشگیری بوده است.
دبیر کل فدراسیون نجات غریق و غواصی کشور با اشاره به طرح‌های سالم‌سازی سواحل و دریاها به عنوان یکی از عوامل کاهش تلفات غرق‌شدگی، می‌گوید: این طرح‌ها بیشتر تحت پوشش وزارت کشور و استانداری‌ها قرار دارند و هیئت‌های نجات غریق و ناجیان ما در قالب همین طرح‌های سالم‌سازی پوشش داده می‌شوند و هماهنگ با استانداری‌ها فعالیت می‌کنند.
شنا در مناطق ممنوعه
سلیم کشاورزی با تأکید بر اینکه متأسفانه با وجود هشدارهای مداوم، باز هم شاهد تلفات در دریا هستیم، ادامه می‌دهد: معمولاً براساس آماری که به ما داده می‌شود، این اتفاقات در مکان‌هایی رخ می‌دهد که طرح‌های سالم‌سازی وجود ندارد و بیشتر اوقات در مناطقی هستند که حتی تابلوهای هشدار هم نصب شده که در این منطقه شنا نکنید یا شنا ممنوع است، اما دقیقاً در همین مناطق متأسفانه عده‌ای پس از ورود به آب دچار حادثه می‌شوند.
هر چند در تمام نقاط پرخطر و حادثه‌ساز سواحل دریای خزر نیروهای ناجیان غریق هیئت نجات غریق، هلال‌احمر و یا نیروهای ناجیان غریق پلاژها و سازمان‌ها مستقر هستند، اما برخی نقاط حادثه‌خیز وجود دارند که شناسایی نشده‌اند و یا افراد تمایل دارند در این نقاط خلوت به آب بزنند که دچار حادثه نیز می‌شوند.
معمولاً ما در طرح‌های سالم‌سازی چنین گزارش‌ها و آمارهایی از حادثه و غرق‌شدگی نداریم، این مکان‌ها مناطقی هستند که ایمن شده‌اند و ناجیان در آنجا حضور دارند و معمولاً چنین اتفاقی در آن نواحی نمی‌افتد و بیشتر مواقع، حوادث در جاهایی رخ می‌دهد که تحت پوشش طرح‌های سالم‌سازی و ناجیان نیستند.
دبیرکل فدراسیون نجات غریق و غواصی کشور با تأکید بر ضرورت افزایش ناجیان غریق و البته تجهیزات مورد نیاز ناجیان غریق می‌گوید: ما تا جایی که توانسته‌ایم سعی کردیم مکاتبات را داشته باشیم و از محل اعتباراتی که دریافت می‌کنیم، ناجیانی را که در سواحل و طرح‌های سالم‌سازی حضور دارند تجهیز کنیم. ولی هر چه این تجهیزات بیشتر و تسهیلاتی که ارائه می‌شود بالاتر باشد، قطعاً در روند عملکرد تأثیر مثبت خواهد داشت.
عوامل بازدارنده‌ای وجود ندارد
کشاورزی در پاسخ به این پرسش که آیا قانون، مجازات و یا عوامل بازدارنده‌ای برای افرادی که در مناطق ممنوعه شنا می‌کنند وجود دارد، اظهار می‌کند: متأسفانه خیر، ما برای مردم و همشهریان قانونی نداریم که بخواهد مجازاتی برای آن‌ها در نظر گرفته شود؛ چرا که اینجا ساحل است و گردشگر برای تفریح رفته و گاهی ممکن است بچه‌ها یا بزرگ‌ترها به اشتباه یا ندانسته وارد آب شوند و دچار سانحه شوند.وی با بیان اینکه اطلاع‌رسانی‌ها و اقدامات فرهنگی از طرف رسانه‌ها، صداوسیما و حتی پیامک‌هایی که برای مسافران ارسال می‌شود، می‌تواند تا حدودی تأثیرگذار باشد، ادامه می‌دهد: همه این‌ها هشدار برای این است که این عزیزان، جان خود و خانواده‌شان را به خطر نیندازند و دچار آسیب نشوند؛ چه ما و چه سایر سازمان‌های مرتبط در حد امکانات و تا جایی که ممکن بوده سعی کرده‌ایم اطلاع‌رسانی کرده و هشدار بدهیم. ولی در نهایت مردم عزیز ما باید این هشدارها را جدی بگیرند و رعایت کنند تا دچار حادثه نشوند.
کشاورزی در پاسخ به پرسشی درباره کافی بودن تعداد طرح‌های سالم‌سازی عنوان می‌کند: برخی از مناطقی که شناسایی و کارشناسی می‌شود، باید حتماً ایمن باشد. یعنی نمی‌شود صرفاً به خاطر اینکه تعداد طرح‌ها را بیشتر کنیم، در نواحی پرخطر هم طرح اجرا کنیم و این ریسک را بپذیریم که خدای‌نکرده اتفاقی برای کسی بیفتد؛ اما تا جایی که امکان داشته و مجوز ارائه شده، سعی کرده‌ایم طرح‌های سالم‌سازی را اجرا کنیم تا افرادی که می‌خواهند از دریاها استفاده کنند، بتوانند با خیال راحت و در امنیت تفریح کنند.
دبیرکل فدراسیون نجات غریق و غواصی کشور درزمینه آماده‌سازی طرح‌های دریا هم با اشاره به اینکه این طرح‌ها بستگی به فصل شنا دارد، می‌افزاید: در مناطق جنوبی کشور فصل شنا زودتر آغاز می‌شود، ولی در نواحی شمالی به دلیل برودت هوا، ممکن است این اتفاق دیرتر بیفتد. با این حال، آماده‌سازی‌ها از قبل انجام و برگزاری جلسات مشترک با سازمان‌های مختلف، از طرف وزارت کشور و ستاد ساماندهی سواحل در استان‌های ساحلی پیگیری می‌شود.
این ستادها تشکیل شده و در جلسات متعددی که با مسئولان مربوط برگزار می‌شود، سعی می‌کنند پیش از آغاز فصل، این مناطق را ایمن و آماده بهره‌برداری کنند تا هموطنان بتوانند با امنیت از آن‌ها استفاده کنند.
تأثیرات روانی و عاطفی بر خانواده و جامعه
وی به پیامدهای تلفات غرق‌شدگی اشاره و بیان می‌کند: غرق‌شدگی نه تنها موجب از دست رفتن جان انسان‌ها می‌شود، بلکه تأثیرات عاطفی و روانی عمیقی بر خانواده‌ها و جامعه دارد؛ هزینه‌های پزشکی، امدادرسانی و تأمین ایمنی نیز فشار اقتصادی قابل توجهی بر نهادهای دولتی و مردم وارد می‌کند، بنابراین کاهش این حوادث از نظر حفظ جان انسان‌ها و کاهش هزینه‌ها اهمیت زیادی دارد.
دبیرکل فدراسیون نجات غریق و غواصی کشور به راهکارهای پیشگیری از غرق‌شدگی، مقابله با این بحران و کاهش آمار تلفات اشاره می‌کند و می‌افزاید: آموزش مهارت‌های شنا و ایمنی، برگزاری دوره‌های آموزش شنا و نکات ایمنی به صورت گسترده در مدارس، همکاری سازمان‌های مردمی و رسانه‌ها و همچنین ایمن‌سازی مناطق شنا، مشخص کردن دقیق مناطق مجاز شنا، نصب تابلوهای هشدار و ایجاد امکانات نجات و کمک‌های اولیه در سواحل می‌تواند به کاهش آسیب‌ها کمک کند.
کشاورزی به نظارت مستمر و حضور ناجیان غریق، افزایش نیروهای نجات در سواحل پرخطر و تقویت سیستم‌های امدادی تأکید و خاطرنشان می‌کند: با توجه به افزایش آمار تلفات نسبت به سال گذشته، ضرورت دارد مسئولان و مردم با همت و همکاری بیشتر به آموزش، ایمن‌سازی و نظارت در محیط‌های آبی اقدام کنند. اجرای راهکارهای پیشنهاد شده می‌تواند به کاهش چشمگیر تلفات منجر شود و محیط‌های آبی را به مکانی امن‌تر برای تفریح و استراحت تبدیل کند.
نظر شما