در دنیای امروز، تحولات دیجیتال و هوشمندسازی خدمات نه‌تنها زندگی مردم را آسان‌تر کرده، بلکه باعث کاهش هزینه‌ها، افزایش شفافیت و جلوگیری از تخلفات مالی و حقوقی شده است. یکی از بخش‌هایی که سال‌ها از نبود این شفافیت آسیب دیده، بازار مسکن و معاملات املاک بوده است. عدم شفافیت در قراردادهای اجاره و خرید، افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها به‌واسطه مداخلات واسطه‌ها، نبود ثبت رسمی قراردادها و مشکلات حقوقی ناشی از آن، از جمله چالش‌های این حوزه محسوب می‌شوند.
برای حل این مشکلات، وزارت راه و شهرسازی سامانه «خودنویس» را راه‌اندازی کرده است. این سامانه، به مالکان، خریداران و مستأجران این امکان را می‌دهد که قراردادهای اجاره و خریدوفروش را به‌صورت آنلاین، مستقیم و رسمی ثبت کنند و کد رهگیری معتبر دریافت نمایند. این اقدام نه‌تنها فرآیند معاملات را سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌کند، بلکه با دیجیتالی شدن فرآیندها، مشکلاتی مانند واسطه‌گری‌های غیرضروری، سوءاستفاده از ناآگاهی مردم و نبود استناد قانونی در هنگام اختلافات را نیز از بین می‌برد.
هوشمندسازی قراردادهای ملکی، به کاهش فساد، جلوگیری از معاملات غیرشفاف و افزایش دقت در ثبت اطلاعات کمک می‌کند. در روش‌های سنتی، واسطه‌ها و برخی مشاوران املاک با دریافت مبالغ اضافی از مالک، قیمت نهایی را بالاتر از نرخ واقعی اعلام می‌کردند و تفاوت آن را برای خود نگه می‌داشتند. اما ثبت رسمی و دیجیتالی قراردادها، باعث می‌شود که دیگر جایی برای چنین سوءاستفاده‌هایی باقی نماند. همچنین، این سامانه امکان دسترسی به اطلاعات معاملات را تسهیل کرده و به سیاست‌گذاران کمک می‌کند که بر اساس داده‌های واقعی، برنامه‌ریزی بهتری برای بازار مسکن انجام دهند.
در این گفت‌وگو، حجت‌الاسلام اسماعیل سیاوشی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، درباره اهمیت هوشمندسازی معاملات املاک، تأثیر آن بر کاهش فساد، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و رفع مشکلات حقوقی در این حوزه توضیح می‌دهد.
دیجیتالی شدن فرآیندهای مسکن گام اساسی برای شفافیت در اقتصاد
حجت‌الاسلام اسماعیل سیاوشی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس آنلاین، دیجیتالی شدن فرآیندهای مسکن و معاملات ملکی را یکی از گام‌های اساسی برای کاهش فساد و شفافیت در اقتصاد کشور می‌داند. به اعتقاد او، هر جایی که فرآیندها به‌صورت سنتی انجام شود، احتمال بروز فساد، رانت و سوءاستفاده بیشتر خواهد بود.
او توضیح می‌دهد: یکی از مشکلات مهمی که همیشه در بازار مسکن وجود داشته، واسطه‌گری‌های غیرضروری و نبود شفافیت در قیمت‌گذاری‌ها بوده است. در بسیاری از موارد، واسطه‌ها با اعلام قیمت‌های غیرواقعی یا دریافت مبالغ اضافه از هر دو طرف معامله، هزینه‌های سنگینی به مردم تحمیل کرده‌اند. دیجیتالی شدن این فرآیندها، این امکان را فراهم می‌کند که خریداران و مستأجران، بدون نیاز به واسطه و با شفافیت کامل، قراردادهای خود را به‌صورت رسمی و قانونی ثبت کنند.
وی تأکید می‌کند که این تحول نه‌تنها هزینه‌های اضافی را کاهش می‌دهد، بلکه باعث می‌شود که معاملات سریع‌تر و مطمئن‌تر انجام شوند. او می‌گوید: در روش‌های سنتی، مردم برای اجاره یا خرید خانه باید روزها و حتی هفته‌ها وقت صرف کنند تا بتوانند ملک موردنظر خود را بیابند، قرارداد ببندند و کارهای حقوقی آن را انجام دهند. اما وقتی همه‌چیز در یک سیستم هوشمند ثبت شود، این فرآیندها در کمترین زمان ممکن و بدون معطلی انجام خواهد شد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در ادامه به مزایای حقوقی ثبت دیجیتالی قراردادها اشاره کرده و می‌گوید که این اقدام، بسیاری از مشکلات حقوقی رایج را از بین خواهد برد. او توضیح می‌دهد: در معاملات سنتی، بسیاری از قراردادهای اجاره یا خریدوفروش به‌طور شفاهی یا در برگه‌های غیررسمی تنظیم می‌شوند. همین موضوع باعث شده که در صورت بروز اختلاف، هیچ مستند قانونی معتبری برای استناد در مراجع قضایی وجود نداشته باشد. اما وقتی قراردادها به‌صورت الکترونیکی ثبت شده و کد رهگیری دریافت کنند، هم خریدار و مستأجر و هم مالک، از نظر حقوقی در شرایط امن‌تری قرار خواهند داشت.
هوشمندسازی سرعت انجام معاملات را چندین برابر افزایش خواهد داد
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو، به نقش هوشمندسازی در کاهش تخلفات بازار مسکن اشاره کرده و می‌گوید که دیجیتالی شدن معاملات، باعث نظارت بهتر و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها خواهد شد. او تصریح می‌کند: در حال حاضر، یکی از مشکلات اصلی در بازار مسکن، نبود نظارت کافی بر نرخ‌گذاری‌ها و ثبت معاملات است. برخی واسطه‌ها از این فضای غیرشفاف سوءاستفاده کرده و قیمت‌ها را دچار نوسان می‌کنند. اما اگر قراردادها به‌صورت سیستمی ثبت شوند، امکان تغییر غیرقانونی قیمت‌ها یا تحمیل هزینه‌های اضافی به طرفین معامله به حداقل خواهد رسید.
وی در ادامه، به اهمیت کاهش معطلی مردم در فرآیندهای اداری اشاره کرده و تأکید دارد که هوشمندسازی این فرآیندها، سرعت انجام معاملات را چندین برابر افزایش خواهد داد. او می‌گوید: یکی از دغدغه‌های مهم مردم، پیچیدگی و زمان‌بر بودن فرآیندهای اداری است. وقتی قراردادها در سامانه‌ای رسمی و معتبر ثبت شود، دیگر نیازی به مراجعه‌های مکرر به مشاوران املاک، دفاتر ثبت و سایر مراکز اداری نیست. مردم می‌توانند از طریق این سامانه، تمامی فرآیندهای حقوقی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام دهند.
حجت‌الاسلام سیاوشی در پایان، از دولت و نهادهای اجرایی درخواست می‌کند که زیرساخت‌های هوشمندسازی خدمات ملکی را تقویت کنند و اطلاع‌رسانی بیشتری درباره مزایای این سامانه‌ها انجام دهند. وی خاطرنشان می‌کند: تحول دیجیتال در حوزه مسکن، نه‌تنها مشکلات مربوط به اجاره و خریدوفروش را حل می‌کند، بلکه زمینه را برای ایجاد شفافیت بیشتر در بازار و جلوگیری از فساد فراهم خواهد کرد. اما برای موفقیت این طرح‌ها، لازم است که مردم از جزئیات آن آگاه شوند و بتوانند به‌سادگی از این سامانه‌ها استفاده کنند. اگر این روند به‌درستی ادامه پیدا کند، می‌توان انتظار داشت که در آینده‌ای نزدیک، بازار مسکن کشور به‌سمت شفافیت، عدالت و کاهش هزینه‌های غیرضروری حرکت کند. وی افزود: به طور خلاصه ؛ سامانه خودنویس با حذف واسطه‌های غیرضروری و ثبت مستقیم قراردادهای املاک، راه را برای شفافیت، کاهش هزینه‌ها و انجام معاملات سریع‌تر و مطمئن‌تر هموار کرده است.
نظر شما