ماه مبارک رمضان فرصتی استثنایی برای درک نزدیکی به خداست. امام سجاد(ع) در دعای این ماه به سه هدیه بزرگ الهی اشاره می‌کنند که هر یک دریچه‌ای به سوی رحمت بی‌پایان پروردگار است: «روزه»، «نزول قرآن» و «شب قدر». این سه موهبت نه تنها ستون‌های معنوی این ماه‌اند، بلکه هر کدام تجلی‌ای از ذات پاک خداوند و راهی برای شناخت بیشتر او هستند.

روزه؛ ریاضت جان برای تجلی صفات الهی

روزه تنها امتناع از خوردن و آشامیدن نیست؛ این هدیه، تمرینی است برای تسلط بر نفس و تقویت تقوا. روزه‌دار با ترک حلال‌ها آماده می‌شود از حرام‌ها بپرهیزد و جانش را برای پذیرش انوار الهی پاک کند. امام سجاد(ع) روزه را نعمتی می‌داند که انسان را از اسارت شهوات رها کرده و قلب را برای انس با قرآن و درک شب قدر آماده می‌کند. روزه، آینه‌ای است که در آن، صفاتی همچون صبر، اخلاص و رضا تجلی می‌یابند؛ صفاتی که از اسمای الهی سرچشمه می‌گیرند.

قرآن؛ تجلی ذات خداوند در کلام

خداوند ماه رمضان را با نزول قرآن گرامی داشته و می‌فرماید: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ». فضیلت اصلی این ماه، به نزول این کتاب آسمانی است. اما بهره‌مندی از قرآن، تنها با تلاوت آیاتش حاصل نمی‌شود، بلکه نیاز به «معرفت» دارد. هر چه شناخت انسان از قرآن عمیق‌تر باشد، بهره‌اش از این موهبت افزون‌تر می‌شود. قرآن کلام خداست و کلام هر کسی، تجلی شخصیت او است. پس قرآن آینه‌ای است که تمام اسما و صفات الهی را نمایان می‌کند. همان صفاتی که در دعای جوشن کبیر می‌خوانیم مانند علیم، خبیر، قدیر، رحیم، کریم و ...

امیرالمؤمنین(ع) در خطبه ۱۴۷ نهج‌البلاغه تأکید می‌کند: «خداوند در کتابش برای مردم تجلی کرده، بی‌آنکه او را ببینند». این یعنی قرآن جلوگاه نام‌های پنهان خداست؛ حقیقتی چنان عظیم که کوه‌ها از تحمل آن ناتوان‌اند. قرآن جام جهان‌نمایی است که رحمت، حکمت و جمال الهی را در هر آیه‌اش بازمی‌تاباند.

شب قدر؛ اوج تجلی رحمت در یک شب

شب قدر، سومین هدیه رمضان است؛ شبی که تقدیر هستی رقم می‌خورد و فرشتگان، رحمت خدا را در زمین جاری می‌کنند. این شب، نماد نزدیکی بی‌کران خدا به بندگانش است. در این شب، قرآن ـ که خود تجلی خداوند است ـ به‌طور کامل نازل شد تا پیوندی ناگسستنی میان زمین و عرش برقرار کند. شب قدر فرصتی است برای درک آن «تجلی خاص» الهی که تنها در سایه سکوت، عبادت و تضرع قابل دریافت است.

رمضان؛ ماه آشنایی با خدا

این سه نعمت، حلقه‌های به هم پیوسته‌ای هستند که هدف نهایی‌شان شناخت پروردگار است. روزه، جان را برای پذیرش قرآن مهیا می‌کند و قرآن، انسان را به شب قدر می‌رساند؛ شبی که اوج انس با خداست. رمضان ماهی است که خداوند در آن، خود را در آینه روزه، قرآن و شب قدر نشان می‌دهد. اگر روزه را با تقوا، قرآن را با معرفت و شب قدر را با بیداری دریابیم، آن‌گاه رمضان برایمان «ماه تجلی» خواهد شد؛ تجلی رحمتی که جان را از ظلمت جهل به نور معرفت می‌کشاند.