به گزارش قدس آنلاین آمار تولید خودرو در سال ۱۴۰۳ تلخ و هشداردهنده است چرا که در سال گذشته تنها ۸۹۷,۶۲۷ دستگاه خودرو تولید شد و این میزان ۳۱ درصد کمتر از هدف گذاری ۱.۳ میلیون دستگاهی وزارت صمت و ۲.۴ درصد پایین تر از سال ۱۴۰۲ بود و گروه خودروسازی سایپا هم با تولید ۲۵۶,۹۷۱ دستگاه در سال ۱۴۰۳، افت ۹.۴ درصدی را تجربه کرد.
در شرایطی که این صنعت پیشروی کشور با کاهش تولید، رکود در بازار، نوسانات ارزی و تداوم انتقادات گسترده از کیفیت و ایمنی محصولات مواجه است، همزمان، نشانه هایی از تلاش برای تحول، مانند طرح های جدید فروش دو خودروساز کشور، تسهیل واردات و اصلاح سیاست های قیمت گذاری (برای نمونه در بازار لاستیک) در آن دیده می شود و در پایان ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴ تضاد بین مشکلات ساختاری و تلاش های اصلاحی، تردیدها را در خصوص آینده این صنعت افزایش داده است؛ تردیدی که البته سالهاست به نبض میلیونها ایرانی تبدیل شده به طوری که صنعت خودروی کشورشان را نه به مثابه غول اقتصادی بلکه بیماری در آستانه کما می بینند!
رکود تولید و کیفیتی که همچنان با استانداردهای جهانی بیگانه است
عقب گرد آمار تولید دو خودروساز بزرگ کشور در سال گذشته در حالی رخ داد که با نوسانات ارزی (با دلار بالای ۹۰ هزار تومانی) و تورم لجام‌گسیخته، خرید خودرو برای بسیاری از ایرانیان غیرممکن شده، بازار خودرو در رکود تورمی عمیق فرو رفته، تقاضا به حداقل رسیده و طرح های فروش فوق العاده ایران خودرو و سایپا در فروردین ۱۴۰۴ با استقبال تقریبا سرد مردم مواجه شد.
ناگفته نماند در سالهای اخیر برخی مسوولان از "فاصله کهکشانی" کیفیت خودروهای داخلی با استانداردهای جهانی سخن گفتند و البته گزارش های متعددی از باز نشدن ایربگ ها در تصادفات، بدنه های شکننده و مصرف بالای سوخت تولیدات داخلی منتشر شد تا در مجموع لقب "ارابه مرگ" برای برخی محصولات داخلی، تثبیت شود.
در حال حاضر هم بسیاری از کارشناسان حوزه خودرو معتقدند تا وقتی نتایج روشنی از مذاکرات با آمریکا حاصل نشود، قفل این بازار باز نمی شود چرا که خریداران، بین خودروهای گران و بی کیفیت داخلی و انتظار برای خودروهای وارداتی سرگردانند.
تلاش های اصلاحی؛ روزنه های امید یا مسکن های موقت؟
در آستانه اردیبهشت ۱۴۰۴ و با وجود سیمای تیره صنعت خودروسازی کشور، نشانه هایی از تلاش برای تغییر در این وادی دیده می شود. خودروسازان داخلی امسال را با طرح های جدید فروش با شرایط ویژه مانند تسهیلات برای متقاضیان عادی و جایگزینی خودروهای فرسوده، آغاز کرده اند و به گفته کارشناسان این طرح ها اگر چه هنوز نتوانسته اند بازار را به طور محسوس تکان دهند، نشانه ای از تحرک خودروسازان هستند.
در همین حال در حوزه لاستیک، اصلاح سیاست های قیمت گذاری و افزایش تولید، اختلاف قیمت کارخانه و بازار را تا حدودی کاهش داده و بحث واردات خودرو نیز داغ است، هرچند تعرفه های ۱۰۰ درصدی برای خودروهای بنزینی، برقی و هیبریدی در ابتدا جنجال ساز شد، اما با ابلاغ تعرفه ۱۵ درصدی برای خودروهای هیبریدی و ۴ درصدی برای خودروهای تمام برقی، امیدی به گشایش بازار ایجاد کرده است تا آنچه ناظران، گرانی بی سابقه در بازار در نتیجه بالا بردن تعرفه می دانند، حداقل "فعلا" عملی نشود و بر این اساس باید دید تکاپوهای اصلاحی در حوزه خودرو و تنفسهای مصنوعی برای این بیمار در آستانه کما می تواند شروعی برای خروج خودرو از رکود باشد یا صرفا مسکنی موقتی برای این صنعت است.
خودرو در خلا فعالیت نمی کند!
یکی از واقعیتهایی که باید بارها و بارها به مسوولان و سیاست گذاران کشور گوشزد کرد این است که صنعت خودرو در خلأ فعالیت نمی کند و نوسانات ارزی و وابستگی به مواد اولیه وارداتی، هزینه تولید را به طور سرسام‌آوری افزایش داده است.
به باور کارشناسان افزایش نرخ ارز مبادله ای به ۷۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۳، قیمت خودروهای وارداتی را به طور متوسط ۲۰ درصد افزایش داده است و تورم و کاهش قدرت خرید، میزان تقاضای واقعی را به حداقل رسانده و سرمایه گذاری در این صنعت را کاهش داده است.
به عقیده صاحبنظران انحصار در بازار و حمایت های بی چون و چرای دولتی، انگیزه ای برای خودروسازان باقی نگذاشته تا کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند اما اخبار امیدوارکننده از مذاکرات ایران و آمریکا و کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی نرخ دلار، طی هفته های اخیر افت قیمت برخی خودروهای مونتاژی را پی داشته و با کمرنگ شدن تحریم ها، دسترسی به فناوری های جدید و سرمایه گذاری خارجی خون تازه ای در رگ های این صنعت جاری می شود. بر این اساس اگر مشکلات ساختاری صنعت خودرو مانند انحصار و مدیریت ناکارآمد، کاهش یابد امکان بهره برداری از این فرصتهای طلایی فراهم است.
لازم به ذکر است در حالی که جهان امروز با شتاب به سمت خودروهای برقی حرکت می کند، ایران هنوز در این میدان لنگ لنگان گام برمی‌دارد و وابستگی به قطعات چینی و کمبود زیرساخت هایی مانند ایستگاه های شارژ، تولید خودروهای برقی را به رویایی دور تبدیل کرده است اگر چه بر اساس شنیده ها برخی شرکت های خصوصی در حال مذاکره برای تولید محدود خودروهای برقی هستند.
لازم به ذکر است نگاهی به تجربه کشورهای دیگر هم می تواند در جان بخشیدن به صنعت خودروی کشور، راهگشا باشد. برای مثال ترکیه در دهه ۱۹۹۰ با رفع انحصار و تشویق سرمایه گذاری خارجی، صنعت خودروی خود را به یکی از قطب های صادراتی منطقه و کره جنوبی هم با تمرکز بر کیفیت و نوآوری، برندهایی مانند هیوندای و کیا را به قدرتهایی جهانی تبدیل کرد حال آنکه ایران علیرغم داشتن نیروی انسانی متخصص، بازار مصرف وسیع و پتانسیل مشابه به دلیل انحصار و سیاست های ناکارآمد، این ظرفیتها را معطل نگه داشته است.
واقعیت انکارناپذیر روزهای جاری صنعت خودروی کشور این است که صنعت بیمار خودرو با نبضی ضعیف و نامنظم، هنوز زنده است اما بدون جراحی های عمیق ساختاری مانند ثبات اقتصادی (ایجاد ثبات ارزی و کاهش تورم برای بازگرداندن اعتماد به بازار و افزایش تقاضا)، شفافیت در سیاست گذاری (تدوین برنامه ای بلندمدت برای صنعت خودرو با مشارکت بخش خصوصی و کارشناسان مستقل)، رفع انحصار (تسهیل واقعی واردات خودرو و تشویق بخش خصوصی برای ورود به بازار)، ارتقای کیفیت ( اجبار خودروسازان به رعایت استانداردهای سخت گیرانه و حذف حمایت های بی قیدوشرط) و خلاصه تشویق و افزایش رقابت واقعی و سرمایه گذاری در فناوری های نوین، سقوط همیشگی به سراشیبی رکود، سرنوشت محتوم این صنعت خواهد بود.
نظر شما