روزنامه اعتماد طی یادداشتی در نقد شرایط فعلی کنکور و تاثیر معدل بر نتیجه کنکور نوشت: عدالت آموزشی، به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی، همواره مورد توجه سیاست‌گذاران قرار داشته و در ایران نیز اهمیت آن غیرقابل انکار است. با این حال، یکی از مهم‌ترین چالش‌های تحقق این عدالت، سازوکار فعلی پذیرش دانشجو از طریق کنکور سراسری است. در این میان، شرط معدل که در سال‌های اخیر نقش پررنگ‌تری در پذیرش دانشگاهی یافته، نه تنها به کاهش نابرابری منجر نشده، بلکه در عمل به تشدید شکاف‌های طبقاتی در نظام آموزشی دامن زده است.
تحلیل وضعیت نشان می‌دهد که شرط معدل با تکیه بر سوابق تحصیلی سال‌های یازدهم و دوازدهم، متأثر از ساختار نابرابر آموزش در ایران است. در شرایطی که اختلاف امکانات میان مدارس دولتی و غیردولتی بسیار محسوس است، استفاده از معدل به عنوان معیاری برای سنجش شایستگی تحصیلی، عادلانه نیست. دانش‌آموزان مدارس برخوردارتر با امکانات بیشتر، شانس بیشتری برای کسب معدل بالا دارند؛ در حالی که دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار یا مدارس دولتی به دلایل ساختاری از رقابت برابر محروم می‌شوند.
وجود بیش از ۲۰ نوع مدرسه در نظام آموزشی کشور، خود نشانه‌ای از شکاف طبقاتی است که با شرط معدل، مشروعیت می‌یابد و حتی نهادینه می‌شود. در عمل، معدل تبدیل به ابزاری برای حذف تدریجی دانش‌آموزان کم‌برخوردار از رقابت دانشگاهی شده است.
در چنین شرایطی، حذف شرط معدل از کنکور سراسری نه یک تصمیم احساسی، بلکه ضرورتی برای بازگرداندن عدالت آموزشی به مسیر صحیح خود است. این اقدام، علاوه بر کاهش فشارهای روانی و اقتصادی بر خانواده‌ها، موجب می‌شود ارزیابی علمی و سنجش واقعی استعدادها از تمرکز صرف بر نمرات مدرسه فاصله بگیرد و کنکور به ابزار کارآمدتری برای سنجش توانمندی‌های علمی تبدیل شود.
از سوی دیگر، حذف شرط معدل می‌تواند انگیزه‌ای برای اصلاح نظام آموزش عمومی باشد. با کاهش تأکید بر نمره‌محوری، مدارس و معلمان می‌توانند به جای تولید نمرات بالا، به پرورش تفکر، خلاقیت و مهارت‌آموزی روی آورند.
روشن است که شرط معدل نه تنها کمکی به عدالت آموزشی نکرده، بلکه خود به یکی از عوامل تعمیق تبعیض آموزشی تبدیل شده است. حذف این شرط، قدمی ضروری برای برقراری عدالت در دسترسی به آموزش عالی و فرصتی برای بازتعریف عدالت آموزشی در ایران است؛ عدالتی که به همه دانش‌آموزان، صرف‌نظر از پیشینه اقتصادی و اجتماعی‌شان، فرصت برابر برای پیشرفت و شکوفایی می‌دهد.
نظر شما