به نظر می‌رسد فضای رسانه‌ای و مجازی کشور با پدیده‌ای نگران‌کننده روبه‌رو شده است؛ وفور بی‌ادبی پدیده‌ای که نه تنها به ارتقای سطح نقد و گفت‌وگو کمک نمی‌کند، بلکه به عادی‌سازی بی‌اخلاقی در گفتار و رفتار در جامعه دامن می‌زند.
این رویه فارغ از درستی یا نادرستی محتوای نقد، زنگ خطری است برای ادبیات سیاسی کشور؛ چرا که جامعه‌ای که مخاطبان رسانه‌ای آن، در تمام سنین در معرض چنین ادبیات ناپسندی قرار گیرند، دیر یا زود شاهد نهادینه شدن بی‌ادبی و هنجارشکنی در گفت‌وگوهای اجتماعی خواهد بود.
رواج این پدیده تا آنجاست که گاه گویی به یاد صاحبان ادبیات آورد که لطفاً مراقب باشید، خانواده‌ها، کودکان و نوجوانان هم دارند شما و ادبیاتتان را می‌بینند.
بی‌ادبی زمینه‌ساز انحطاط سیاسی
«حسین کنعانی‌مقدم» کارشناس مسائل سیاسی و فعال اصول‌گرا در گفت‌وگو با قدس با تأکید بر اهمیت اخلاق سیاسی و اسلامی در عرصه سیاست هشدار داد رعایت نکردن این اصول زمینه‌ساز انحطاط سیاسی و اجتماعی است. وی افزود: کنشگران سیاسی اگر چارچوب‌های اخلاقی را رعایت نکنند، نه تنها خود را در معرض فساد اخلاقی قرار می‌دهند، بلکه قواعد بازی سیاسی را از دست می‌دهند و فضای گفت‌وگو تلخ و مسموم می‌شود.او تصریح کرد: بی‌توجهی به اخلاق و ادب به ویژه در لایه کارگزاران نظام مقدس اسلامی موجب می‌شود سیاستمداران و نخبگان مرجعیت اخلاقی خود را از دست بدهند و رفتارهای ناپسند آن‌ها به جامعه تسری پیدا کند. وقتی حداقل‌های ادب و سنجیده بودن گفتار رعایت نشود، بدگویی و پرخاشگری در رسانه‌ها و فضای عمومی به یک مشکل اجتماعی گسترده تبدیل می‌شود.
این کارشناس سیاسی با اشاره به تأثیر رفتار نخبگان بر جامعه، خاطرنشان کرد: این رفتارها در نهایت به نوعی اضمحلال اخلاقی منجر می‌شود که همانند یک غده سرطانی تمام ابعاد اجتماعی و فرهنگی را در بر می‌گیرد. وقتی نخبگان خطوط قرمز اخلاق سیاسی را رعایت نمی‌کنند، بدرفتاری‌ها در نشست‌ها، سمینارها و رسانه‌ها منتشر می‌شود و جامعه به سمت انحطاط اخلاقی و پرخاشگری سوق پیدا می‌کند.
کنعانی با تأکید بر ضرورت رعایت اخلاق اسلامی و سیاسی، گفت: رعایت حداقل‌های اخلاق، فراتر از جناح‌بندی‌های سیاسی بوده و برای همه کنشگران سیاسی لازم و ضروری است. کسانی که تریبون در اختیار دارند و میلیون‌ها مخاطب سخنان آن‌ها را دنبال می‌کنند، باید از هر گونه بی‌ادبی و لفاظی‌های ناپسند پرهیز کنند؛ چرا که هر بی‌اخلاقی کوچک در جمع انبوه مخاطبان، عملاً زمینه‌ساز اختلال گسترده در ادب اجتماعی و سیاسی می‌شود.وی تصریح کرد: تربیت اخلاقی نخبگان، پایه سلامت سیاسی و اجتماعی کشور است و بی‌توجهی به آن، فساد فرهنگی و سیاسی را تسری می‌دهد. رعایت ادب و اخلاق در گفتار و کردار، ضامن ثبات جامعه و اعتماد مردم به نخبگان سیاسی است و تنها مسیر مقابله با انحطاط اجتماعی و سیاسی محسوب می‌شود.
ادب؛ ابزار حفظ هنجار اجتماعی
«محمدصادق جوادی حصار» چهره اصلاح‌طلب و سخنگوی حزب اعتماد ملی هم در گفت‌وگو با روزنامه قدس تأکید کرد: بی‌ادبی اجتماعی نتیجه ضعف منطق، سستی استدلال و بی‌محتوایی بیان کسانی است که حرفی برای گفتن ندارند. وی با اشاره به تغییر هنجارهای اجتماعی توضیح داد: جامعه امروز با دیروز متفاوت شده و برخی افراد قادر به پذیرش این تفاوت‌ها نیستند؛ این افراد زبان به دشنام و بدگویی می‌گشایند و دیگران را نیز به این مسیر می‌کشند.
این کارشناس سیاسی، ادب را «گفتار و کردار سنجیده، به موقع و بجا» تعریف کرد و افزود: کسی که نتواند زبان خود را کنترل کند، از وادی رفتار هنجارمند خارج شده و به قول مولانا، تنها نقش خود را بد ایفا می‌کند و آتش در همه آفاق می‌زند.
وی اظهار کرد: متأسفانه باید بگویم بخش زیادی از این رفتارها تقلید از دستگاه‌های رسمی و تریبون‌های عمومی است. وقتی برخی از شخصیت‌های منتسب به دین، از تریبون‌هایی که جایگاه ارشاد و هدایت مردم است، زبان به دشنام و بدگویی جناح مقابل می‌گشایند، دیگران نیز آن را الگو قرار می‌دهند و تکرار می‌کنند.سخنگوی حزب اعتماد ملی با اشاره به سیره پیامبر اکرم(ص) گفت: بی‌ادبی نه تنها فرد را آلوده می‌کند، بلکه دیگران را نیز به فساد رفتاری می‌کشاند.او همچنین با تأکید بر ضرورت بررسی منشأ فکری و فرهنگی افرادی که در مناظرات، گفت‌وگوها و بگومگوهای مکتوب به سمت بدزبانی و ناسزا می‌روند، افزود: تقلید و پیروی از رفتارهای غلط موجب ترویج بی‌ادبی در جامعه می‌شود و مخاطبان در تمام سنین، از کودکان تا بزرگسالان، تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند.
جوادی حصار معتقد است: اگر می‌خواهیم جامعه‌ای ضابطه‌مند، متخلق به اخلاق‌های نیکو و با گفت‌وگوی سالم داشته باشیم، باید رفتارهای ناپسند را بشناسیم و از آن‌ها دوری کنیم.وی تصریح کرد: بی‌ادبی و بی‌بند و باری‌های لسانی تهدیدی جدی برای انسجام فرهنگی و اخلاقی جامعه بوده و اصلاح آن نیازمند همت نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها و بازنگری در هنجارهای رفتاری تریبون‌داران است.
نظر شما