حمید مهدویان‌پور کارشناس حوزه پولی و بانکی در گفت و گو با قدس آنلاین در رابطه با وابستگی بیش از حد تجارت خارجی ایران به درهم و زیرنظر خزانه‌داری آمریکا گفت: وابستگی شدید اقتصاد ایران به ارز درهم امارات در تجارت خارجی، امروز به یکی از آسیب‌پذیری‌های اصلی کشور در حوزه امنیت ملی، امنیت غذایی و به‌ویژه در شرایط جنگی و پرالتهاب منطقه‌ای تبدیل شده است.
وی تصریح کرد: اهمیت این موضوع وقتی دوچندان می‌شود که بدانیم بیش از ۸۰ درصد از تجارت خارجی ایران از مسیر درهم انجام می‌شود؛ آن هم در شرایطی که امارات اساساً تولیدکننده اصلی کالا برای ایران نیست و عمده کالاهایی که از این کشور وارد می‌شود، در واقع صادرات مجدد کالاهای چینی یا کالاهای سایر کشورهاست که صرفاً از هاب ترانزیتی امارات عبور کرده‌اند.
وابستگی کشور به مسیر ارزی که در تیررس مستقیم خزانه‌داری آمریکاست
به گفته این کارشناس حوزه پولی و بانکی این گزاره بدان معناست که کشور ما برای دسترسی به کالاهای اساسی و حتی مواد اولیه صنعتی، به یک مسیر مالی و ارزی وابسته است که تحت کنترل کامل نظام بانکی بین‌المللی و در تیررس مستقیم رصد و فشار خزانه‌داری آمریکا قرار دارد.
وی افزود: برای فهم بهتر عمق این آسیب‌پذیری، کافی است تصور کنیم در اوج یک درگیری منطقه‌ای و در شرایطی که دشمنان ایران به دنبال تشدید فشار اقتصادی هستند، دسترسی ایران به درهم به‌طور کامل یا حتی موقت مسدود شود. در چنین شرایطی نه تنها واردات کالاهای اساسی دچار اختلال جدی خواهد شد، بلکه بخش مهمی از مبادلات صنعتی، دارویی و حتی انرژی نیز فلج می‌شود. در این وضعیت، دشمن می‌تواند بدون شلیک حتی یک گلوله، اقتصاد کشور و امنیت معیشتی مردم را تحت فشار شدید قرار دهد. همین نکته نشان می‌دهد که موضوع رفع وابستگی به درهم و متنوع‌سازی سبد ارزی کشور، نه یک انتخاب یا توصیه اقتصادی، بلکه یک ضرورت فوری امنیت ملی است.
ضرورت کاهش نقش درهم در تجارت خارجی و جایگزین کردن آن با یوآن چین
مهدویان‌پور با اشاره به ضرورت جایگزینی درهم و کاهش سهم آن در تجارت خارجی کشور خاطرنشان کرد: بانک مرکزی باید در این شرایط خطیر، به جای مدیریت روزمره بازار ارز، به یک تغییر راهبردی در سیاست ارزی کشور بیندیشد. مهم‌ترین اقدام در این راستا، کاهش نقش درهم در تجارت خارجی و جایگزین کردن یوآن چین است.
وی افزود: چین نه تنها بزرگ‌ترین صادرکننده کالا به ایران است، بلکه خود نیز از فشارهای اقتصادی آمریکا تجربه دارد و طی سال‌های اخیر ابزارهای مالی مستقلی برای دور زدن نظام بانکی غرب ایجاد کرده است. استفاده از یوآن در واردات کالاهای چینی، هم از نظر فنی امکان‌پذیر است و هم از نظر سیاسی قابل دفاع، زیرا چین انگیزه بالایی برای تقویت نقش پول ملی خود در تجارت بین‌الملل دارد. اگر ایران بتواند بخش عمده‌ای از واردات کالاهای اساسی و تولیدی از چین را با یوآن تسویه کند، عملاً وابستگی به درهم کاهش می‌یابد و یک گام مهم در مسیر استقلال ارزی کشور برداشته می‌شود.
کارشناس حوزه پولی و بانکی ادامه داد: برای کاهش وابستگی به درهم، دو راهکار کلیدی روبروی سیاست‌گذاران کشور قرار دارد. اولین رویکرد پیمان‌های پولی دو یا چند جانبه است که باید از طریق بانک مرکزی پیگیری شود و موضوع بعدی نیز مسئله تطابق نقشه تجارت خارجی است. همسو کردن مقاصد صادراتی با مبادی وارداتی یکی از اقدامات کلیدی برای کاهش وابستگی ارزی است. به زبان ساده، اگر کشوری از ما نفت یا پتروشیمی می‌خرد، باید همان کشور به ما غذا، دارو یا کالاهای اساسی بفروشد تا نیاز به ارز واسطه به حداقل برسد.
نظر شما