در سال‌های اخیر تبلیغات گسترده درباره نسل جدید داروهای کاهش وزن باعث شده استفاده خودسرانه و بدون نظارت پزشک این داروها افزایش یابد.

گزارش‌های متعدد حاکی است که برخی افراد بدون انجام ارزیابی پزشکی اولیه و آزمایش‌های پایه از جمله بررسی عملکرد کلیه و تیروئید و بدون دریافت دستور درمانی از پزشک، اقدام به تهیه و مصرف این فرآورده‌ها می‌کنند که این رفتار می‌تواند خطرات جدی سلامت را به‌دنبال داشته باشد.

دکتر لاله محمودی - عضو هیأت علمی گروه داروسازی بالینی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پاسخ به این پرسش که آیا این داروها می‌توانند کاهش وزن پایدار ایجاد کنند، توضیح داد: این داروها با تقلید یا تقویت اثر هورمون‌های روده‌ای طبیعی، اشتها را کاهش داده، احساس سیری را افزایش می‌دهند و فرآیند تخلیه معده را کند می‌کنند. در افرادی که معیارهای درمان دارویی را دارند، مصرف تحت‌نظارت این داروها می‌تواند کاهش وزن معنی‌دار ایجاد کند.

به گفته وی ، اثر پایدار ناشی از دارو در لاغری، اغلب وقتی حاصل می‌شود که دارو همراه با اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی باشد و از سویی دیگر لازم است به یاد داشته باشیم که توقف نامنظم یا خودسرانه درمان، اغلب با بازگشت وزن همراه است.

او با اشاره به مکانیسم داروهای لاغری که هر کدام مشخصات و دستورالعمل‌های درمانی ویژه خود را دارد، افزود: برخی فرمولاسیون‌ها خوراکی و برخی تزریقی‌ است.

محمودی درباره عوارض این داروها که اغلب به صورت تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست و درد شکمی بروز می یابد، گفت: استفاده از این داروها در موارد نادر ممکن است منجر به بروز پانکراتیت شود و یا در مصرف طولانی‌ مدت ممکن است خطر ایجاد سنگ صفرا را افزایش دهد.

او در مورد بیمارانی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان سلول C تیروئید یا سندرم MEN۲ دارند نیز تاکید کرد: اغلب استفاده از این گروه دارویی به این افراد توصیه نمی‌شود؛ اگرچه خطر سرطان تیروئید بر اساس مطالعات حیوانی مطرح شده و در انسان به‌طور قطعی اثبات نشده، اما رعایت جوانب احتیاط در این زمینه ضرورت دارد. بنابراین پیش از شروع درمان، ارزیابی بالینی کامل و بررسی شرایط زمینه‌ای از سوی پزشک ضروری است.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به خرید داروهای لاغری از منابع معتبر اشاره کرد و افزود: خرید دارو از منابع غیررسمی مانند فضای مجازی غیرمعتبر یا بازار سیاه، مصرف فرآورده تقلبی یا نمونه‌های غیرمجاز و تزریق غیراصولی می‌تواند خطرات جبران ‌ناپذیری برای سلامت فرد به همراه داشته باشد.

محمودی تاکید کرد: داروهای لاغری، نقش کمک کننده دارد و استفاده از این داروها باید تنها در چارچوب درمانی مشخص، با تعیین شاخص‌های مناسب و تحت نظر پزشک و داروساز انجام شود. اما پایه اصلی درمان، اصلاح سبک زندگی است و تبلیغات وعده ‌دهنده کاهش وزن سریع و بدون عارضه با مصرف این داروها، هیچ مبنای علمی ندارد.

بنابراعلام وزارت بهداشت، او با اشاره به اهمیت داشتن یک رویکرد صحیح نسبت به داروهای لاغری، اثربخشی این داروها را تنها به عنوان ابزار کمکی برای دستیابی به وزن ایده آل ارزیابی کرد که باید از نگاه به این داروها به عنوان راه‌حل معجزه‌آسا پرهیز شود.

او یادآور شد: تنها مسیر علمی و مطمئن، اصلاح سبک زندگی و در موارد خاص، مصرف آگاهانه داروهای تأیید شده و با نظارت پزشک یا داروساز است.

محمودی تاکید کرد: کلید ایمنی و اثربخشی این داروها، انتخاب محصول با کیفیت، رعایت دوز و مدت مصرف و مهم‌تر از همه، مشورت با پزشک و داروساز قبل از اقدام به مصرف است.