با بدرقه حماسه عظیم اربعین حسینی، که بار دیگر اوج وحدت و دلدادگی را در پهنه جهان به نمایش گذاشت و فصلی نو در همبستگی بشری گشود، به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین سعید صلح میرزایی، عضو مجلس خبرگان رهبری رفتیم تا از دریچه نگاه ایشان ابعاد عمیق‌تر این پدیده بی‌نظیر را واکاوی کنیم. ایشان در تبیینی جامع، اربعین را نه تنها نمادی باشکوه از انسجام و یکپارچگی بشری دانستند، بلکه آن را تبلور مقابله با تهدیدات نرم دشمن و فرصتی بی‌بدیل برای تقویت هویت ملی و ایمانی برشمردند. در ادامه، تحلیل‌ها و توصیه‌های ارزشمند ایشان را در خصوص عوامل کلیدی وحدت، موانع داخلی و خارجی پیش روی این گوهر ملی و راهکارهای حفظ و تقویت آن، از نظر می‌گذرانید.
اربعین: سد مستحکم در برابر تهدید نرم دشمن
حجت‌الاسلام صلح میرزایی تأکید می‌کند: پیروزی‌های ملت ایران در طول تاریخ، همواره مرهون وحدت و انسجام بی‌نظیر آن بوده است. هرگاه ملت‌ها با جسم و جان در کنار یکدیگر قرار گیرند، رحمت و نعمت الهی شامل حالشان می‌شود، چرا که «یدالله مع الجماعه» و «یدالله فوق ایدیهم»؛ این اجتماعات، منشأ اتفاقات مبارک و تحولات مثبت هستند. وی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در بهمن ماه سال گذشته، دو تهدید اصلی برای ایران عزیز را برمی‌شمرد: تهدید سخت‌افزاری و تهدید نرم‌افزاری. ایشان برکت کار فرزندان ملت در عرصه صنعت دفاعی را مایه آرامش در برابر تهدید سخت‌افزاری دانستند، اما نسبت به تهدید نرم‌افزاری، به‌ویژه تضعیف اتحاد و اتفاق ملت، ابراز نگرانی جدی کردند.
او می‌افزاید: در این میان، راهپیمایی عظیم اربعین، فراتر از یک رویداد مذهبی، به مثابه یک سد مستحکم در برابر جنگ نرم دشمن عمل می‌کند. این اجتماع باشکوه بشری، با وجود تنوع ملیت‌ها، قومیت‌ها، زبان‌ها و چهره‌ها، صحنه‌ای بی‌نظیر از انسجام و یکپارچگی را به نمایش می‌گذارد. در اربعین، عوامل وحدت‌آفرین به وضوح قابل مشاهده‌اند که نه تنها به انسجام و همبستگی منجر می‌شوند، بلکه دستاوردهای عظیمی برای ملت به ارمغان می‌آورند و نقش حیاتی در خنثی‌سازی توطئه‌های تفرقه‌افکنانه ایفا می‌کنند.
پنج رکن اساسی در شکل‌گیری وحدت ملی و فراملی
حجت‌الاسلام صلح میرزایی پنج عامل اساسی را برای ایجاد و پایداری وحدت برمی‌شمرد که در حماسه اربعین به کمال خود می‌رسند. ایشان با بیان وحدت در هدف، از فیزیک حرم تا اوصاف حسینی اظهار می‌دارد: اولین و مهم‌ترین عاملی که می‌تواند مجموعه‌ای از انسان‌ها را به یکدیگر متصل کند، وحدت در هدف است. زمانی که افراد هدف واحدی داشته باشند، در کنار هم قرار می‌گیرند و برای رسیدن به آن هدف مشترک تلاش می‌کنند. این امر در هر زمینه‌ای، از تحصیل و پروژه‌های عمرانی گرفته تا اهداف بلند ملی و ایمانی، صادق است و همبستگی را تقویت می‌کند.
ایشان ادامه می‌دهد: در راهپیمایی اربعین، هدف واحد و مشترک همه زائران، رسیدن به اباعبدالله الحسین(ع) است؛ اما نه صرفاً از نظر فیزیکی و حضور در حرم، بلکه از منظر احیای اوصاف و ارزش‌های حسینی در وجود خود. امام حسین(ع) خون قلب خود را هدیه کرد تا مردم را از جهالت و حیرت گمراهی نجات دهد. هرچه معرفت ما نسبت به علوم نافع بیشتر شود، به اوصاف اباعبدالله(ع) نیز نزدیک‌تر می‌شویم. این وحدت هدف، از پیرمرد و پیرزن خمیده که بر دوش فرزندانشان به سوی کربلا می‌روند تا کودکانی که با پای پیاده مسیر را طی می‌کنند، در اربعین به وضوح ملموس است و همه را در یک مسیر معنوی قرار می‌دهد.
وحدت در مسیر و راه: هویت ملی، ایمان و رهبری قوی
این عضو خبرگان رهبری بیان می‌کند: عامل بعدی که به اتحاد منجر می‌شود، اشتراک در مسیر و راه رسیدن به آن هدف است. برای کشور عزیزمان، مسیری مشخص برای رسیدن به قله‌های تعیین شده در قانون اساسی و میثاق ملی وجود دارد. یکی از این راه‌ها، قوی شدن است که مورد تأکید مکرر رهبر انقلاب بوده و دشمنان نیز با همین راه مشکل دارند. رژیم صهیونیستی نه تنها با جمهوری اسلامی، بلکه با هر واحد سیاسی قوی مشکل دارد و تلاش می‌کند زیرساخت‌های دفاعی را هدف قرار دهد، زیرا قوی شدن ملت‌ها را تهدیدی برای خود می‌بیند.
صلح میرزایی می‌افزاید: هویت‌های ملی و ایمانی نیز در پیمودن این مسیر نقش اساسی دارند. ملت ایران از دیرباز ملتی موحد و پذیرای آیین‌های عقلانی بوده است. در طول تاریخ، مهاجمان بسیاری به ایران حمله کردند، اما ملت ایران تنها فرهنگی را پذیرفت که با تمدن و هویت ایرانی همخوانی داشت، مانند فرهنگ اسلام. وی با تأکید بر اهمیت هویت ملی و ایمانی، به باور به خدا، اهل بیت(ع) و ارزش‌هایی چون حیا و عفاف اشاره می‌کند که ریشه‌های عمیقی در فرهنگ ایرانی دارند و تضعیف آنها، نه تنها کمکی به اتحاد نمی‌کند، بلکه آن را تضعیف می‌نماید. همچنین، وجود یک رهبر قوی و راهنما، مانند حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب، برای روشن کردن و پیمودن صحیح این راه حیاتی است؛ همانگونه که شهید مطهری(ره) به نقش نادرشاه در اتحاد سپاه اشاره می‌کند و اهمیت رهبری مقتدر را در حفظ کشور در برابر آسیب‌ها برجسته می‌سازد.
تشریک مساعی و تعاون: ایثار و از خودگذشتگی در مسیر عشق
این عضو خبرگان رهبری و صاحب‌نظر مسائل دینی و فرهنگی توضیح می‌دهد: سومین عنصر وحدت، تشریک مساعی و کمک متقابل برای رسیدن به هدف است. این مفهوم در قرآن کریم تحت عنوان توصیه به صبر، تواصی به حق و تعاون بر خیر مورد تأکید قرار گرفته است. ممکن است گروهی هدف و راه مشخصی داشته باشند، اما اگر برای رسیدن به آن هدف به یکدیگر کمک نکنند و همدیگر را رها سازند، اتحاد شکل نخواهد گرفت و حرکت جمعی متوقف خواهد شد.
او با ذکر نمونه‌هایی ملموس از اربعین، این عامل را برجسته می‌سازد: در این راهپیمایی، صحنه‌های بی‌شماری از کمک متقابل و ایثار دیده می‌شود؛ از بغل کردن کودکان خسته توسط غریبه‌ها، کمک به پیرمردان ناتوان، تأمین هزینه سفر برای نیازمندان توسط کسانی که خود توانایی حضور ندارند، تا تلاش بی‌وقفه نیروهای پلیس، راهداری، مرزبانی و اورژانس برای تسهیل عبور و مرور زائران. موکب‌داران عراقی با تمام دارایی خود، حتی با فروش منزل یا تنها چند کیلو آرد، به زائران خدمت می‌کنند و با گریه التماس می‌کنند تا مهمانشان شوند. این ایثار و از خودگذشتگی، نمونه‌ای بارز از تشریک مساعی است که حال کشور را خوب می‌کند و در حماسه‌هایی چون دفاع مقدس و مقابله با بحران کرونا نیز به وضوح دیده شد و ملت ایران را در کنار هم قرار داد.
پیوندهای عاطفی: تجلی محبت الهی و پیش‌نمای ظهور
صلح میرزایی بیان می‌کند: چهارمین عنصر که باعث اتحاد ملت‌ها می‌شود، پیوندهای عاطفی است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که اگر تمام آنچه در زمین بود را انفاق می‌کردید، نمی‌توانستید بین دل‌های مؤمنان الفت ایجاد کنید، بلکه خداست که محبت را در دل‌ها قرار می‌دهد. مؤمنان در دعا از خداوند می‌خواهند که کینه‌ای از دیگران در دلشان نباشد. این پیوند عاطفی بین اعضای یک مجموعه که قصد اتحاد دارند، بسیار مهم است و ریشه‌های عمیقی در فطرت انسانی دارد.
این اندیشمند می‌افزاید: در اربعین، انسان به شدت محبت را تجربه می‌کند. زائران احساس می‌کنند برادران و خواهرانشان در مسیر هستند و از ناراحتی یکدیگر ناراحت و از خوشحالی هم شاد می‌شوند. یک پیوند عاطفی شدید شکل می‌گیرد که گویی قاب کوچکی از دوره ظهور امام زمان(عج) را پیش از ظهور به نمایش می‌گذارد. امیرالمومنین(ع) فرموده‌اند که هنگام ظهور مهدی(عج)، کینه و بخل از دل‌های بندگان رخت برمی‌بندد. در شرایط سخت اربعین، به جای عصبانیت، ایثار و از خودگذشتگی معنای عمیق‌تری پیدا می‌کند و این پیوندها، زمینه را برای یک نهضت جهانی فراهم می‌سازند.
فراموش کردن رنگ‌ها و تفاوت‌ها: تقوا، معیار برتری
این استاد حوزه توضیح می‌دهد: پنجمین عامل وحدت، فراموش کردن رنگ‌ها و تفاوت‌های ظاهری است. قرآن کریم رنگ‌ها و تفاوت‌های قومی و زبانی را برای شناسایی یکدیگر به رسمیت شناخته است، همچنان که در آیه 13 سوره حجرات آمده است « وَجَعَلنَکُم شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُواْ» اما تأکید می‌کند که گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست «إِنَّ أَکرَمَکُم عِندَ ٱللَّهِ أَتقَیکُم). بنابراین، تفاوت‌های ظاهری مانند رنگ پوست، زبان یا ملیت باید فراموش شوند تا اتحاد واقعی بر پایه تقوا و انسانیت شکل گیرد.
ایشان با اشاره به اربعین، این نکته را برجسته می‌کند: در اربعین، میلیون‌ها نفر از اقصی نقاط جهان، از جمله میلیون‌ها ایرانی از سراسر کشور با اقوام و گویش‌های مختلف – از بلوچ و کرد و لر و لک و گیلکی و مازنی تا آذری و ترکمن و عرب و عجم– در کنار هم قرار می‌گیرند و با هم برادرانه رفتار می‌کنند. این اجتماع عظیم، که گاهی تجمعات چند صد نفره برای اهداف دیگر بزرگنمایی می‌شوند، نشان‌دهنده یک گوهر ارزشمند است که همگان باید از آن مراقبت کنند. این همبستگی، حتی در دفاع مقدس ۱۲ روزه اخیر ملت ایران در برابر تهدیدات خارجی نیز به وضوح دیده شد، جایی که همه اقشار و جناح‌ها حول پرچم ایران اسلامی متحد شدند و اقدامات خودفروختگان را محکوم کردند.
حفظ گوهر وحدت: چالش‌ها و مسئولیت‌ها
این روحانی برجسته و نماینده مردم در مجلس خبرگان، اظهار می‌دارد: راهپیمایی اربعین از یک حرکت فردی به یک نهضت جهانی تبدیل شده است. برکات این انسجام و وحدت ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در حول اربعین حسینی باید حفظ و تقویت شود. وی به دفاع مقدس ۱۲ روزه اخیر و حوادث و مواضع اخیر ملت ایران در برابر دشمنان اشاره می‌کند که در آن دل‌ها به هم نزدیک شد و همه اقشار با هر جناحی، حول پرچم ایران اسلامی کنار هم قرار گرفتند و غیرت ملت ایران در برابر سخنان پلید دشمنان به جوش آمد.
این اندیشمند چالش‌ها و موانع داخلی و خارجی را که می‌تواند این وحدت را کمرنگ کند، برمی‌شمرد: نکته اول موانع خارجی و هوشیاری ملت و بصیرت در برابر غرب عریان است. دشمنان همواره برای ایجاد تفرقه و از بین بردن وحدت ملت برنامه‌ریزی می‌کنند. آنها از تهدید سخت‌افزاری استفاده کرده و آن را عملیاتی کردند که اتفاقاً مردم ما را محکم‌تر کرد. همچنین، با ایجاد شبهه، شایعه‌پراکنی و پررنگ کردن مشکلات، سعی در تضعیف روحیه ملت دارند. سخنان پلید افرادی چون نتانیاهو و ترامپ، که به قول برخی بزرگان غرب عریان را به نمایش گذاشتند و هیچ ارزشی برای انسان‌های دیگر قائل نیستند، نشان‌دهنده ماهیت واقعی دشمن است.
او می‌افزاید: خوشبختانه ملت ما هوشیار است و دوست و دشمن را می‌شناسد. دفاع مقدس ۱۲ روزه نشان داد که مردم ما چقدر بصیر و پای کار هستند و چگونه دشمنی‌ها و دوستی‌ها را تفکیک می‌کنند. این ملت با همه اقشار و سطوح سواد، از کارگر زحمتکش تا دانشمند، فهم و بصیرتی عمیق دارد که خود این دفاع مقدس آن را ایجاد کرده است. با این حال، نباید غافل شد و باید همواره مراقب بود که شبکه‌های معاند با برجسته کردن نقاط ضعف و نادیده گرفتن نقاط قوت، وحدت را خدشه‌دار نکنند.
موانع داخلی و ضرورت مراقبت مسئولین: پرهیز از اشرافی‌گری و دوقطبی‌های کاذب
این عضو خبرگان رهبری تصریح می‌کند: در داخل نیز اتفاقاتی رخ می‌دهد که ممکن است وحدت‌ها را کمرنگ کند. مسئولین ما باید به شدت مراقب گفتار و رفتار خود باشند. آنها نماینده این ملت هستند و ادبیات و الفاظشان باید در شأن ملت باشد. یک کلمه اشتباه یا یک توییت نادرست می‌تواند دل مردم را برنجاند و دعواهای بی‌مورد ایجاد کند. همچنین، اعمال غلط و اشرافی‌گری برخی مسئولین، دل مردم را سرد می‌کند. رهبر انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که مسئولین باید در زهد و ساده‌زیستی با یکدیگر مسابقه دهند، نه در اشرافی‌گری، و عدالت علوی را سرلوحه کار خود قرار دهند. ترک فعل‌ها و انجام ندادن کارهای درست نیز می‌تواند باعث رنجش مردم شود.
ایشان ادامه می‌دهد: یکی دیگر از موانع جدی، ایجاد دوقطبی‌های کاذب در کشور است. برخی افراد، که تخصصشان تنها ایجاد تفرقه و به جان هم انداختن مردم است، در این شرایط به شدت به کشور خیانت می‌کنند. نادیده گرفتن مسائل اصلی و فرعی و عدم تشخیص اولویت‌ها، به این دوقطبی‌ها دامن می‌زند. در این شرایط، باید گوش به دهان رهبر انقلاب باشد که اولویت‌ها را مشخص می‌کنند، مانند تأکید بر اقتصاد و کار فرهنگی خودجوش. برخی هشتگ‌ها و نق‌زدن‌ها در فضای مجازی، که گاهی با واسطه دشمنان تکرار می‌شوند، وحدت را سست می‌کنند. پررنگ کردن گسل‌های قومیتی و مذهبی نیز در کشوری که همه اقوام آن قرن‌ها در کنار هم زندگی کرده و برای حفظ ایران جنگیده‌اند، بسیار خطرناک است. نادیده گرفتن این خوبی‌ها و نقاط قوت ملت، به کشور ضربه می‌زند.
دعوت به تأمل و تلاش مضاعف برای ایران
این روحانی برجسته و نماینده مردم در مجلس خبرگان با دعوت از همه اقشار ملت تأکید می‌کند: هر یک از ما، از طلبه و خانه‌دار تا کارگر، مهندس، پزشک، مسئول، وکیل، وزیر، مدیر، استاندار و دهیار، باید بنشینیم و فکر کنیم که چقدر برای ایران عزیزمان هزینه داده‌ایم و چقدر می‌توانیم اضافه کاری کنیم. ملت ایران، این کشور را خانه خود می‌داند، نه هتلی که در صورت مشکل آن را ترک کند؛ بلکه در خوشی‌ها و سختی‌هایش پای آن ایستاده است.
حجت‌الاسلام صلح میرزایی تأکید می‌کند: همانطور که رهبر انقلاب فرموده‌اند، هزینه سازش بیشتر از هزینه چالش است. ما می‌بینیم که چگونه قدرت‌های غربی با کسانی که سازش می‌کنند، رفتار تحقیرآمیزی دارند و آنها را گاو شیرده می‌خوانند. این موجودات تنها زبان زور و قدرت را می‌فهمند. در مواجهه با چنین دشمنانی، هوشیاری و اتحاد ملت بسیار کمک‌کننده است. به برکت خون شهدا، معنویت اربعین و محرم، و اجتماع مؤمنین، رحمت الهی بر کشور فرو می‌ریزد. هر شخصی باید کلاه خود را قاضی کند و برای تلاش بیشتر در راه اعتلای میهن عزیزمان تصمیم بگیرد، چرا که بهشت را به بها دهند، نه به بهانه.
نظر شما