این پژوهشگر علوم دینی، در برنامه «توحیدخانه» که با محوریّت «عاشورا، حماسه و مقاومت امروز» از شبکه یک سیما به روی آنتن رفت، با موضوع «اقامۀ قسط و عدل و آرمان‌شهر حسینی»، سخن گفت.
عاشورا؛ استثنایی در تاریخ انبیاء و اولیاء
حجت‌الاسلام الهی در ابتدای بحث، با اشاره به اینکه حادثۀ عاشورا در بین انبیا(ص) و ائمه(ع)، یک استثناست، گفت: وقتی به سیرۀ ائمه(ع) نگاه می‌کنیم، این‌گونه تقابل با جبهه باطل، دیده نمی‌شود.
وی افزود: برای تبیین این مسئله باید بحث را به مبانی نظری و اعتقادی آن بازگرداند، که ظاهراً بحث کلامی مهمی باید مطرح شود و آن، نگاه ما به فلسفه و کارکرد دین است.
دین، برای جامعه‌سازی آمده است
این کارشناسی دینی، افزود: دین آمده است تا در سطح اجتماع و جامعه جاری و ساری باشد و زندگی انسان را به‌صورت کامل، تحت پوشش قرار دهد.
وی، خاطرنشان کرد: بررسی آیات قرآن نشان می‌دهد که جهت‌گیری قرآن، کاملاً سیاسی و اجتماعی است؛ به نحوی که می‌فرماید: ما انبیا را فرستادیم تا مردم را برای اقامۀ قسط و عدل به قیام وادارند.
روشن است که اقامۀ قسط و عدل، در مقیاس اجتماعی و نه در سلوک فردی و شخصی، اتفاق می‌افتد.
نقش مردم در اقامۀ قسط
حجت الاسلام الهی خراسانی، با اشاره به مفهوم آیۀ «لیقوم الناس بالقسط»، بیان کرد: عدل و قسط باید به دست مردم رقم بخورد. قرار نیست انبیا و ائمه به‌تنهایی در میدان باشند و دین را حاکم کنند؛ بلکه با همراهی مردم باید این اتفاق، بیفتد.
وی اضافه کرد: این موضوع نشان می‌دهد که دین برای حاکمیت در سطح جامعه آمده است و هدفش صرفاً سلوک شخصی، اخلاقی و معنوی نیست.
نکتۀ دوم نیز این است که اقامه در جامعه باید توسط مردم، محقق شود.
ملاک قیام؛ همراهی یاران
این استاد حوزه علمیه با اشاره به دو مبنای مهم فلسفه و کارکرد دین، اظهار داشت: هرگاه مردم به میدان آمدند و با انبیا (ص) و ائمه(ع)، همراهی کردند، آنها نیز برای رسیدن به قدرت و حاکم کردن عدل و ارزش‌های دینی نهایت تلاش خود را به کار بردند؛ چنان‌که در سیرۀپیامبر (ص) و حضرت علی (ع) می‌بینیم که وقتی مردم حاضر شدند و حجت تمام شد، ایشان نیز حکومت تشکیل دادند و به قیام قسط و عدل پرداختند.
گفتمان اهل‌بیت (ع) این است که، باید کار را زمانی به دست گرفت که مردم حاضر شوند و این همان معنای مردم‌سالاری دینی است؛ یعنی دینی که با ارادۀ مردم، حاکم می‌شود.
وی سپس به عبارتی از امام صادق (ع) اشاره کرد که یکی از یاران به حضرت عرض کرد: چرا قیام نمی‌کنید؟ امام (ع) دست او را گرفتند و تا جایی رفتند که چند بزغاله بود.
حضرت (ع) فرمودند: اگر من به اندازۀ این بزغاله‌ها یار واقعی داشتم، قیام می‌کردم. راوی می‌گوید: تعداد آن بزغاله‌ها بیشتر از ۲۰ عدد نبود.
بعد از عاشورا، شرایط برای قیام فراهم نبود
این کارشناس دینی با بیان اینکه همۀ اهل‌بیت (ع) دغدغۀ اقامه دین دارند اما شرط آن یاری مردم است، تصریح کرد: بعد از وجود مبارک سیدالشهدا (ع)، شرایط برای قیام فراهم نبود، لذا این اتفاق نیفتاد. گذشته از این، در زمان امام حسین (ع)، شرایط به گونه‌ای بود که حضرت دریافتند جایی برای تقیه، باقی نمانده است.
وی تاکید کرد: راه حفظ دین، خروج بر حاکمیت وقت است. امام حسین (ع) با کسی مواجه بود که به جنگ تمام ارزش‌ها آمده بود و هدفش محو کامل دین بود. بیعت با او، به معنای هموار کردن راه برای رسیدن او به اهدافش بود؛ بنابراین، امام حسین (ع)، با او بیعت نکرد.
الهی خراسانی با تأکید بر اینکه خروج امام حسین (ع) نه برای رسیدن به حکومت، بلکه اعتراضی به جریان ظالمانه‌ای بود که می‌خواست دین را نابود کند، افزود: پس از این ماجرا، شرایط برای اینکه اهل‌بیت (ع) قدرت را به دست بگیرند فراهم نبود؛ و اگر فراهم می‌شد، اهل‌بیت (ع)، لحظه‌ای تردید نمی‌کردند.
انقلاب اسلامی؛ ادامه راه عاشورا
وی انقلاب اسلامی را برخاسته از الگوی عاشورا دانست و عنوان کرد: حضور مردم، حجت را بر امام خمینی (ره) تمام کرد و از این رو، ایشان به همراه مردم برای اقامۀ حکومت اسلامی قیام کردند.
حجت‌الاسلام الهی خراسانی، به عاشورا به‌عنوان الگویی برای حکومت‌ستیزی و مبارزه با حکومت‌های ضد دینی اشاره کرد و اظهار داشت: عاشورا امروز هم می‌تواند برای ما الگو باشد. مقاومتی که در برابر جریان سلطه شکل گرفت و تا آخرین قطرۀ خون ادامه یافت، مقاومت در برابر ارادۀ جریان باطل بود، اما این تصور که، بعد از عاشورا، دیگر اقامۀ حقی دیده نمی‌شود، پندار نادرستی است.
دغدغۀ اقامه حق، از ابتدا با امام حسین(ع) بود
استاد حوزه علمیه مشهد، درادامه به فلسفه قیام عاشورا از زبان امام حسین (ع) پیش از درگیری یزیدیان اشاره کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین اسناد قیام عاشورا، سخنان امام حسین(ع) در روزعرفه است که دغدغۀ اقامۀ حق و ارزش‌ها را از همان ابتدا نشان می‌دهد، این دغدغه، امری مشترک بین همۀ انبیا و اولیای الهی بوده است.
وی سخنان امام حسین (ع) را معیارهای حکومت حق دانست و تصریح کرد: امام حسین (ع) آرمان را نشان می‌دهد و در عمل می‌گوید که برای پایداری بر سر آن آرمان‌ها مقاومت می‌کند. اگر ما به سمت اقامۀ حکومت حرکت کردیم،
وی تصریح کرد: باید آرمان‌شهر امام حسین (ع) را هم در نظر داشته باشیم. امام حسین(ع) مقاومت کرد، اما شرایط برای حکومت ایشان فراهم نشد، با این حال، آن آرمان‌ها امروز پیش روی ما، قرار دارد.
انقلاب اسلامی، حرکت به سمت آرمان‌های حسینی
الهی خراسانی، آرمان‌های اسلامی را در تحلیل انقلاب اسلامی بسیار کارساز دانست و تأکید کرد: در جریان انقلاب اسلامی، نوعی اعتراض به حکومتی شکل گرفت که هویت اسلامی و ایرانی را در برابر استکبار به حراج گذاشته بود و مردم نمی‌توانستند این امر را، تحمل کنند.
وی افزود: مردم در اعتراض به این جریان، به رهبری امام خمینی (ره) به میدان آمدند تا حکومت جایگزینی را ایجاد کنند؛ هدف مردم حکومتی با همان شاخص‌هایی بود که امام حسین (ع)، مد نظر داشتند.
این استاد حوزه و دانشگاه، با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب خاطر نشان کرد: به بیان رهبر انقلاب، معیار اسلامی بودن حکومت، حرکت به سمت آرمان‌ها در حد توان است. گرچه عمل به همۀ آرمان‌ها دشوار است، اما به هر اندازه که می‌توان باید سعی و تلاش کرد. تحقق صد درصدی آرمان‌ها تنها در دوران ظهور امام زمان (عج) ممکن است، اما تا آن زمان، نباید از آنچه می‌توان اقامه کرد، غافل شد.
نظر شما