این اقدام نه‌تنها موازنه قدرت را به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار داد، بلکه جایگاه و نقش حزب‌الله لبنان را نیز از یک بازیگر نیابتی به یک شریک راهبردی در محور مقاومت ارتقا بخشید.
ایران با عبور از خطوط قرمزی که برای دهه‌ها در عرصه بازدارندگی منطقه‌ای تثبیت شده بود، نشان داد نه‌تنها برای دفاع از خود، بلکه برای ایجاد خطوط قرمز جدید پیرامون نفوذ منطقه‌ای‌اش آمادگی دارد. این تحول، نوعی تغییر دکترین محسوب می‌شود که فراتر از پاسخ نظامی به تحریکات اسرائیل است.
از بازوی نیابتی تا شریک مستقیم نظامی
در سال‌های گذشته، حزب‌الله در ادبیات راهبردی غربی‌ها عمدتاً به عنوان یک بازیگر نیابتی ایران در لبنان تعریف می‌شد. اما حمله مستقیم ایران به اسرائیل، موازنه‌ای جدید ایجاد کرد که در آن حزب‌الله نه یک نیروی حاشیه‌ای، بلکه بخشی از یک ائتلاف آشکار و سازمان‌یافته نظامی است.
مقامات دیپلماتیک ایران با روابط نزدیک با حزب‌الله تأکید دارند این تحول، اجماع جدیدی را در میان نخبگان حاکم در تهران ایجاد کرده است؛ مقابله با اسرائیل نه صرفاً یک موضع ایدئولوژیک بلکه یک ضرورت امنیتی و ملی است. در نتیجه، انتظار می‌رود حمایت ایران از حزب‌الله نه‌تنها ادامه یابد بلکه از نظر کمی و کیفی ارتقا هم پیدا کند.
امنیت منطقه‌ای و بازدارندگی نوین
پیش از این، زیرساخت دفاعی منطقه‌ای ایران بیشتر در حد نظریه‌ای مطرح بود که فعال نشده بود. اما اکنون با عملیات اخیر، این ساختار فعال، آزموده و در میدان واقعی به کار گرفته شده است. حزب‌الله دیگر تنها در چارچوب لبنان عمل نمی‌کند، بلکه درون شبکه‌ای منطقه‌ای از هماهنگی‌های دفاعی جای دارد؛ شبکه‌ای که تقابل با آن، تقابل با دولت‌هاست، نه فقط با یک گروه مقاومت.
از این رو، دشمنی با حزب‌الله اکنون مترادف با رویارویی احتمالی با ایران تلقی می‌شود، موضوعی که به‌شدت هزینه اقدامات اسرائیل علیه مقاومت لبنان را افزایش داده است.
زیان‌های میدانی، سرمایه راهبردی
حمله اخیر اسرائیل به جنوب لبنان و مناطق تحت نفوذ حزب‌الله با هزینه‌های انسانی و زیرساختی قابل‌توجهی همراه بود. با این حال، این خسارات دیگر در چارچوب تلفات ملی لبنان تفسیر نمی‌شود، بلکه به‌عنوان بخشی از یک نبرد منطقه‌ای بزرگ‌تر دیده می‌شود که به رهبری تهران و در جبهه‌های متعددی در حال اجراست.
در این معادله تازه، اسرائیل تنها در برابر حزب‌الله قرار ندارد، بلکه با محور مقاومتی روبه‌رو است که شامل ایران، حزب‌الله، انصارالله یمن و سایر گروه‌های مسلح فعال در منطقه است.
نقش ویژه ارتش یمن در حمله به اهداف دریایی و زیرساخت‌های غربی در دریای سرخ و اقیانوس هند، توان محور مقاومت را از زمین به دریا و هوا گسترش و نشان داده این اتحاد منطقه‌ای، صرفاً یک شعار سیاسی نیست، بلکه دارای بازوهای نظامی مؤثر در چند جبهه همزمان است.
استخراج اطلاعات نظامی و ارتقای توانمندی‌ها
یکی از دستاوردهای راهبردی حزب‌الله در این دوره، دسترسی به داده‌های زنده عملیات‌های موشکی و پهپادی ایران علیه اسرائیل بود. هماهنگی‌های اطلاعاتی و عملیاتی میان دو طرف به‌گونه‌ای پیش رفته که حزب‌الله توانسته از تجربیات میدانی ایران برای بهبود توانمندی‌های خود در حوزه‌های موشکی، جنگ الکترونیک و شناسایی بهره‌برداری کند.
مشاهدات مستقیم از عملکرد سامانه‌های دفاعی اسرائیل نظیر گنبد آهنین و سامانه «پیکان»، این امکان را به حزب‌الله داده تا نقاط ضعف آن‌ها را شناسایی و در طراحی حملات آینده لحاظ کند.
علاوه بر این، برخی اهدافی که ایران در حمله اخیر مورد اصابت قرار داد، پیش‌تر در فهرست هدف‌گذاری حزب‌الله نیز قرار داشته است. این موضوع نشان از سطح بالای هماهنگی راهبردی دارد؛ حتی اگر عملیات‌ها به‌صورت مشترک انجام نشده باشد.
یکی از نتایج ملموس این درگیری‌ها، شکل‌گیری یک دکترین جدید میان ایران و حزب‌الله است: دکترین مداخله متقابل. به این معنا که تهدید جدی برای یکی از آن‌ها، می‌تواند آمادگی و مداخله مستقیم دیگری را در پی داشته باشد.
بر این اساس، حزب‌الله نیز تغییرات ساختاری را آغاز کرده است: از فرماندهی‌های ایستا به واحدهای متحرک و غیرمتمرکز، از اعلام‌های رسانه‌ای به عملیات‌های مبتنی بر غافلگیری و از واکنش‌های فوری به راهبرد بازدارندگی تدریجی و بلندمدت.
همزمان، حزب‌الله تلاش دارد در لبنان از درگیری‌های داخلی فاصله بگیرد و وجهه خود را به‌عنوان ضامن ثبات و بازدارنده امنیتی تقویت کند. این سیاست دوگانه، همزمان با تعمیق همکاری منطقه‌ای، موقعیت مقاومت را هم در داخل لبنان و هم در سطح منطقه‌ای تحکیم می‌کند.
حزب‌الله در نقش جدید منطقه‌ای
در نهایت، حزب‌الله از جنگ اخیر نه‌تنها تضعیف نشده، بلکه در نقش جدیدی تثبیت شده است: بازیگری که دیگر در سایه‌ها نمی‌جنگد، بلکه به‌عنوان شریک راهبردی ایران در مواجهه با اسرائیل عمل می‌کند.با ورود علنی تهران به معادله، مقاومت لبنان اکنون نه‌تنها یک نیروی عمل‌کننده در خاک خود، بلکه عنصری فعال در تدوین «تعادل جدید قدرت» در منطقه است؛ تعادلی که تل‌آویو دیگر نمی‌تواند به‌راحتی آن را پیش‌بینی یا مهار کند.
نظر شما