«مبادله» داستان استاد بابا شریف، آینه‌کار و معرق‌کار ایرانی است که برای مرمت حرم امام حسن عسکری (ع) به شهر سامرا در عراق می‌رود. در جریان حمله‌ای وحشیانه توسط گروه تروریستی داعش، به اسارت گرفته می‌شود. پسرش طاها، پس از دو ماه بی‌خبری، تصمیم می‌گیرد به امید نجات پدر، سفری پرخطر را آغاز کند. این سفر، صحنه‌ای برای آزمون انسانیت، شجاعت و ایثار است.
این اثر تنها یک داستان ماجراجویانه نیست، بلکه با نگاهی به سیره و منش امام حسن عسکری (ع)، به بیان ظلم‌ها و سختی‌های دوران اسارت ایشان می‌پردازد. در میان گفتگوهای شخصیت‌ها، احادیث امام یازدهم و ویژگی‌های تاریخی و معنوی شهر سامرا بازگو می‌شود.
نویسنده با استفاده از قالب رمان امروزی، روایتی دلنشین و الهام‌بخش آفریده است. «مبادله» با روایت داستانی خود، مخاطب را نه تنها با تاریخ و معارف اسلامی آشنا می‌کند، بلکه ارزش‌هایی مانند ایثار، شجاعت و انسانیت را به زیبایی به تصویر می‌کشد.
به مناسبت شهادت امام حسن عسکری فرصتی دست داد تا با نویسنده این اثر منیژه پدرامی دانش‌آموخته ادبیات کودک و نوجوان ونویسنده و مدرس کارگاه‌های تخصصی نویسندگی خلاق به گفت‌گو بپردازیم.
ماجرای پدری در اسارت داعش
این نویسنده در ابتدا به تشریح جزئیات خلق رمان نوجوان «مبادله» پرداخت و با اشاره به چگونگی شکل‌گیری ایده نوشتن این اثر گفت: حدود سال ۹۸ در نشست‌های رمان انتشارات مدرسه شرکت می‌کردم. در یکی از این نشست‌ها آقای خرامان پیشنهاد نوشتن رمانی با محوریت امام حسن عسکری(ع) از مجموعه ۱۴ جلدی رمان زندگی ائمه معصومین (ع) در انتشارات به‌نشر را دادند. از آنجا که نویسنده‌ای که قرار بود این اثر را بنویسد انصراف داده بود، این فرصت به من داده شد تا خودم را در این عرصه به چالش بکشم.
وی افزود: طی نشست‌هایی با نویسندگان و با راهنمایی‌های ارزشمند آقای خرامان، این رمان شکل گرفت و در نهایت در سال ۱۴۰۰ برای بررسی و چاپ به انتشارات به نشر تحویل داده شد.
نویسنده «مبادله» در توصیف موضوع اصلی رمان بیان کرد: موضوع اصلی، بازگرداندن پدر به وطن است. پدر که برای مرمت حرم امام حسن عسکری(ع) به سامرا رفته، در حمله داعش ربوده می‌شود. پسرش طاها، به صورت ظاهراً پنهانی اما تحت نظارت دایی و دوستان، راهی سامرا می‌شود و در این مسیر با ماجراها و چالش‌های متعددی روبرو می‌شود.
روایت تسلیم‌ناپذیری و عشق به خانواده
پدرامی در پاسخ به سؤال خبرنگار مت درباره پیام اثر تأکید کرد: اصولاً در داستان نویسنده سعی در انتقال مستقیم پیام ندارد. بلکه ماجرا و شخصیت‌ها به گونه‌ای پیش می‌روند که مخاطب را جذب می‌کنند و پیام و لایه‌های پنهان به طور غیرمستقیم منتقل می‌شوند. در این اثر بر اهمیت رابطه پدر و پسر، اهمیت خانواده، تسلیم نشدن و تلاش برای رسیدن به هدف تأکید شده است.
به گفته پدرامی، قالب کتاب «مبادله» رئال است و این رمان برای نوجوانان به بالا نوشته شده است.
ارتباط کتاب «مبادله» با زندگی امام حسن عسکری(ع)
پدرامی درباره چگونگی پرداخت به زندگی امام حسن عسکری(ع) توضیح داد: پروتکل نگارش به گونه‌ای بود که رمانی جذاب و ماجرایی در حال و هوای حرم نوشته شود تا اشاراتی غیرمستقیم به زندگی امام داشته باشد. وی تصریح کرد: قهرمان داستان در حرم و سرداب به مکاشفاتی دست می‌یابد و از این طریق با زندگی امام آشنا می‌شود.
نویسنده کتاب «مبادله» درباره وجه تمایز این اثر گفت: شاید فضای متفاوت و نگاه نوجوانانه قهرمان داستان از ویژگی‌های متمایز آن باشد.
وی با اشاره به بخش‌های دراماتیک زندگی امام حسن عسکری(ع) برای خلق رمان گفت: در این زمینه از روایاتی استفاده شده مثلا انداختن امام میان شیرها وعکس العمل شیرها یا احادیثی که نقل بر روابط انسانی اخلاقی دارد که در جاهای مختلف اثر به فراخور نیاز استفاده شده است.
پدرامی درباره منابع مورد استفاده نیز بیان کرد: در ابتدای کار به مطالعه درباره زندگی امام حسن عسکری(ع) پرداختم که متأسفانه به خاطر زندگی در حصر امام منابع زیادی در دسترس نیست. همچنین درباره شهر سامرا، موقعیت جغرافیایی و مشکلات آن در زمان امام و نیز در زمان روایت داستان، تحقیق بسیاری کردم و حتی با افرادی که در بازه زمانی داستان به سامرا رفت‌وآمد داشتند مصاحبه کردم تا بتوانم فضای کار را درآورم.
چالش‌های نگارش و انتشار کتاب
این نویسنده درباره مشکلات و موانع نگارش و انتشار این کتاب گفت: با راهنمایی‌های آقای خرامان بسیاری از موانع برداشته شد، اما متأسفانه فرآیند چاپ اثر بسیار طولانی بود. پس از تصویرگری و صفحه‌آرایی، ایرادات اندکی مطرح شد
پدرامی در پایان درباره مدت زمان نوشتن اثر گفت: تحقیق پیش از نگارش شش ماه به طول انجامید، نگارش اولیه دو ماه زمان برد و بازنویسی و ویرایش نهایی حدود یک سال و نیم طول کشید.
گفتنی است، رمان «مبادله» توسط انتشارات به‌نشر با تصویرگری جلد مهسا هدایتی در قطع رقعی، ۱۸۰ صفحه منتشر شده و با قیمت ۱۸۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان به ادبیات نوجوان قرار گرفته است.
نظر شما