کتاب «اطلس تاریخی سادات ایران - سادات گیلان» به قلم توانمند رسول سعیدی‌زاده، به تازگی توسط بنیاد پژوهشهای اسلامی مشهد روانه بازار نشر شده است. این اثر، فراتر از یک کتاب تاریخی صرف، کاوشی عمیق در ریشه‌های فرهنگی و اجتماعی منطقه گیلان و نقش سادات در شکل‌گیری هویت این سرزمین است.

‏اهمیت و ویژگی‌های اثر:

«اطلس تاریخی سادات گیلان» نه تنها یک پژوهش تاریخی دقیق است، بلکه یک اثر هنری است که با ظرافت و دقت، قطعات پراکنده تاریخ را کنار هم چیده و تصویری یکپارچه از حضور و تاثیر سادات در گیلان ارائه می‌دهد. این کتاب با بهره‌گیری از اسناد تاریخی، نسب‌نامه‌ها و پژوهش‌های میدانی، تصویری زنده از مهاجرت، استقرار و نقش‌آفرینی این خاندان‌ها در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و مذهبی ارائه می‌دهد.

یکی از نقاط قوت این اثر، تلاش نویسنده برای تطبیق مکان‌های باستانی گیلان با نام‌ها و مکان‌های جدید است. این کار نه تنها به درک بهتر تاریخ منطقه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به توسعه گردشگری فرهنگی و مذهبی در گیلان نیز یاری رساند.

‏نگاهی به محتوای کتاب:

این اثر ارزشمند، به معرفی تاریخی سادات گیلان از قرن دوم هجری تا پایان قرن نهم هجری می‌پردازد و به بررسی نقش ۱۶ خاندان معروف و ۶۴ شخصیت علوی در این منطقه می‌پردازد. نویسنده با تمرکز بر سادات بیه‌پیش و بیه‌پس، به بررسی جنبه‌های مختلف زندگی و فعالیت‌های این خاندان‌ها پرداخته و تلاش کرده است تا با رعایت ترتیب انسابی و تاریخی، تصویری جامع از حضور سادات در گیلان ارائه دهد.

اطلس تاریخی سادات گیلان؛ فراتر از یک روایت تاریخی، یک سند هویتی برای مردم گیلان و تمام کسانی است که به تاریخ و فرهنگ ایران علاقه‌مند هستند. این کتاب با ارائه اطلاعات دقیق و مستند، به درک عمیق‌تری از ریشه‌های فرهنگی و اجتماعی منطقه کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان یک منبع ارزشمند برای پژوهش‌های آتی مورد استفاده قرار گیرد.

‏ساختار کتاب:

کتاب در چهار فصل اصلی به بررسی موضوعات مختلف می‌پردازد:

فصل اول: آغاز ورود علویان به دیلمستان و گیلان

‏فصل دوم: کانون‌های استقرار سادات در منطقه

‏فصل سوم: خاندان‌های حکومتگر سادات در گیلان

‏فصل چهارم: معرفی بقاع و مزارات منتسب به سادات گیلان

در پایان کتاب، سه پیوست شامل نسب‌نامه‌ها، نقشه‌های مهاجرت و تصاویر مزارات برای تسهیل مطالعه خوانندگان ارائه شده است.

‏در پایان می‌توان گفت «اطلس تاریخی سادات ایران - سادات گیلان» اثری ماندگار و ارزشمند است که با قلمی شیوا و رویکردی مستند، تاریخ سادات گیلان را به تصویر می‌کشد. این کتاب نه تنها یک منبع اطلاعاتی ارزشمند است، بلکه دریچه‌ای به سوی شناخت عمیق‌تر فرهنگ و هویت گیلان است. مطالعه این اثر را به تمام علاقه‌مندان به تاریخ ایران و گیلان توصیه می‌کنیم.