امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه پیرامون اهمیت بهره گیری از فرصت می فرمایند:

«الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ، فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَیْرِ.» ۱

فرصت ها همچون ابر در گذرند؛ از این رو، فرصت های نیک را غنیمت بشمارید (و پیش از آنکه از دست برود، از آن استفاده کنید).

شرح:

یکی از آموزه های مورد تأکید دین اسلام، بهره مندی از وقت و پرهیز از فرصت سوزی و لغویّات است.

اهمیت بحث بهره مندی از وقت و فرصت تا حدی است که در کلام امام حسن مجتبی علیه السلام، ملاک تمییز مؤمن از کافر معرفی شده است:

«یَا اِبْنَ آدَمَ إِنَّکَ لَمْ تَزَلْ فِی هَدْمِ عُمُرِکَ مُنْذُ سَقَطْتَ مِنْ بَطْنِ أُمِّکَ فَخُذْ مِمَّا فِی یَدَیْکَ لِمَا بَیْنَ یَدَیْکَ فَإِنَّ اَلْمُؤْمِنَ یَتَزَوَّدُ وَ اَلْکَافِرَ یَتَمَتَّعُ.» ۲

ای فرزند آدم! تو از همان زمان که از شکم مادرت افتاده ای، پیوسته در راه ویران کردن [خانه] عمرت قدم بر می داری. پس، از آنچه در دست داری برای آنچه در پیش داری بهره گیر؛ زیرا که مؤمن توشه بر می دارد و کافر خوش می گذراند.

از همین روست که قرآن کریم در وصف مؤمنان می فرماید:

«وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ.» ۳

آنها که از لغو و بیهودگی روی‌گردانند.

انسان مؤمن، هرگز عُمر خویش را صرف امور بیهوده نمی نماید؛ چرا که فرصت ها همچون ابر در گذرند و بازگشت همگی ما نیز به خداست؛ لذاست که از این سرمایه بی بدیل در جهت توشه گرفتن برای رسیدن به آخرتی آباد بهره می گیرد.

مکن عمر ضایع به افسوس و حیف

که فرصت عزیز است و «الوقتُ سَیْف» ۴ ۵

پی نوشت ها:

۱. نهج البلاغه، حکمت ۲۱.

۲. بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۱۲.

۳. سوره مؤمنون، آیه ۳.

۴. «اَلْوَقْتُ سَیْفٌ فَإِنْ قَطَعْتَهُ وَ إِلاَّ قَطَعَکَ.» (منیةالمرید، ج ۱، ص ۲۳۰)

۵. سعدی، بوستان.