عمده بار هدایت پرونده هسته‌ای بر دوش وزارت امور خارجه و شورای عالی امنیت ملی است اما شکی نیست که مجلس به عنوان خانه ملت می‌تواند در این زمینه اثرگذار، هدایتگر و راه‌گشا باشد.این نهاد البته تاکنون در مقاطعی نقش ویژه خود را در حوزه پرونده هسته‌ای نشان داده است. یکی از این گام‌ها تصویب «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» بود. بر اساس این قانون که ۱۲ آذر ۱۳۹۹ از تصویب مجلس یازدهم گذشت، دولت مکلف به آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد، نصب و غنی‌سازی هزار سانتریفیوژ نسل۲ و دست‌کم یک آبشار از ماشین‌های نسل۶ و توقف نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند پروتکل الحاقی شد. این تصمیم هر چند آن زمان با انتقاد و روی ترش دولتمردان مواجه شد ولی به اذعان ناظران سیاسی، اقدام‌هایی مانند صدور مجوز غنی‌سازی ۲۰ درصدی و یا نصب سانتریفیوژ با ظرفیت غنی‌سازی بالا، در مقاطع بعدی دست حاکمیت را برای امتیازگیری مقابل دشمنان باز گذاشت. چنین روندی حتی قدردانی رهبر معظم انقلاب را هم به دنبال داشت؛ به گونه‌ای که ایشان سوم خرداد ۱۴۰۲ در دیدار نمایندگان مجلس یازدهم این مصوبه را «نمونه یک کار خوب» قلمداد کرده و فرمودند: «قانون اقدام راهبردی، کشور را از سرگردانی در مسئله هسته‌ای و حالت ندانم‌کاری نجات داد».
گام دیگر خانه ملت در حوزه پرونده هسته‌ای به همین چند وقت پیش برمی‌گردد؛ تصویب قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ۴ تیرماه انجام گرفت، واکنشی بود به تهاجم آمریکا و رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان؛ اقدامی که سنگ بزرگی پیش پای نفوذ جاسوسان دشمن برای ورود به ایران در قالب بازرسان آژانس انداخت.
خانه ملت چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟
بر اساس موارد گفته شده، مجلس تاکنون در تعیین چارچوب و ترسیم خط و خطوط در پرونده هسته‌ای ایفای نقش داشته است. اکنون پرسش این است این نهاد در مقطع اخیر که تقابل با محور غربی - عبری به اوج خود رسیده چه نقش مکملی در این حوزه می‌تواند ایفا کند؟
بر اساس اخبار و تحلیل‌های منتشر شده، جمهوری اسلامی در واکنش به رویکرد خصمانه غرب گزینه‌های مختلفی روی میز دارد. کاهش و یا تعلیق کامل همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند دم دست‌ترین گزینه باشد. البته توسعه هر چه بیشتر همکاری و پیوند با جهان شرق از سوی تصمیم‌سازان تهران به جد دنبال می‌شود و سفر اخیر دکتر مسعود پزشکیان به چین در همین زمینه قابل ارزیابی است.
با این حال دو گزینه مهم دیگر هم مد نظر خواهد بود، گزینه‌هایی که بار تهدیدآمیز بودن آن زیاد است؛ اما عملیاتی شدن آن برای تهران هم بی‌هزینه نخواهد بود و لذا نیازمند چکش‌کاری بیشتر است؛ خروج از ان‌پی‌تی و حتی ایده بستن تنگه هرمز در حالت نهایی بحران. خانه ملت در حوزه کاهش همکاری با آژانس ایده خود را ارائه کرده با این حال در صورت حرکت به سمت اتخاذ تصمیماتی مانند خروج از ان‌پی‌تی قطعاً بازیگری مجلس به‌عنوان مجمع عقلا و منتخبان ملت، مهم است. روز سه‌شنبه اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه در مصاحبه با روزنامه گاردین ضمن اشاره به این نکته درباره خروج ایران از ان‌پی‌تی یا ماندن در آن گفت: «از نظر قانونی، پیوستن به هر معاهده یا توافقی در حوزه اختیارات مجلس است. آن‌ها در حال کار روی آن هستند، اما هنوز تصویب نشده است». با این اوصاف تعیین‌کنندگی و جهت‌دهی مجلس در حوزه پرونده هسته‌ای را که از مشورت دادن به دولت تا چارچوب‌سازی و قانون‌گذاری را دربرمی‌گیرد، باید برجسته دانست و این نقش پشتوانه‌سازی به ویژه در مقطع حساس اخیر از اهمیت بیشتری هم برخوردار است و قدرت چانه‌زنی ما را در مناسبات جهانی بالا می‌برد.
در این باره می‌توان به بیانات چندی پیش رهبر معظم انقلاب استناد کرد. ایشان در دیدار با نمایندگان مجلس دوازدهم در ۳۱ تیر ۱۴۰۳، فرمودند: یک نمونه از کارهای خوب، همین قانون اقدام راهبردی در مجلس قبل بود. البته بعضی‌ها اعتراض کردند و عیب‌جویی کردند؛ مطلقاً این عیب‌جویی وارد نیست و کار بسیار درستی بود. همین قانون جامع تحریم آمریکایی‌ها علیه ایران، این قانونی که معروف است به «سیسادا»؛ این را آمریکایی‌ها در مجلسشان تصویب کرد؛ خیلی از کارها را مجالس می‌کنند و دولت‌ها از پشتوانه اقدام مجالس استفاده می‌کنند... بنابراین، مجلس ما هم در این زمینه می‌تواند فعال باشد.
نظر شما