این نشست با حضور حجت الاسلام و المسلمین، دکتر حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی استاد دانشگاه تهران؛ حجت الاسلام حبیب الله بابایی، مدیر گروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ دکتر عبدالحسین کلانتری، عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه تهران؛ دکتر مسعود معینی پور، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، با دبیری علمی حجت الاسلام سید حمیدرضا بطحایی، دبیر میز مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، در دفتر سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی شعبه قم برگزار شد.
نقش سرمایه اجتماعی، در مواجهه با چالش‌های جهانی
حجت‌الاسلام حمید پارسانیا عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست، با تأکید بر نقش محوری سرمایه اجتماعی در تقابل با نظام سلطه جهانی، به تحلیل ابعاد فرهنگی، سیاسی و تمدنی این مفهوم پرداخت.
وی با اشاره به تحولات اخیر منطقه، از جمله جنگ ۱۲روزه اسرائیل علیه ایران، افزود: سرمایه اجتماعی انقلاب اسلامی، ریشه در هویت اسلامی و مقاومت دارد و در تقابل با نظام سلطه، به‌ویژه در بحران‌هایی مانند جنگ غزه، به‌عنوان یک اهرم راهبردی عمل می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: این سرمایه تنها محدود به مرزهای ملی نیست، بلکه در بستر جهانی و امت اسلامی معنا می‌یابد. نمونه بارز آن، بسیج مردمی در حمایت از فلسطین و نقش محوری ایران در این جبهه است.
تقابل اصلی یک نبرد، در حوزه فرهنگی است
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اسرائیل به خوبی نشان داد که در این تقابل گرچه تسلیحات نظامی محور است، ولی تقابل فرهنگی هم جدی است.
حجت‌الاسلام پارسانیا تأکید کرد: تقابل اصلی یک نبرد، در حوزه فرهنگی است و دشمن با ابزارهایی مانند بدلسازی همچون به وجود آوردن گروه داعش، سعی در تخریب هویت اسلامی دارد که مقاومت فرهنگی، از طریق بازتعریف ارزش‌های انقلاب و تمدن اسلامی، می‌تواند این توطئه‌ها را خنثی کند.
سرمایه اجتماعی در بستر تاریخ و تمدن اسلامی
دکتر پارسانیا با اشاره به تجربه تاریخی جهان اسلام و نقش انقلاب اسلامی در تغییر معادلات جهانی، افزود: امروز سرمایه اجتماعی ایران نه‌تنها یک دارایی داخلی، بلکه یک ظرفیت تمدنی برای احیای هویت اسلامی در برابر غرب است.
وی افزود: جنگ ۱۲روزه اسرائیل علیه ایران نشان داد که چگونه این سرمایه می‌تواند جغرافیای سیاسی منطقه را تحت تأثیر قرار دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در پایان با اشاره به ضرورت تقویت زیرساخت‌های فرهنگی، پیشنهاد کرد: افزایش بودجه فرهنگی و توجه به رسانه‌ها به‌عنوان ابزار نظارت بر امانت‌داری مسئولان، تبیین گفتمان مقاومت در چارچوب هویت اسلامی و جهانی برای مقابله با پروژه‌های بدلسازی دشمن از جمله راهکارهای تقویت سرمایه اجتماعی است.
سرمایه اجتماعی رکن اساسی توسعه جامعه اسلامی است
مدیر گروه «مطالعات اسلام و غرب» پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در ادامه این نشست با اشاره به اهمیت اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی در پیشرفت جامعه اسلامی، پنج عنصر کلیدی از جمله امانت‌داری، اخوت و برادری، عدالت، معنویت و محبت را به عنوان پایه‌های شکل‌گیری اعتماد در جامعه برشمرد.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب الله بابایی از امانت‌داری به‌عنوان محوری‌ترین عنصر اساسی اعتماد اجتماعی نام برد و افزود: امانت‌داری نه‌تنها یک مسئله حقوقی، بلکه یک ارزش اخلاقی و الهیاتی است که در تمدن اسلامی برخلاف غرب، دارای ابعاد معنوی و الهی است.
به گفته بابایی، اخوت و برادری نیز از دیگر عناصر اعتماد اجتماعی است که چه در سطح ایمانی، اسلامی یا انسانی، اخوت می‌تواند پایه‌ای برای نظم اجتماعی باشد.
مدیر گروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: عدالت با ایجاد نظم حقوقی و قانونی عادلانه، تضمین‌کننده اعتماد در جامعه است و در فضای معنوی همچون تجربه‌های معنوی در حج امکان خیانت و بی‌اعتمادی کاهش می‌یابد.
وی با اشاره به نقش عنصر محبت در اعتماد ساری اجتماعی افزود: نظم عاطفی و عاشقانه‌ای که در مناسباتی مانند اربعین حسینی تجلی می‌یابد، مانع بی‌اعتمادی می‌شود.
ضرورت شفافیت و نظارت رسانه‌ای مسئولان
حجت‌الاسلام بابایی بر ضرورت شفافیت و نظارت رسانه‌ای مسئولان تأکید کرد و گفت: جامعه باید مطمئن باشد که امنیت، هویت و ارزش‌هایش در پشت درهای بسته معامله نمی‌شود.
مدیر گروه مطالعات اسلام و غرب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با مقایسه نگاه اسلامی و غربی به مقوله امانت، تصریح کرد: در غرب، امانت صرفاً یک مسئله مدنی و قراردادی است، اما در اسلام، امانت بار الهی و اخلاقی دارد و باید در تمام ساحت‌های زندگی جاری شود.
حجت‌الاسلام بابایی به ضعف تبدیل امر الهیاتی امانت به امر اجتماعی اشاره کرد و یادآور شد: ما در منبر و روضه از امانت می‌گوییم، اما در عمل اجتماعی، سازوکارهای عملی آن را دنبال نمی‌کنیم.
نظر شما