ه‌طور کلی می‌توان سیره آن بزرگواران را در دو بخش مورد مطالعه و بررسی قرار داد که اجمالاً اشاره خواهیم کرد.

الف) رابطه خود و خدا (بُعد فردی)

۱. تغییر حالت: سید بن طاووس نقل می‌کند وقتی ماه مبارک رمضان فرا می‌رسید رنگ چهره پیامبر اکرم(ص) عوض می‌شد و زیاد به نماز و دعا می‌پرداخت. تغییر حالت آن حضرت در دهه آخر ماه مبارک رنگ مضاعفی به خود می‌گرفت، به‌گونه‌ای که تمام شب‌ها را به شب‌زنده‌داری و عبادت سپری می‌کرد.

۲. تلاوت قرآن: ماه مبارک رمضان بهار قرآن است و پیامبر اکرم(ص) و عترت طاهرینش که خود قرآن ناطق‌اند و هیچ‌گاه ایشان از قرآن و قرآن از ایشان جدا نبوده و تلاوت آیات دلنشین آن جزو برنامه روزمره ایشان بوده است، عنایت‌خاصی به تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان داشتند و توجه اصحاب و یاران خود را ‌به آن جلب می‌کردند، تا آنجا که در مورد امام سجاد(ع) نقل شده ۴۰ بار قرآن را در ماه مبارک ختم می‌کرد.

۳. احیای شب قدر: معصومین(ع) در شب‌های قدر شب‌زنده‌دار بودند و نه تنها خود به احیای آن می‌پرداختند بلکه خانواده، کودکان و فرزندان خویش را به انجام آن وامی‌داشتند. روایت ‌شده رسول خدا(ص) در شب بیست و سوم ماه، خفتگان خانواده خود را از خواب بیدار می‌کرد و آب به صورت آن‌ها می‌پاشید. حضرت فاطمه زهرا(س) نیز نمی‌گذاشت کسی از فرزندانش در آن شب به خواب برود و آنان را با کمی غذا و ایجاد آمادگی و انجام استراحت در روز، آماده می‌کرد و می‌فرمود محروم کسی است که از خیر این شب محروم ماند.

ب) رابطه خود و مردم (بُعد اجتماعی)

۱. کمک به مستمندان: یکی از علل و حکمت‌های روزه این است که با ایجاد حالت گرسنگی و تشنگی، انسان به یاد ضعیفان، مستمندان و تنگدستان بیفتد و هر کسی به فراخور حال و وسع خود ‌به آنان کمک کند. ابن‌عباس می‌گوید: وقی ماه رمضان فرامی‌رسید هر صاحب حاجتی که نزد رسول خدا(ص) مراجعه می‌کرد حاجتش برآورده می‌شد. درباره حضرت زین‌العابدین(ع) نقل است که هر روز ماه رمضان صدقه می‌داد.

۲. افطاری ‌دادن: از امام صادق(ع) روایت است هنگامی که امام زین‌العابدین(ع) روزه می‌گرفت، دستور می‌داد گوسفندی را سر می‌بریدند و آن را تکه تکه کرده و در دیگ می‌ریختند. آن حضرت در وقت غروب به دیگ‌ها سر می‌زد و در حالی که روزه داشت ‌بوی آبگوشت را استشمام می‌کرد، آنگاه می‌فرمود: کاسه‌ها را بیاورید؛ این کاسه را برای فلان کس و دیگری را برای فلانی بکشید و همین‌طور کاسه‌ها را پر می‌کردند تا آبگوشت‌ تمام می‌شد، آنگاه خود با نان و خرما افطار می‌کرد.

۳. توجه بیشتر به زیردستان و گذشت از خطای آنان: از امام صادق(ع) روایت است که امام زین‌العابدین(ع) در ماه مبارک رمضان توجه خاصی به زیردستان و خدمتکاران خود داشت. هرگاه یکی از آن‌ها مرتکب خطایی می‌شد او را مورد عقوبت قرار نمی‌داد و تنها گناه او را یادداشت می‌کرد تا آنکه که شب آخر ماه رمضان فرامی‌رسید؛ آن‌گاه همه آنان را گرد خود جمع می‌کرد و کاغذهای خطاهای آنان را بیرون می‌آورد و بر تک تک آنان می‌خواند و آنان به گناه خود اعتراف و اقرار می‌کردند. پس از آن در میان ایشان برمی‌خاست و می‌فرمود: «با صدای بلند بگویید: ای علی بن حسین، خدایت نیز خطاهایت را شمارش کرده است همان‌گونه که تو گناهانمان را شمردی و در کتاب، تمام اعمال کوچک و بزرگ ثبت و همه اعمال نزد او حاضر است، همان‌گونه که اعمال ما نزد تو حاضر بود (و تو بر آن ناظر بودی)، پس از ما درگذر همان‌گونه که تو امید عفو و گذشت داری، از ما درگذر تا خدایت را بخشنده و رحیم یابی... ای علی بن حسین، کوچکی مقام خود را در برابر خدای داور دادگری که به هیچ‌کس ظلم روا نمی‌دارد یاد آور و از گناه ما درگذر...» و حضرت در حالی که گریه و زاری می‌کرد مرتب این کلمات را می‌فرمود و آنان هم با وی هم‌آواز می‌شدند و می‌فرمود: بار خدایا تو به ما دستور دادی از کسانی که به ما ظلمی روا داشتند درگذریم، ما به خود ظلم کردیم، پس از ما درگذر که تو نسبت‌به آن سزاوارتری. تو به ما فرمودی هیچ درخواست‌کننده‌ای را از در خانه‌هایمان رد نکنیم، ما به درگاه تو دست نیاز و درخواست‌ بلند کرده‌ایم و از تو طلب می‌کنیم، پس بر ما منت بگذار و ما را محروم نکن... آنگاه رو به آنان می‌کرد و می‌فرمود: من از خطاهای شما گذشتم، آیا شما نیز از من می‌گذرید؟

و آنان در پاسخ می‌گفتند: از تو گذشتیم ای آقای ما و تو به ما هیچ بدی روا نداشتی. پس آن حضرت می‌فرمود: بگویید بار خدایا از علی بن حسین درگذر، همان‌گونه که او از ما گذشت و او را از آتش آزاد کن، همان‌طوری که او ما را از بندگی رهانید و آنان آمین می‌گفتند و حضرت می‌فرمود: بروید که از شما گذشتم و همگی شما را آزاد کردم و همگی آنان را آزاد می‌فرمود.