به گزارش خبرنگار قدس آنلاین، مرغ لاین آرین به عنوان یک فناوری پیشرفته، برای کشور قدرت آفرین است و قدرت بازدارندگی و امنیت غذایی را افزایش می‌دهد. عدم تمایل کشورهای معدود دارنده این فناوری به فروش و واگذاری آن، از جمله دلایلی است که این مهم را اثبات می کند. بنابراین، توجه ویژه‌ای برای حفظ و ارتقاء این سویه و توسعه زنجیره آن نیاز است.
مرغ لاین آرین تا اوایل دهه ۸۰ بیشترین سهم را در بازار گوشت مرغ کشور داشت؛ اما در پی قطع ارتباط مجتمع مرغ لاین بابلکنار با زنجیره تولید (اجداد تا جوجه گوشتی) و همچنین آغاز واردات گسترده مرغ اجداد به کشور، تدریجا سهم بازار مرغ آرین کاهش پیدا کرد و عملا کشور وابسته به واردات مرغ اجداد شد.
با از بین رفتن سهم بازار مرغ آرین، سرمایه‌گذاری جدیدی برای بهبود عملکرد و توسعه زیرساخت مجتمع مرغ لاین بابلکنار صورت نگرفت. عدم ثبات مدیریتی نیز بر مشکلات این مجتمع افزود به طوریکه بعد از دو دهه کم‌توجهی به تحقیق و توسعه مرغ لاین آرین، شاخص‌های عملکردی جوجه‌های گوشتی حاصل از مرغ لاین آرین مانند ضریب تبدیل خوراک، افت لاشه بعد از کشتار، درصد تلفات و ... در مقایسه با سویه‌های خارجی ضعیف‌تر شده است.
دراین راستا رسول واعظ ترشیزی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس می گوید علیرغم بی توجهی دولت به مسئله تحقیق و توسعه اما پیگیری و اعتقاد برخی متخصصان به ارتقاء عملکرد مرغ لاین آرین باعث شد تا اصلاح نژاد این لاین با کمترین امکانات صورت بگیرد. به گفته وی، سویه راس که در حال حاضر بیشترین سهم بازار تولید گوشت مرغ کشور را دارد در سال ۲۰۰۷، میانگین وزن ۲.۶۵۲ کیلوگرم داشت که در سال ۲۰۲۱ به ۲.۹۹۵ کیلوگرم رسید. این افزایش نشان‌دهنده رشد سالانه ۲۳ گرم است که مشابه افزایش ۲۰ گرمی سالانه در سویه آرین است که محققان ایرانی به ان دست یافته اند.
وی افزود: سویه آرین در ابتدا اختلاف وزنی ۳۲۰ تا ۵۰۰ گرمی با سویه‌های رایج داشت، با این تفاوت که حدود ۱۱۰ گرم خوراک بیشتر مصرف می‌کرد. طی ۳۰ سال کار علمی بر روی این سویه و با تلاش متخصصان لاین بابلکنار، وزن آرین به دلیل ارتقای ژنتیکی سالانه حدود ۲۰ گرم افزایش یافته است. آخرین آزمایش‌ها نشان می‌دهد که اختلاف آرین با سویه راس در وزن به ۳۴۰ گرم و در ضریب تبدیل به ۱۴۰ گرم رسیده است. مطالعات نشان می‌دهد امکان پیشرفت ژنتیکی در مرغ لاین آرین وجود دارد و این سویه می‌تواند بخشی از سهم بازار گوشت مرغ را به خود اختصاص دهد.
لزوم اجرای سیاست های متمرکز برای توسعه مرغ لاین آرین
در حالی که تحقیق و توسعه مرغ لاین آرین باید به عنوان یک اولویت از سوی دولت پیگیری می شد اما دولت بدون توجه به این مسئله با اجرای سیاست جوجه ریزی متناظر در جهت توسعه سهم بازار این سویه حرکت کرد. بر اساس سیاست جوجه‌ریزی متناظر، مرغداران در بخش مرغ مادر و جوجه گوشتی باید بالااجبار مرغ آرین را به صورت دوره ای پرورش بدهند.
این سیاست آثار منفی متعددی از جمله «کاهش بهره‌وری اقتصادی در صنعت مرغداری»، «ایجاد آمار و اطلاعات نادرست از وضعیت تولید» و «ایجاد تقلب، رانت و فساد در زنجیره تولید مرغ» در صنعت مرغداری به جا گذاشته و در عمل به اصلی‌ترین هدف خود یعنی «افزایش تولید در سهم مرغ آرین از بازار» نرسیده است.
در این راستا مهدی خداوردی کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی ضمن اشاره آثار منفی سیاست جوجه ریزی متناظر به خبرنگار قدس گفت: درگیر کردن تعداد بالایی از تولیدکنندگان خرد با سویه آرین در سطح کشور، باعث شده است تا حمایت‌های دولتی برای احیای سویه آرین به نتیجه مطلوبی منتج نشود و در برخی از موارد نیز به انحراف کشیده شود. علاوه بر این بعضا بدلیل محدودیت منابع مالی، امکان حمایت از تمامی تولیدکنندگان سویه آرین فراهم نشده که این مسئله در نهایت باعث زیان پرورش‌دهندگان سویه آرین شده است. بنابراین حرکت به سمت متمرکز کردن حمایت ها و مشخص کردن محدوده پرورش مرغ آرین به ویژه در سطح بازار، اقدامی است که باید توسط دولت در این حوزه دنبال شود.
وی ادامه داد: افزایش قدرت رقابت مرغ لاین آرین با دیگر سویه های خارجی، تنها راه ممکن برای احیای این سویه و بازاری سازی آن است. این مهم صرفا از طریق ارتقاء عملکرد این سویه ممکن می شود. بنابراین ضروری است اولویت اصلی در این زمینه، تحقیق و توسعه با هدف بهبود و ارتقاء عملکرد در صفات مهم مرغ آرین از جمله ضریب تبدیل خوراک، افت لاشه بعد از کشتار و مقاومت به بیماری ها باشد. در همین جهت بررسی ها نشان می‌دهد با توجه به ظرفیت ژنتیکی مرغ لاین آرین با استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه علم ژنتیک، امکان ارتقاء عملکرد این سویه کاملا ممکن است.
وابستگی مستقیم ارتقاء عملکرد به اطلاعات بازار و شرایط تولید
البته باید توجه داشت که ارتقاء عملکرد مرغ لاین آرین در مزارع تحقیقاتی، وابستگی مستقیم به اطلاعات بازار و شرایط تولید دارد و نمی‌توان با تفکیک این دو از یکدیگر به نتیجه مطلوب دست یافت. در واقع داشتن سهم بازار مناسب جهت جمع آوری اطلاعات عملکردی از گله‌های اجداد، مادر و گوشتی و مشاهده نتایج تحقیقات، انتخاب استراتژی‌های اصلاح نژادی و سیاستگذاری برای تحقیق و توسعه، لازم و ضروری است.
خداوردی تصریح کرد: تحقیق و توسعه مرغ لاین آرین به منظور ارتقاء عملکرد این سویه برای رقابت با سایر سویه‌های خارجی، باید متصل به زنجیره های بعدی از اجداد تا بازار باشد. در واقع نمی توان مدیریت لاین را به یک مجموعه واگذار کرد و سهم بازار را از دیگر بازیگران این حوزه طلب کرد. به این شکل نه مجموعه ای که برای ارتقاء عملکرد فعالیت می کند از انگیزه کافی برخوردار است، نه بازیگرانی که در بازار و تولید از اجداد تا گوشتی فعال هستند امکان بهبود و افزایش بهره وری دارند.
همچنین مطالعات و تجربیات سال‌های اخیر نشان می‌دهد وجود بازیگران و متولیان مختلف در هر یک از بخش های زنجیره برای احیای مرغ لاین آرین نتیجه بخش نخواهد بود؛ لذا به منظور احیای این لاین باید متولی این دو حوزه مشترک باشند و زنجیره مرغ آرین از لاین تا بازار به صورت گسسته مدیریت نشود. به عبارت دیگر، احیای مرغ لاین آرین نیازمند تحقیق و توسعه و مدیریت بازار مصرف از طریق یک متولی واحد است تا این دو حوزه را به صورت همزمان با یک هدف مشخص راهبری نماید.
با توجه به این که در حال حاضر مرکز اصلی اصلاح نژاد و تحقیق و توسعه مرغ لاین آرین در مجتمع بابلکنار قرار دارد، لذا مدیریت اجرایی این مجتمع نیز باید به متولی مشترک تحقیق و توسعه و مدیریت بازار مرغ لاین آرین واگذار شود. این مدل سیاستگذاری برای احیای مرغ لاین آرین اقدامات غیر متمرکز و پراکنده را نفی کرده و تمرکز گرایی را ایجاد می‌کند و بر این مبنا، منطق ایجاد زنجیره یکپارچه شکل می‌گیرد. به طور کلی یکپارچگی تولید و ادغام عمودی در صنعت مرغداری، حالت بهینه‌ای از مدیریت سرمایه گذاری است و کاهش هزینه‌ها را در پی دارد و باعث افزایش بهره وری و ایجاد انگیزه مضاعف برای «تحقیق و توسعه» و «بهبود عملکرد» می‌شود.
بنابراین دولت باید به عنوان سیاستگذار، حامی و ناظر در این زمینه عمل کند و از دخالت مستقیم در امور اجرایی خودداری کند و به منظور احیای مرغ لاین آرین سیاست غیر متمرکز را کنار گذاشته و با واگذاری امور اجرایی مرغ لاین آرین به یک نهاده بلند مدت به صورت زنجیره یکپارچه از لاین تا بازار با تمرکز به تحقیق و توسعه زمینه احیای این لاین را درهمه جوانب فراهم کند.
نظر شما