امام سجاد علیهالسلام در صحیفه سجادیه اینگونه خداوند متعال را مورد خطاب قرار میدهند:
«اَللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَی سِتْرِکَ بَعْدَ عِلْمِکَ.» ۱
خدایا! حمد و سپاس از آنِ توست که گناهان را میدانی و میپوشانی.
شرح:
یکی از ویژگیهای «عبد» این است که آینه تمامنمای معبود گردد؛ از همین روست که وقتی حواریّون از حضرت عیسی مسیح علیهالسلام پرسیدند که با چه کسی همنشین شویم، ایشان پاسخ فرمودند:
«مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اَللَّهَ رُؤْیَتُهُ.» ۲
کسی که دیدارش شما را به یاد خدا بیندازد.
خداوندِ بیهمتا با آنکه عالِم به عیوب و قادر به رسواساختن ما است، پوشاننده عیوب است؛ حال آیا مگر ممکن است که بنده خدا، رنگِ معبود را به خود نگرفته و مزیّن به صفات او نگردد؟! چگونه بندهی چنین معبودی میتواند عیوب دیگران را بر مَلا سازد و باعث رسوایی آنان گردد؟!
ارزش پردهپوشی عیوبِ بندگان در نزد خداوندِ متعال تا حدّی است که میخواهد بندگانش نیز متّصف به این ویژگی گردند؛ لذاست که امام صادق علیهالسلام میفرمایند:
«مَنْ سَتَرَ عَوْرَةَ مُؤْمِنٍ سَتَرَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَوْرَتَهُ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ وَ مَنْ هَتَکَ سِتْرَ مُؤْمِنٍ هَتَکَ اَللَّهُ سِتْرَهُ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ.» ۳
هر کس که عیب مؤمنی را بپوشاند، خداوند در روز قیامت عیب او را میپوشاند؛ و اگر کسی مؤمنی را رسوا کند، خداوند نیز او را در روز قیامت رسوا میکند.
بنابراین خداوند متعال، همانگونه با ما رفتار میکند که ما با دیگران رفتار میکنیم.
راهکار دیگری که میتواند یاریگر ما در مسیر بندگی و مزینشدن به صفت «پردهپوشی عیوب» گردد، آن است که بهجای پرداختن به عیوب دیگران، متوجهِ عیوب خویش گردیم؛ چنانچه امیرالمؤمنین علیهالسلام میفرمایند:
«مَنْ أَبْصَرَ عَیْبَ نَفْسِهِ شُغِلَ عَنْ عَیْبِ غَیْرِهِ.» ۴
کسی که عیب خود را ببیند، از پرداختن به عیب دیگران باز میایستد. (یعنی دیگر مجالی برای توجه به عیوب دیگران برایش باقی نخواهد ماند.)
البته لازم به ذکر است که سفارشاتِ بیانشده، بدین معنا نیست که نسبت به خطاها و عیوبِ دیگران بیتوجه و بیتفاوت باشیم؛ چراکه خطا و گناه، یعنی دوری از مسیرِ هدایت؛ لذا بنده حقیقیِ خدا، نمیتواند دوری و یا جدایی یکی از بندگان خدا از خدا را تحمل کند؛ لذاست که از روی محبت و به صورت پنهانی، او را نسبت به خطا و عیبش آگاه میکند.
ارزش این مطلب به حدّی است که امام صادق علیهالسلام میفرمایند:
«أَحَبُّ إِخْوَانِی إِلَیَّ مَنْ أَهْدَی إِلَیَّ عُیُوبِی.» ۵
محبوبترین برادرانم در نزد من کسی است که عیوبم را به من هدیه کند (و خیرخواهانه، آنها را به من یادآوری نماید).
نظر شما