سفر رئیس‌جمهور به کشور مذکور، به دعوت رسمی همتای بلاروسی انجام شد. الکساندر لوکاشنکو سه سال پیش ضمن حضور در تهران با مقامات ایران بر سر گشودن فصلی تازه در روابط دو کشور به توافق رسید. پزشکیان و لوکاشنکو در همین راستا، دیروز در کاخ «استقلال» مینسک پشت میز مذاکره نشسته و با هدف ترسیم نقشه راه جامع و بلندمدت همکاری‌ها، ۱۲سند همکاری در حوزه‌های مختلف و یک بیانیه مشترک را به امضا رساندند.
نقطه عطفی در روابط طرفین
رئیس‌جمهور در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای بلاروسی درباره اهداف این حضور گفت: مذاکرات سازنده‌ای انجام شد و به توافق‌های مهمی دست یافتیم. این سفر نقطه عطفی در مناسبات دو کشور بوده و به شخصه پیگیر اجرای کامل مصوبات همکاری با بلاروس هستم. مسعود پزشکیان در ادامه بلاروس را کشوری مهم در منطقه راهبردی اوراسیا و شریکی قابل اعتماد برای ایران توصیف کرد و ادامه داد: نقشه راه جامع همکاری‌های دو کشور (۲۰۲۳ تا ۲۰۲۶) چارچوب روشنی برای مناسبات ترسیم کرده است و تلاش ما اجرای کامل آن خواهد بود. وی با بیان اینکه با بلاروس در بسیاری از مسائل دیدگاه‌های مشترکی داریم، افزود: به خصوص در توافق‌هایی که مربوط به اوراسیا، بریکس و شانگهای است این گونه است. امروز هم برای عبور از یک‌جانبه‌گرایی و آثار مخرب آن بیش از گذشته نیازمند همکاری هستیم. ایران برای تقویت روابط خود با بلاروس هیچ محدودیتی قائل نیست و اجرای کامل نقشه راه روابط دو کشور که در جریان سفر قبلی رئیس‌جمهور بلاروس به تهران به امضا رسیده، مورد حمایت ماست. امیدواریم با تلاش مشترک، شاهد افزایش چشمگیر حجم تجارت دو کشور باشیم.
بلاروس در مسیر کریدور شمال -جنوب؟
سفر یک رئیس‌جمهور از ایران به بلاروس که پس از ۱۸ سال اتفاق افتاد از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است. در گام نخست اقدام پزشکیان را باید گامی مهم در راستای سیاست‌های کلی نظام برای توسعه و تقویت دیپلماسی با کشورهای دوست و همسو به شمار آورد؛ سفری که گرچه در امتداد مسیر دیپلماسی منطقه‌ای است اما در بطن سیاست خارجی دولت چهاردهم نشانه‌ای از پیوند خوردن منافع تهران با جغرافیای سیاسی و اقتصادی گسترده‌تری است که از قفقاز جنوبی آغاز شده و تا قلب اروپای شرقی امتداد می‌یابد.
اکنون و در شرایطی که طرفین تحت تحریم‌های کشورهای غربی قرار دارند، تقویت روابط با کشوری مانند بلاروس که مواضع سیاسی مشترکی با ایران دارد، می‌تواند به موازنه در سیاست خارجی و پیشبرد منافع ملی کمک کند. از سویی هر دو کشور در برابر یک‌جانبه‌گرایی آمریکا مواضع مشترکی دارند و این همسویی، بستری مناسب برای همکاری‌های دوجانبه فراهم کرده است. از همین رو موضوعاتی همچون هماهنگی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا، هم‌افزایی در سازمان همکاری شانگهای، حضور همسویانه در چهارچوب «بریکس» و حتی اتخاذ مواضع مشترک در مجامعی نظیر سازمان ملل می‌تواند مبنای همکاری و اقدام و عمل مشترک در فضای بین‌الملل قرار گیرد. توسعه مناسبات در حوزه اقتصادی هم حائز اهمیت است. بلاروس با اتکا به زیرساخت‌های صنعتی پیشرفته و تجربه قابل توجه در زمینه تولید ماشین‌آلات سنگین، صنایع پتروشیمی و کشاورزی مکانیزه، ظرفیت‌هایی در اختیار دارد که می‌تواند به خوبی در کنار مزیت‌های ایران در بخش انرژی، معادن و بازار گسترده مصرف قرار گیرد. حاصل چنین ترکیبی، ایجاد زنجیره‌های تولیدی مشترک و حتی شکل‌گیری مسیرهایی برای صادرات کالاهای مشترک به بازارهای آسیایی و اروپایی خواهد بود؛ مسیری که عملاً می‌تواند جایگاه دو کشور را در معادلات اقتصادی منطقه ارتقا دهد. به این معادله توسعه همکاری‌های دفاعی را هم باید افزود.
در نهایت اینکه نباید از یاد برد یکی از مباحث مهم مطرح شده در سفر رئیس جمهور به ارمنستان، طرح ایده کریدور شمال- جنوب و انجام اقدام‌های عملی برای اجرای آن بود. با توافق‌های تازه تهران با ایروان، ساخت پل دوم نوردوز و اتصال ریلی نخجوان- جلفا، مسیر استراتژیک خلیج فارس- دریای سیاه دوباره در کانون توجه قرار گرفته است؛ مسیری که می‌تواند به احیای جایگاه تاریخی کشور در ترانزیت بین‌المللی کمک کند. در این میان موقعیت استراتژیک ایران به عنوان یک کریدور ترانزیتی، فرصتی بی‌نظیر برای بلاروس که در خشکی محصور است فراهم می‌کند تا به بازارهای خاورمیانه، کشورهای حاشیه خلیج فارس، هند و حتی آفریقا دسترسی پیدا کند. از سویی مینسک با فعال شدن در این دالان، می‌تواند با نقش‌آفرینی در شرایطی که اوکراین در حال جنگ است خود را به عنوان یکی از دروازه‌های ورودی و بارانداز شرق اروپا در دالان جدید جا بیندازد.
نظر شما