از استان اردبیل به عنوان پایتخت زنبورداری و تولید عسل ایران نام برده می‌شود و به گفته جهاد کشاورزی این استان طبق آخرین سرشماری سال گذشته ۵۱۳ هزار کلنی زنبور عسل در این استان شناسایی و آمارگیری شده‌اند که نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰ هزار کلنی کاهش را نشان می‌دهد.
فعالان حوزه زنبورداری و تولید عسل برخی موانع صادراتی نظیر حذف معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای فروش عسل و همچنین برگشت ارز حاصل از صادرات عسل به صورت نیمایی را مانع جدی در رغبت فعالان این عرصه به تولید می‌دانند.
سومین تولیدکننده عسل در جهان
موضوعی که رئیس انجمن زنبورداران و تولیدکنندگان عسل اردبیل که همزمان ریاست این انجمن در کشور را نیز بر عهده دارد بر آن صحه گذاشته و در گفت‌وگو با قدس با بیان اینکه شیرینی از تولید عسل بر کام ما نمانده است، تعداد فعالان در حوزه زنبور عسل کشور را ۹۲هزار و ۱۲۲ واحد و تعداد کلنی‌های زنبور عسل را ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار کندو اعلام می‌کند.
عبدالرضا بیگناه از ایران به عنوان سومین تولیدکننده عسل در جهان پس از چین و ترکیه نام برده و می‌گوید: آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، فارس، کردستان، اصفهان و مازندران استانهای عمده تولیدکننده عسل هستند اگرچه در همه استان‌ها شغل زنبورداری و تولید عسل به صورت کجدار و مریز فعال است.
وی میزان تولید عسل ایران در سال گذشته را ۱۲۷ هزار و ۷۰۰ تن اعلام کرده و ادامه می‌دهد: از این میزان تولید، ۶۵ هزار تن در داخل مصرف می‌شود و مازاد مصرف داخل باید صادر شود که مشکلات و موانع ایجاد شده در سال‌های گذشته موجب شده صادرات به صورت جزئی و حداقلی صورت بگیرد، از این رو مازاد مصرف داخلی برای سال بعد نگهداری می‌شود که سبب کاهش کیفیت و قیمت شده و در این میان بیشترین آسیب به تولیدکننده وارد می‌شود.
رئیس انجمن زنبورداران و تولیدکنندگان عسل ایران می‌افزاید: در زمانی که صادرات عسل ایران رونق داشت کشورهای مالزی، عراق، اندونزی، برونئی، ترکیه و حتی برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس از مهم‌ترین مقاصد صادراتی عسل ایرانی بودند که در این میان ترکیه گاهی اوقات عسل ایران را به نام خود برچسب زده و به کشورهای دیگر صادر می‌کرد. همچنین اگرچه در دهه‌های گذشته ایران بخشی از بازار عسل کشورهای خلیج فارس را در اختیار داشت اما در سال‌های اخیر عربستان بیشتر این بازار را در دست گرفته است.
عدم صادرات، کمر زنبورداران را شکسته
وی مهم‌ترین مشکل زنبورداران کشور را سیاست‌های متناقض و مخالف تولید و صادرات از سوی دولت دانسته و اظهار می‌کند: از سال ۹۷ با اجرای قانون لزوم برگشت ارز حاصل از صادرات و فروش عسل به صورت ارز نیمایی و دولتی، صادرات عسل به شدت کاهش پیدا کرد به طوری که مثلاً خودم به عنوان یک تولیدکننده عسل در سال ۹۸ سه کانتینر عسل صادرات داشتم اما از سال ۹۹ تاکنون هیچ گونه صادراتی نداشتم زیرا فروش ارز حاصل از صادرات به قیمت دولتی برای زنبوردار صرفه اقتصادی ندارد. بیگناه با اشاره به اینکه عدم صادرات، کمر زنبورداران را شکسته، تصریح می‌کند: کم‌رونقی صادرات موجب وارد شدن آسیب جدی به زنبورداران شده، به طوری که زنبورداران حرفه‌ای به تدریج در حال ترک این شغل هستند و حتی لوازم و ابزار تولید خود را به فروش رسانده و افراد دیگر نیز از این حرفه به عنوان شغل‌های دوم و سوم استفاده می‌کنند همچنین مشکلات صادراتی سبب شده تاجران فعال در این عرصه بازارهای بین‌المللی را از دست بدهند. وی با بیان اینکه در حال حاضر صادرات عسل اغلب به صورت مسافری و چمدانی است، خاطرنشان می‌کند: جای تأسف دارد ما که به عنوان سومین تولیدکننده عسل جهان شناخته می‌شویم سالانه هزار تن صادرات عسل نداریم و بازارهای جهانی را از دست داده‌ایم در حالی که سالانه باید دست‌کم ۳۰هزار تن عسل از ایران صادر شود. بیگناه با اشاره به اینکه تنها راه گره‌گشایی از این صنعت، تسهیل در امر صادرات است، ادامه می‌دهد: در دولت اول روحانی صادرات عسل از مالیات بر ارزش افزوده معاف شده بود اما در دولت دوازدهم این معافیت حذف و از زنبورداران نیز خواسته شد ارز حاصل از فروش خود را به صورت ارز نیمایی در داخل کشور تحویل دولت بدهند و با وجود درخواست‌های مکرر از مجلس و دولت که معافیت مالیات بر ارزش افزوده و حذف ارز نیمایی برای صادرات عسل حداقل تا یک میلیون دلار را در نظر بگیرند اما با این درخواست موافقت نشد. این در حالی است که مشاغل مستقیم و غیرمستقیم زیادی با صادرات عسل عجین شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به صنعت بسته‌بندی، حمل و نقل و فروش اشاره کرد.وی همچنین از ضعف در نظارت بر موضوع بسته‌بندی و کیفیت عسل خبر داده و تصریح می‌کند: برخی در بسته‌بندی عسل به صورت ظروف شیشه‌ای؛ کنترل کیفیت و استانداردهای مدنظر سازمان غذا و دارو را به ندرت رعایت می‌کنند و ظروف بدون علامت و برچسب و مشخصات و گاهی اوقات به نام زنبوردار و به اسم شرکت‌های صوری که هیچ رد و نشانی از آن‌ها وجود ندارد را در قفسه‌های فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپر مارکت‌ها قرار می‌دهند.
حال ناخوش پایتخت عسل ایران
رئیس اتحادیه زنبورداران اردبیل با بیان اینکه در این استان حدود ۷هزار تن عسل تولید می‌شود، می‌گوید: متأسفانه صنعت زنبورداری در این استان به علت کاهش صادرات و افزایش هزینه تولید به طور جدی مورد آسیب قرار گرفته، این در حالی است که در بسیاری از کشورها زنبورداری به دلیل نقش مهمی که در گرده‌افشانی دارد بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی استان اردبیل را پایتخت عسل ایران دانسته و با اشاره به شهرت عسل سبلان تصریح می‌کند: در حال حاضر تنها دو واحد بسته‌بندی عسل در این استان و با اسم برندهای معروف فعال هستند که صرفاً برای تولید داخل فعالیت می‌کنند و صادرات ندارند، این در حالی است که بیش از ۲۰ واحد در این استان مجوز گرفته و به علت نبود صادرات همه از چرخه تولید خارج شده‌اند.
نظر شما