استاد مهدی مشکی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، با نگاهی تحلیلی به آیات قرآن کریم و سنتهای الهی، از یک دگرگونی بنیادین در این جدال ازلی پرده برمیدارد. به باور او، انقلاب اسلامی نه تنها نقطه عطفی در این مسیر است که نبرد را از حالت دفاعی به تهاجمی تغییر داده، بلکه آغازگر تحقق تدریجی وعده الهی برای استخلاف مؤمنین، تمکین دین و استقرار کامل توحید در جهان است.
غلبه تاریخی باطل و وعده الهی برای تغییر سیر نبرد
استاد مشکی در تبیین سیر تاریخی نبرد حق و باطل، اظهار میدارد: این جریان، که از ابتدای عالم خلقت و با درگیری هابیل و قابیل آغاز شده، اکنون بنا بر وعده الهی به مؤمنین، در حال دگرگونی است. در طول اعصار و از ابتدای ورود حضرت آدم به عالم خاکی، تسلط بر زمین و پیروزی ظاهری عمدتاً با جبهه باطل (جنود شیطان) بوده است. در این دوران، جبهه حق همواره در موضع ضعف قرار داشته و امدادهای الهی تنها به منظور حفظ بقا و جلوگیری از اضمحلال آن صورت میگرفته است؛ نه برای استخلاف کامل زمین و تسلط بر آن.
ایشان در ادامه میافزاید: به نظر میرسد این مسیر تاریخی در حال تغییر است و این دگرگونی بنا بر وعدهای است که خداوند به اهل ایمان و مؤمنین بشارت داده است. یکی از مؤیدات این بحث، آیه ۵۵ سوره نور است که میفرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ...» (خداوند به کسانی از شما که ایمان آوردهاند وعده داده است...).استاد مشکی تأکید میکند که کاربرد واژه «وعده» در این آیه، به وضوح نشاندهنده آن است که این پیروزی و غلبه نهایی، هنوز محقق نشده است. ایشان با تمایز قائل شدن میان وعده الهی و تحقق آن، بیان میکند که گرچه خداوند در آیاتی نظیر 21 سوره مجادله، «کَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِی» (خداوند مقرر کرده است که من و رسولانم قطعاً پیروز میشویم)، بر غلبه خود و رسولانش تأکید ورزیده، اما این غلبه نهایی را جزو سنتهایی میداند که در آینده محقق خواهد شد و در تمام دورانهای گذشته به طور کامل رخ نداده است. بر همین اساس، تمامی پیامبران الهی، اهل بیت و اولیای الهی در طول تاریخ، تلاش اصلی خود را بر این معطوف داشتهاند که جبهه حق مضمحل نشود و از بین نرود، چرا که تحقق کامل وعده الهی برای تسلط و استخلاف زمین، امری است که هنوز به وقوع نپیوسته است.
ایشان در ادامه به تردیدهایی اشاره میکند که گاهی مطرح میشود؛ مثلاً اینکه جوانان دوران دفاع مقدس، نسل خاصی بودند و اکنون با غرق شدن در دنیا، دیگر کسی به جبهه نخواهد رفت. اما استاد مشکی با اشاره به وقایع اخیر، به خصوص آنچه در دوازده روز گذشته و جنگ تحمیلی مشاهده شد، بیان میکند: این اتفاقات، فراتر از باور بسیاری بوده است. این امر به وضوح نشان میدهد که کیفیت و روحیهای خاص در میان مردم وجود دارد که خداوند از طریق آن،نقصانها، مشکلات و وضعیتهای نامطلوبی را که شیطان یا افراد بدخواه قصد ایجاد آن را در کشور دارند، مدیریت کرده و اجازه تحقق کامل آنها را نمیدهد، بلکه ناگهان مسیر وقایع را به گونهای دیگر تغییر میدهد.
استاد مشکی میافزاید: این رخدادها، یادآور اتفاقات شگفتانگیز دوران جنگ تحمیلی است، زمانی جوانانی که در دوران رژیم پهلوی رشد کرده بودند، با شهامت بینظیری در مقابل صدام ایستادند و به شهادت رسیدند؛ امری که در آن زمان برای بسیاری باورنکردنی بود. اکنون نیز چنین اتفاقاتی در همین دوازده روز اخیر جنگ تحمیلی اسرائیل به وقوع پیوسته است و در آینده، این رخدادها به صورتی بسیار قویتر و مهمتر نیز محقق خواهند شد.
استاد مشکی تصریح میکند: این وعده الهی، که از زمان حضرت آدم آغاز شده و تا زمان تحقق کامل آن ادامه خواهد داشت، امری کاملاً تدریجی است و نه دفعی. به این معنا نیست که استخلاف، تمکن دین، رسیدن به مقام امن و ریشهکن شدن شرک به صورت ناگهانی رخ دهد، بلکه امری است که به تدریج و گام به گام محقق خواهد شد. ایشان در تأیید این دیدگاه، به فرمایشات مقام معظم رهبری در دوران ریاست جمهوریشان اشاره میکند که فرمودند: اکثر روایات وارده در باب ظهور از عبارت «کما ملئت» (همانگونه که پر شد) استفاده میکنند و نه «بعد ما ملئت» (پس از آنکه پر شد). این نکته نشان میدهد که همانگونه که شرک به تدریج در عالم گسترش یافت و به اوج خود رسید، غلبه توحید و تضعیف شرک نیز به آرامی و به صورت تدریجی صورت خواهد گرفت. وی در ادامه به دیدگاه برخی سنتهای فکری، از جمله آنچه در آیین هندو مطرح است، اشاره میکند که سیر تاریخ را نه خطی، بلکه دایرهای میبینند. بر اساس این دیدگاه، عالم از نقطهای اوج شکوفایی و اتحاد (ابتدای خلقت) آغاز شده و به تدریج به پایینترین و بدترین نقطه، موسوم به «کالی یوگا »، میرسد. سپس، از این نقطه نیز به تدریج به سمت اوج بازمیگردد. این نگرش تدریجی در سیر تاریخ، با مفهوم ظهور که در تمامی ادیان مطرح است، همخوانی دارد و تأکیدی بر تدریجی بودن آن، در مقابل دفعی بودن، است؛ امری که با کمال ظلم و جور نیز کاملاً هماهنگ است. بدین ترتیب، تأکید میشود که ظهور قطعاً یک امر تدریجی است و نه دفعی.
انقلاب اسلامی: نقطه عطف تغییر سیر نبرد حق و باطل
ایشان به نکته مهم دیگری نیز اشاره کرده و خاطرنشان میکند که با ظهور انقلاب اسلامی، جریان نبرد حق و باطل سیرش دگرگون شده است. اگر از ابتدای عالم خلقت، این نبرد وجود داشته و جبهه حق عمدتاً در حالت تدافعی برای حفظ بقای خود بوده و غلبه و استخلاف بر زمین با باطل همراه بوده است، پس از انقلاب اسلامی این روند در حال تغییر ماهوی است. به عبارت دیگر، نبرد حق و باطل از حالت صرفاً دفاعی حق، به یک رویکرد تهاجمی علیه باطل تبدیل شده است. دیگر بحث صرفاً دفاع نیست، بلکه حالتی «آفندی» به خود گرفته است و سیر این نبرد در حال دگرگونی است؛ به این معنا که حق به تدریج از موضع تدافعی به حالت تهاجمی درآمده و آرامآرام در حال غلبه بر باطل است. استاد مشکی برای توضیح این تغییر، به تمثیل تغییر فصول اشاره میکند: همانگونه که در گذر از فصل گرما به سرما (پاییز) یا از سرما به گرما (بهار)، با وجود نوسانات و بازگشتهای موقت گرما یا سرما (مثلاً ظهور مجدد گرما در پاییز یا سرما در بهار که گاهی این تصور را ایجاد میکند که روند قبلی بازگشته)، روند کلی به سمت غلبه فصل جدید و تثبیت آن است، در نبرد حق و باطل نیز وضعیت مشابهی در جریان است.
وی ادامه میدهد: در دنیای پس از انقلاب اسلامی، گرچه گاهی به نظر میرسد که جریان باطل دوباره در حال پیروزی است، اما این تنها یک ظاهر است و سیر حقیقی، نزول باطل است. باطل که در طول هزاران سال از عالم خلقت، تسلط و قدرت فراوانی کسب کرده، به آسانی از بین نمیرود و به همین دلیل، ضرباتی که به آن وارد میشود، آن را تضعیف میکند، اما ممکن است تجدید قوا کرده و دوباره وارد صحنه شود. این امر گاهی این تصور را ایجاد میکند که باطل جان دوبارهای گرفته است، اما در واقعیت، این سیر، روند تضعیف باطل است. نباید انتظار داشت که با چند ضربه، باطل به کلی محو شود، بلکه سیر تضعیف باطل و سیر قدرت گرفتن حق هر دو تدریجی هستند. پس از انقلاب اسلامی، این سیر به طور کامل تغییر یافته است؛ به این معنا که باطل در حال تضعیف و حق در حال تقویت شدن است.
تجلی امدادهای الهی و شواهد تحقق وعده در دوران معاصر
استاد مشکی در پایان تصریح میکند که بسیاری از سنتهای الهی که خداوند وعده داده است، در دورانی خاص، یعنی همان دوران ظهور، به تحقق تام و کامل خواهند رسید. ایشان تأکید میکند که نمیتوان از اهمیت مشکلات و شهدای ما چشم پوشید؛ چرا که امام خمینی (ره) در دوران حیات خود، با قاطعیت و بر اساس تحقیق، نه از روی شعار یا احساسات، فرمودند که عالم اسلام، به جز برههای از صدر اسلام، هرگز ملت و جوانانی با ویژگیهای ملت و جوانان ایران به خود ندیده است. این ویژگیها و از خودگذشتگیهای بینظیر که ناگهان در ملت بروز میکند، امری عادی نیست و نمیتوان آن را به سادگی توجیه کرد. این حقیقت، مؤید اصل مهم الهی است که: «مَن کانَ لِلَّهِ کانَ اللَّهُ لَهُ»(هر کس برای خدا باشد، خدا برای او خواهد بود).
بستر سازی ظهور، ویژگی ممتاز ملت ایران
چنانکه بیان شد استاد مشکی ظهور را امری تدریجی می دانند و به همین جهت بدون مقدمات و بستر سازی ظهور محقق نخواهد شد. کشور و ملتی را که خداوند برای تحقق ظهور و ایجاد بستر مناسب جهت تحقق توحید برگزیده است مسلما در تحمل سختی ها و مشکلات ظهور باید مقاوم و خستگی ناپذیر باشند و از طرفی چون این سختی ها را می پذیرند در عنایت وییژه الهی قرار خواهند گرفت. از نظر استاد مشکی این ملت برگیزیده ملت ایران است که با انتخاب آگاهانه خود و ایجاد انقلاب اسلامی زمینه ساز ظهور و تحقق توحید و اراده الهی شده است و بار امانت الهی را به دوش گرفته و در این مسیر لا یخافون لومه لائم.(سوره مبارکه مائده/ 54).
نظر شما