اصلی‌ترین علامت بیماری پنجم، راش یا جوش پوستی است که اغلب روی گونه‌ها ظاهر می‌شود. این راش روی پوست‌های روشن به رنگ قرمز روشن است و روی پوست‌های تیره‌تر کمتر قابل توجه است. بعداً ممکن است این راش به بازوها، پاها و تنه بدن گسترش یابد. بزرگسالان ممکن است درد و تورم مفاصل را تجربه کنند. بیشتر موارد بیماری پنجم خفیف هستند، اما گاهی اوقات ممکن است در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف یا اختلالات خونی، عوارضی ایجاد کند.

نام بیماری پنجم به این دلیل است که در گذشته این بیماری پنجمین بیماری از شش بیماری شناخته‌شده دوران کودکی بود که باعث ایجاد راش می‌شدند. سایر بیماری‌ها عبارتند از: سرخک، تب اسکارلت (مخملک)، سرخجه، بیماری دوک و روزئولا.

علائم بیماری پنجم

در حدود ۲۰-۳۰٪ از افراد مبتلا به پاروویروس B۱۹ هیچ علامتی (عفونت بدون علامت) ندارند؛ اما به طور کلی علائم بیماری پنجم در طول چند هفته ظاهر می‌شوند و سه مرحله عفونت را طی می‌کنند.

مرحله ۱:

علائم اولیه می‌توانند بین ۷ تا ۱۴ روز ادامه داشته باشند و شامل موارد زیر هستند:

تب خفیف

گرفتگی یا آبریزش بینی، گلودرد (علائم شبیه سرماخوردگی)

سردرد خفیف

خستگی

درد خفیف عضلانی یا درد و تورم مفاصل، مخصوصاً در کودکان بزرگ‌تر. حدود ۱۰٪ کودکان کوچک‌تر این علائم را دارند.

مرحله ۲:

حدود ۲ تا ۳ هفته پس از تماس با ویروس، شما دیگر مسری نیستید و نمی‌توانید ویروس را منتقل کنید. اگر کودکتان بیمار باشد، این مرحله زمانی است که راش قرمز روشن روی گونه‌های او ظاهر می‌شود که به همین دلیل این بیماری «سندرم گونه سیلی‌خورده» نامیده شده است. این راش بیشتر در کودکان ۱۰ ساله و کوچکتر دیده می‌شود و معمولاً ۵ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. روی پوست‌های تیره‌تر، راش ممکن است کمتر دیده شود.

مرحله ۳:

اگر راشی وجود داشته باشد، احتمالاً به سمت سینه، پشت، بازوها و پاها گسترش می‌یابد و قرمزی گونه‌ها کم‌رنگ می‌شود. راش بدن دیگر قرمز روشن نیست (یا در پوست تیره، به همان شدت قابل مشاهده نیست). ممکن است به صورت لکه‌لکه یا شبیه تور دیده شود و خارش داشته باشد اما دردناک نیست.

بیماری پنجم در بزرگسالان

بیماری پنجم معمولاً یک بیماری کودکی است و وقتی فردی یک بار به آن مبتلا شود، ایمنی پیدا می‌کند و دوباره بیمار نمی‌شود؛ بنابراین بزرگسالان کمتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر بزرگسالی به بیماری پنجم مبتلا شود، معمولاً راش ظاهر نمی‌شود اما ممکن است علائم شدید شبیه آنفلوانزا (درد عضلات، سرفه و غیره) را تجربه کند. حدود ۸۰٪ از بزرگسالان مبتلا، که عمدتاً زنان هستند، دچار درد و تورم در مفاصل مچ دست، دست‌ها و زانوها می‌شوند. درد مفصلی در بزرگسالان ممکن است تا چند هفته یا حتی ماه‌ها ادامه یابد، هرچند معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.

بیماری پنجم در نوزادان

نوزادان می‌توانند در صورت تماس با ویروس به بیماری پنجم مبتلا شوند، اما این بیماری معمولاً در کودکان ۵ تا ۱۵ ساله شایع‌تر است، احتمالاً به دلیل شیوع آن در مدارس و مراکز مراقبت کودک. نوزادان ممکن است در دوران بارداری در معرض ویروس قرار گرفته باشند که در این صورت ممکن است به کم‌خونی شدید دچار شوند.

علل بیماری پنجم

بیماری پنجم توسط پاروویروس B۱۹ ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً عفونتی خفیف است، اما بسیار مسری است. مراکز مراقبت کودک و مدارس معمولاً محل‌های اصلی انتقال بیماری هستند چون کودکان برای مدت طولانی در محیط‌های بسته کنار هم هستند. برخی افراد وقتی به پاروویروس B۱۹ مبتلا می‌شوند، هیچ علامتی ندارند و ممکن است اصلاً متوجه عفونت نشوند.

بیماری پنجم در دوران بارداری

این بیماری معمولاً خفیف است و علائم جدی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی زنان باردار می‌تواند خطرناک باشد. اگر فردی در اوایل بارداری به ویروس مبتلا شود، ممکن است سقط جنین رخ دهد، اگرچه این اتفاق نادر است. اگر باردار هستید و احتمال می‌دهید که به بیماری پنجم مبتلا شده‌اید یا در معرض ویروس قرار گرفته‌اید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک بخواهد شما و جنین‌تان را دقیق‌تر تحت نظر داشته باشد و این نظارت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

. ویزیت‌های بیشتر دوران بارداری

. آزمایش خون

. سونوگرافی

راه‌های انتقال بیماری پنجم

بیماری پنجم از طریق قطرات عفونی در هوا منتقل می‌شود. وقتی فرد مبتلا سرفه یا عطسه می‌کند، این قطرات وارد هوا شده و ممکن است تنفس شوند. همچنین این قطرات می‌توانند روی سطوح سخت مانند میز، اسباب‌بازی یا دستگیره در قرار بگیرند. اگر شما این سطوح را لمس کرده و سپس به صورت یا بینی خود بزنید، ویروس وارد بدن شما می‌شود. اگر باردار باشید و به بیماری پنجم مبتلا شوید، ویروس می‌تواند از طریق خون به جنین و یا از طریق انتقال خون نیز منتقل شود که البته این اتفاق نادر است.

زمانی که راش ظاهر می‌شود، کودکان دیگر مسری نیستند و می‌توانند به مدرسه یا مهدکودک بروند. دوره کمون (از زمان ابتلا تا ظهور علائم) معمولاً ۴ تا ۱۴ روز است و در برخی موارد ممکن است تا ۲۱ روز طول بکشد.

بزرگسالانی که با کودکان کوچک کار می‌کنند مانند مراقبان کودک، معلمان و کارکنان بهداشتی بیشترین احتمال قرارگیری در معرض ویروس را دارند.

پیشگیری از بیماری پنجم

برای کاهش شیوع بیماری پنجم در خانه یا مهدکودک، اقدامات زیر را انجام دهید:

. دست‌ها را مرتب بشویید، مخصوصاً بعد از تمیز کردن یا فین کردن بینی و قبل از آماده‌سازی یا خوردن غذا.

. از به اشتراک گذاشتن غذا، پستانک، بطری، قاشق و لیوان خودداری کنید.

. اسباب‌بازی‌هایی که ممکن است کودکان در دهان بگذارند را مرتباً تمیز و ضدعفونی کنید.

. مطمئن شوید کودکان به‌خصوص هنگام خواب، در فضای شلوغ قرار ندارند.

. به کودکان بیاموزید هنگام سرفه یا عطسه از دستمال استفاده کنند (که باید فوراً دور انداخته شود) یا داخل آرنج خود عطسه کنند تا ویروس کمتر منتقل شود.

تشخیص بیماری پنجم

در بیشتر موارد، بیماری پنجم بر اساس ظاهر علائم تشخیص داده می‌شود. اگرچه آزمایش خون می‌تواند تأیید کند که آیا شما به بیماری پنجم مبتلا هستید یا خیر، معمولاً این آزمایش لازم نیست مگر اینکه سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید.

اگر باردار هستید و در معرض بیماری پنجم قرار گرفته‌اید، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش خون برای اطمینان از ابتلا یا ایمنی شما انجام دهد.

اگر در دوران بارداری به بیماری پنجم مبتلا شوید، پزشک ممکن است نظارت دقیق‌تری انجام دهد، از جمله سونوگرافی‌های مکرر برای بررسی مشکلاتی مانند تجمع غیرطبیعی مایعات در اطراف قلب، ریه‌ها یا شکم جنین. اما اغلب اوقات بیماری پنجم باعث مشکل در نوزاد نمی‌شود.

اگر سونوگرافی نشانه‌ای از مشکل نشان دهد، ممکن است پزشک برای تأیید عفونت آزمایش آمنیوسنتز یا کوردوسنتز (نمونه‌گیری از خون بند ناف) را توصیه کند.

درمان بیماری پنجم

هدف درمان بیماری پنجم، کاهش علائم و راحتی بیمار است. داروی خاصی برای درمان ویروس این بیماری وجود ندارد. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

. استامینوفن برای کاهش تب

. ایبوپروفن برای درد عضلات یا مفاصل

به کودکان زیر ۶ ماه ایبوپروفن ندهید. برای کودکان زیر ۶ سال قبل از استفاده از داروهای سرماخوردگی یا سرفه بدون نسخه، با پزشک کودک مشورت کنید.

هرگز آسپرین یا محصولات حاوی آسپرین به کودکان ندهید.

عوارض بیماری پنجم

بیماری پنجم معمولاً برای کودکان و بزرگسالان سالم خفیف است و خطری جدی ندارد. اما می‌تواند باعث کم‌خونی مزمن در افراد مبتلا به بیماری سلول داسی شکل یا سیستم ایمنی ضعیف شود. در این موارد ممکن است به انتقال خون نیاز باشد که نیازمند بستری شدن در بیمارستان است.

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند کسانی که مبتلا به لوکمی، سرطان، HIV یا پیوند عضو هستند) بیشتر در معرض عوارض جدی قرار دارند.

اگر در دوران بارداری به بیماری پنجم مبتلا شوید، خطر اندکی برای سقط جنین وجود دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

. اگر کودکتان مبتلا به کم‌خونی سلول داسی شکل، هر نوع کم‌خونی مزمن یا سیستم ایمنی ضعیف است و در معرض بیماری پنجم قرار گرفته یا علائم آن را دارد.

. اگر کودک شما تب بالای ۱۰۲ درجه فارنهایت (حدود ۳۸.۹ درجه سانتی‌گراد) را بیش از ۳ روز دارد.

. اگر باردار هستید و نمی‌دانید نسبت به پاروویروس B۱۹ ایمنی دارید یا ندارید و با فرد مبتلا تماس داشته‌اید.

. اگر خودتان یا کودکتان درد و تورم شدید مفاصل دارید.