روزنامه اعتماد طی یادداشتی به قلم عباس عبدی تاریخ ایران را از سال ۱۳۵۸ تا کنون به ۳ دوره زمانی تقسیم کرد و نوشت: دوره اول از ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۸ است. دوره‌ای که پس از انقلاب با بحران‌ها و درگیری‌های داخلی، ترور و اقدامات ضدامنیتی، وضعیت انقلابی و تنش‌های داخلی و سپس جنگی که از سال ۵۹ آغاز شد، همراه بود. در این دوره، اقتصاد کشور حدود ۱۱ درصد کوچک‌تر شد و سالانه رشد منفی داشت. درآمد سرانه مردم به دلیل افزایش جمعیت، حدود ۴۰ درصد کاهش یافت. سطح عمومی قیمت‌ها ۶ برابر شده بود، اما حداقل دستمزدها فقط ۴۵ درصد افزایش یافت. در مجموع، تولید اقتصادی دچار افول جدی بود و حدود ۲ میلیون شغل جدید با متوسط سالانه ۲۰۰ هزار شغل ایجاد شد.
دوره دوم از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ بود. در این دوره شرایط داخلی و خارجی نسبتاً پایدار بود و رویکرد کلی معطوف به اصلاح وضع داخلی بود. تولید ناخالص داخلی در این دوره ۲.۵ برابر شد و رشد اقتصادی سالانه حدود ۶ درصد بود. همچنین درآمد سرانه هنوز به سطح گذشته نرسید، زیرا رشد جمعیت بسیار بالا بود. شاخص قیمت‌ها ۱۸ برابر شد، اما دستمزدها ۴۹ برابر افزایش یافت که باعث بهبود وضعیت طبقه مزدبگیر شد. در این دوره، تعداد شاغلان کشور ۹ میلیون نفر افزایش یافت و متوسط سالانه ۵۶۰ هزار شغل جدید ایجاد شد.
دوره سوم از سال ۱۳۹۰ تا اکنون شروع می‌شود. این دوره با تحریم‌های گسترده از سوی شورای امنیت آغاز شد و تاکنون ادامه یافته است. در این دوره، کل رشد اقتصادی از سال ۱۳۹۰ تا پایان ۱۴۰۲ حدود ۱۰ درصد بوده است که کمتر از یک درصد به طور سالانه رشد داشته است. تورم در این دوره بسیار بالا بود و شاخص قیمت‌ها ۲۳ برابر شد. حداقل دستمزدها به اندازه‌ای که باید افزایش پیدا نکرد و تعداد شاغلان تنها ۳ میلیون نفر افزایش یافت. این دوره با مشکلاتی مانند افزایش تقاضای کار از جانب نسل‌های جوان تحصیل‌کرده همراه بوده است. اگرچه در این دوره ۳ سال بهبود نسبی وضعیت اقتصادی به دلیل برجام و تسهیل تحریم‌ها مشاهده شد، ولی در کل آثار منفی تحریم‌ها بر اقتصاد کشور پابرجا بوده است.
این ۳ دوره نشان‌دهنده شرایط مختلف اقتصادی در اثر جنگ، تحریم‌ها و شرایط به نسبت عادی است. دوره اول با کاهش شدید تولید و سختی‌های اقتصادی همراه بود. دوره دوم شاهد رشد اقتصادی قابل توجهی بود، اما در دوره سوم با مشکلاتی چون تحریم‌ها و تورم بالا مواجه بوده‌ایم. این ۳ دوره نشان‌دهنده روندهای اقتصادی و انتخاب‌های سیاست‌گذاران در هر دوره است که بر وضعیت اقتصادی کشور تاثیرگذار بوده است.
نظر شما