به گزارش قدس خراسان، استفاده از آب شرب برای آبیاری گلخانه و دامداری‌ها در حوالی روستایی به نام باغسالار در شهرستان فریمان، گلایه برخی از مخاطبان قدس خراسان بود که از طریق تریبون مردمی به این تحریریه رسید.
استفاده از آب شرب در بحران!
یکی از ساکنان این روستا در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اعلام این خبر که پس از مدت قابل توجهی بالاخره مشکل قطعی آب روستا برطرف شده است، توضیح داد: اوایل تیر ماه با قطعی و کمبود آب در روستا مواجه شدیم و قطع برق، هواگیری خط لوله‌ها و وجود دامداری در روستای حاجی‌آباد و گلخانه در روستای خودمان این موضوع را سخت‌تر کرد. الان با کمک مسئولان روستا و شهرستان، مشکل آب ما رفع شده اما دامداری و گلخانه‌ای که قرار بود دیگر از آب شرب برای فعالیت‌هایشان استفاده نکنند همچنان در حال استفاده از آب شرب مردم هستند.
این مخاطب گله‌مند ادامه داد: به ما گفته‌اند باید در زمان کم‌آبی، آب این گلخانه و دامداری از منبع دیگری تأمین شود و آب شرب نباشد، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. اگر کم‌آبی داریم این کار چه معنایی دارد؟
آب شرب برای تولید نیست
تلاش برای بررسی این موضوع که چطور برای استفاده از آب شرب در گلخانه‌ها و دامداری‌ها مجوز داده می‌شود به گفت‌وگو با مدیر جهاد کشاورزی فریمان منجر شد.
علی کاظمی فریمانی با تأکید بر اینکه استفاده از آب شرب در گلخانه یا دامداری‌ها صحت ندارد، گفت: گلخانه‌ها زمانی که مجوز تأسیس می‌گیرند از آب قنات یا چاه یا منبعی غیر از منابع آب شرب برای مصارف خود استفاده می‌کنند، البته ممکن است آن محیط، محل زندگی خانواده هم باشد و به‌خاطر مصرف خانوار، آب شرب اختصاص پیدا کند اما برای تولید به هیچ عنوان از آب شرب استفاده نمی‌شود.
وی درخصوص چگونگی صدور مجوز تأمین آب برای گلخانه و دامپروری توضیح داد: یکی از نخستین استعلام‌هایی که جهاد کشاورزی در این‌باره می‌گیرد از شرکت آبفاست. اگر آبفا توان تأمین آب مصرفی را نداشته باشد بقیه مراحل کسب پروانه طی نخواهد شد. در صورتی که آبفا توان تأمین آب را داشته باشد در قدم بعدی اقدام به کسب تعهد محضری از سرمایه‌گذار برای تأمین شخصی آب در شرایط بحران می‌کند. به این معنی که در شرایط بحرانی، تأمین آب شرب انسانی اولویت آبفا خواهد بود و سرمایه‌گذار باید خودش مقدار آبی که نیاز دارد را تأمین کند.
مدیر جهاد کشاورزی فریمان افزود: این موضوع منحصر به فریمان یا دیگر شهرستان‌های خراسان رضوی نیست و به صورت کشوری اجرا می‌شود.
گرفتن پروانه بهره‌برداری حتی با قنات خشک
البته نظر مدیر آبفا شهرستان فریمان این است که «تحویل آب شرب به گلخانه و دام، عملاً ظلم به بحث تأمین آب شرب است و در حوزه تخصصی آبفا نیست».
موسی رضایی بیان کرد: اگر به سامانه مراجعه کنید با یک حق‌الاجاره حتی دو ساعته و تنها با امضای دو نفر می‌توانید مدرکی در خصوص امکان تأمین آب برای فعالیت‌هایتان به جهاد کشاورزی تحویل دهید و جهاد کشاورزی هم آن را قبول می‌کند. در حالی که جهاد کشاورزی می‌بیند امکان تأمین آب وجود ندارد چرا هر سال پروانه‌های زیادی را صادر و از زیر موضوع تأمین آب شانه خالی می‌کند؟ افراد ممکن است با اعلام یک قنات خشک به عنوان محل تأمین آب، پروانه بهره‌برداری بگیرند.
وی ادامه داد: در مرحله بعد و هنگام مراجعه به ما، زمانی که مشخص می‌شود امکان تأمین آب از محل اعلام شده وجود ندارد با درخواست تأمین آب برای استفاده شخصی، فرصت استفاده از آب شرب را پیدا می‌کنند که در مواردی بعداً مشخص می‌شود از آن آب برای کشاورزی و پرورش محصول استفاده کرده‌اند. در این حالت ما مجبور به برخورد خواهیم شد و مسئولیت اجتماعی آن به عهده ماست، چون فرد تمام فرایند تأمین نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری را انجام داده و در حال تولید است. به همین دلیل چنین مواردی اصلاً نباید به مرحله سرمایه‌گذاری برسد.
سهمیه آب برای آبفا کافی نیست
مدیر آبفا شهرستان فریمان در توضیح عواملی که منجر به استفاده از انشعاب‌های غیرمجاز می‌شود و احتمال استفاده از این روش را بالا می‌برد، گفت: در مواردی دیده شده افراد به صورت نمایشی، تانکری را به عنوان منبع تأمین آب معرفی می‌کنند و چون هزینه تأمین آب شرب با بهای یارانه‌ای به‌صرفه‌تر و ارزان‌تر است، اقدام به خرید آب برای انجام امور کشاورزی نمی‌کنند که این موضوع به نوعی انگیزه استفاده از انشعاب غیرمجاز را بالا می‌برد. این موضوع مخصوص به فریمان و خراسان رضوی نیست و در کل کشور مطرح است.
رضایی با ذکر این نکته که سهمیه آب اختصاص یافته از سوی آب منطقه‌ای با نیازها منطبق نیست، توضیح داد: در روستا یک دام و فضای سبز متعارف وجود دارد و منطق این است که بر این اساس آب منطقه‌ای، سهمیه اضافه‌ای برای این موارد تخصیص بدهد که متأسفانه این موضوع لحاظ نمی‌شود. اگر مقدار کافی آب شرب به سهمیه آبفا اضافه شود می‌تواند به عنوان راهکار نهایی مشکل را برطرف کند نه اینکه اگر مصرف انسانی به عنوان مثال ۱۰ لیتر است انتظار داشته باشیم از آن ۱۰ لیتر برای تأمین آب شرب مورد نیاز در دامپروی، کشاورزی، فضای سبز، بهداشت و.... استفاده شود و کمبودی هم احساس نشود.
آب شرب جزو منابع پایدار آبی برای گلخانه و دامپروری نیست
مدیر روابط عمومی جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه داشتن منبع پایدار آب شناسنامه‌دار شرط دریافت پروانه بهره‌برداری است، گفت: آب شرب جزو این منابع نیست. در مراحل اولیه، سازمان نظام مهندسی با بررسی منابع آبی، درخواست کسب پروانه را تأیید می‌کند و اگر این درخواست برای دریافت پروانه در خارج از بافت روستا و با هدف بهره‌وری اقتصادی باشد، بررسی منبع آبی سختگیرانه‌ترخواهد بود و بازرسان بازدیدهای چند باره از منبع آب معرفی شده خواهند داشت.
حبیب‌الله ایزانلو اضافه کرد: استفاده از آب سالم (به جز آب شرب) چاه در روستاها، در صورتی که فعالیت‌های گلخانه‌ای در ملک مسکونی و فضای محدود و بدون صرفه اقتصادی انجام شود یا به‌منظور تأمین آب برای دام با تعداد کم باشد جزو این مقوله به حساب نمی‌آید و اگر کسی بخواهد مدرک صوری درست کند و بعداً با تغییر کاربری قصد تولید داشته باشد، هزینه زیادی باید پرداخت کند.
پرسش اساسی
هرچند به گفته مسئولان جهاد کشاورزی، آب شرب در گلخانه‌ها و دامپروری‌ها استفاده نمی‌شود اما این‌طور که پیداست با همه این حرف‌ها این عمل در حال انجام است و فارغ از اینکه کدام سازمان باعث استفاده از آب شرب برای گلخانه‌ها و دامپروری‌هاست سؤال اصلی این است چرا در تدوین دستورالعمل کلی این موضوع در سطح کشور توجه چندانی به وضعیت منابع و ذخایر آبی نشده است و اصلاً چرا باید از آب شرب به عنوان یک منبع تأمین برای کشت و صنعت استفاده کرد، آن هم وقتی از سال‌ها پیش بحث جنگ بر سر آب از سوی کارشناسان و نظریه‌پردازان مختلف مطرح شده است؟
نظر شما