براساس بیان نورانی نبی مکرم اسلام(ص) ماه مبارک رمضان، ماه سراسر نزول رحمت است: «هُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ وَ أَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ وَ آخِرُهُ الْإِجَابَةُ وَ الْعِتْقُ مِنَ النَّار» (الکافی، ج۴، ص۶۷)؛ و ساعات و روزهای آن، بهترینِ ساعات و روزهاست.

به بیان شریفِ روایات، در این ماه اعمال نیکوی مؤمنان پذیرفته و دعایشان به فضل الهی مستجاب است. گشوده بودن درهای رحمت، ویژگی مخصوص این ماه است که در روایات، فراوان بر آن تأکید شده است. آنچه از مجموع آیات مرتبط قرآن کریم و روایات وارده مستفاد می‌شود، جایگاه قدسی و معنوی منحصربه‌فردی است که این ماه در میان دیگر روزها و ماه‌های سال دارد و همواره به بهره‌گیری مسلمانان از برکات آن سفارش شده است.

ماه رمضان افزون بر فضیلت معنوی و قدسی، ماه تمرین فضائل نیکویی همچون خویشتن‌داری، بردباری، مدارا و شکیبایی هم است. خداوند تبارک و تعالی مناسک و عبادات ویژه این ماه را وسیله پالایش و تزکیه نفوس مؤمنان و تثبیت فضائل اخلاقی و معنوی در آنان قرار داده است.

این معنی در بیان شریف آیه قرآن هم آمده است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» (البقرة، ۱۸۶)؛ هدف از روزه‌داری صرف امساک از مبطلات نیست، بلکه روح این عبادت، همچون دیگر عبادات و مناسک، پرورش اخلاقی و معنوی وجود انسان است. تقوا و پرهیزکاری که در این آیه مبارکه به آن اشاره رفته، همان چیزی است که امید می‌رود از رهگذر روزه و دیگر عبادات حاصل شود.

و اما خصیصه یکتا و بی‌مانند این ماه شریف، نزول حقیقت قرآن کریم است: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَی وَالْفُرْقَانِ» (البقرة، ۱۸۵)؛ از همین روست که در اعمال و مناسک ماه رمضان، بر قرائت و تدبر در آیات شریف قرآن تا این اندازه تأکید شده است؛ به‌ویژه تدبر و تفکر در معانی بلند این کتاب و روح و گوهری که قرآن کریم حامل آن است.

ماه مبارک رمضان، ماه انس و پیوند جان مؤمنان با کتاب الهی و بالاتر از آن، تجلی قرآن و معارف آن در زندگی و کار و دیگر امور دنیوی است. امید که خداوند متعال به برکت ماه مبارک، توفیق توشه‌گیری از ثمرات آن را به ما عنایت کند و رحمت بی‌انتهایی را که در این ماه وعده داده شده، شامل حال ما بگرداند.