محمد رضا عبدیایی یکی از خدام آستان علی بن موسی‌الرضا(ع) است که به‌خوبی با این مفهوم آشنایی دارد. او از آن دست انسان‌هایی است که خدمت را در میان دل، اندیشه و اقدام تعریف می‌کند. خادمی برای او مرامی است که شبانه‌روز با آن زندگی می‌کند. او معتقد است خدمت به امام رضا(ع) باید در میدان جامعه نیز ادامه داشته باشد؛ درست آنجایی که فریاد بی‌صداها شنیده نمی‌شود و آنجا که حقیقت، نیاز به مدافع دارد.
از کودکی، ریشه‌های جهاد جوانه زد
سال ۱۳۵۳ در دامغان، در خانواده‌ای اهل ایثار که دغدغه انقلاب در آن سلوک روزمره بود، محمدرضا عبدیایی متولد شد و در همان سال‌های ابتدایی زندگی، نشانه‌هایی از روحیه‌ای اجتماعی و مردم‌محور در او شکل گرفت. خودش می‌گوید: «از همان اول انگار چیزی درونم بود که من را به سمت فعالیت‌های گروهی و مردم‌محور می‌کشاند. خانواده نیز اهل عمل و دغدغه‌مند بودند و انگار این خمیره از طفولیت در من هم شکل گرفته بود».
در طول سال‌های نوجوانی و جوانی، عبدیایی در فضای جهادی، فرهنگی و انقلابی رشد کرد. اما ویژگی متمایز او، نگاه تخصص‌محور و استفاده هوشمندانه از ظرفیت نخبگان در فعالیت‌های مردمی بود. عبدیایی برخلاف بسیاری که در حوزه‌های متعدد تجربه می‌کنند اما در هیچ‌کدام عمیق نمی‌شوند، هرجا که قدم گذاشت، از متخصصان آن عرصه بهره گرفت تا خروجی کار، تنها پرچم برافراشته‌ای برای نمایش نباشد، بلکه تأثیرگذار، عمیق و ماندگار باقی بماند.
عهدی که مسیر زندگی شد
وقتی از محمدرضا عبدیایی درباره انگیزه کارهایش می‌پرسی، خیلی زود گفت‌وگو به نام مقدس امام رضا(ع) ختم می‌شود. هرکس او را از نزدیک بشناسد، می‌داند آنچه رشته‌های فکری و عملی‌اش را به هم پیوند داده، یک حس عمیق شخصی بوده و آن، تعلقی بی‌واسطه و قلبی به امام غریب خراسان است.
در طول سال‌ها، کارهایش نشانه‌هایی آشکار از این دلبستگی روشن و ادامه‌دار است. هر سال در آستانه شهادت حضرت‌رضا(ع) کاری می‌کند که شبیه هیچ کار دیگری در تقویم فرهنگی شهر نیست. می‌گوید: «از سال‌ها پیش با خودم عهد بسته‌ام روز شهادت امام رضا(ع) صرفاً روزی برای عزاداری نباشد بلکه در این روز زیر سایه امام رضا(ع) اثری گذاشته، گرهی باز شده و یا مسیری نو تعریف شود، هر چند کوچک». شاید همین نگاه متفاوت بود که ایده‌هایی چون «مجاهدان در غربت» را در ذهنش شکوفا کرد. پروژه‌ای که از دل دغدغه و توکل به هشتمین خورشید جان گرفته است. امام رضا(ع) در ذهن عبدیایی که خدمت در حرم مطهر را امتداد طبیعی عهد قلبی با امام می‌داند، راهنمایی درونی، همراهی بی‌صدا و مرجعی برای الهام در تصمیم‌گیری‌هاست.
نطفه یک جریان جهانی در روستای عبدیا
سال ۱۳۹۴، عبدیایی با توکل به امام رضا(ع) و تکیه بر مشارکت مردم روستای زادگاهش، روستای عبدیا از توابع دامغان، نخستین گام را برای برگزاری رویدادی تازه برداشت. او ایده‌ای در سر داشت که براساس ضرورت شکل گرفته بود و آن، اجلاسیه مجاهدان در غربت بود. اجلاسیه بین‌المللی «مجاهدان در غربت» یک همایش سالانه است که با هدف معرفی و الگوسازی از شخصیت‌ها و شهدای مقاومت، به‌ویژه آن‌هایی که دور از وطن فعالیت کرده‌اند، برگزار می‌شود. این رویداد با حضور چهره‌های سیاسی، فرهنگی و مذهبی از کشورهای مختلف، به تبیین گفتمان «دیپلماسی مقاومت» می‌پردازد. این ایده از دل همان عهد رضوی شکل گرفت. عبدیایی می‌خواست ادای دینی متفاوت به امام خراسان داشته باشد و این شد که در فضایی معنوی، با محوریت «مجاهدت» و «غربت» سرمشقی از امام رضا(ع) و پیروان خط او ارائه شد؛ آنانی که دور از وطن، در مسیر حقیقت ایستاده‌اند. عبدیایی در این زمینه می‌گوید: «امام رضا(ع) در غربت بودند و به غربتشان معنا دادند. خواستم در حد توانم این معنا را زنده کنم».
عنوانی بی‌واسطه از سیره امام رضا(ع)
برگزاری نخستین اجلاسیه با موفقیت غیرمنتظره‌ای روبه‌رو شد. مردم، رسانه‌ها و چهره‌های شاخص فرهنگی و علمی با این ایده همراه شدند. در دوره‌های بعد، شهرهای بزرگ‌تری مانند مشهد و تهران میزبان این رویداد شدند و نام آن در میان فعالان جبهه مقاومت به یک نماد فرهنگی تبدیل شد. نکته‌ای مهم در این مسیر، نام‌گذاری اجلاسیه به «مجاهدان در غربت» است. عنوانی که بی‌واسطه از سیره امام رضا(ع) الهام گرفته شده است. همان غریبِ توس که در تبعید از دیار و وطن، اما با صلابت و روشنگری، راه امامت را در سخت‌ترین شرایط ادامه داد. برگزارکنندگان با اقتدا به این غربت معنادار، تصمیم گرفتند از چهره‌هایی تجلیل کنند که دور از خانه، اما در مسیر حقیقت و عدالت، گمنام اما پرتلاش مجاهدت می‌کنند. امروز «مجاهدان در غربت» بستری برای تبیین گفتمان مقاومت، هم‌افزایی علمی و معنوی و الگوسازی از چهره‌هایی است که در نقطه‌نقطه جهان، بی‌صدا و مصمم در مسیر حق قدم برمی‌دارند.
نام‌هایی خاموش در دل میدان
در این سال‌ها، اجلاسیه «مجاهدان در غربت» به محفلی برای تجلیل از چهره‌هایی بدل شده که در سکوت و غربت، پرچم مقاومت را بالا برده‌اند. چهره‌هایی که شاید نامشان در تیتر رسانه‌ها نباشد، اما اثرشان در جغرافیای جهاد و ایثار، ماندگار است. در میان این چهره‌ها، شهید دکتر حسین امیرعبداللهیان، وزیر فقید امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان «شهید دیپلماسی مقاومت» جایگاهی ویژه دارد. همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سید عیسی طباطبایی، نماینده امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب در لبنان، از دیگر چهره‌هایی است که در این اجلاسیه مورد تجلیل قرار گرفته است.
نام شهید حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه نیز همواره به‌عنوان نماد مجاهدت در غربت در فضای معنوی این اجلاسیه طنین‌انداز بوده؛ همچنین از خانواده شهید عماد مغنیه، خانواده شهید محسن حججی و خانواده شیخ ابراهیم زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه نیز در دوره‌های مختلف یاد و تجلیل شده است.
در کنار این چهره‌های شناخته‌شده، اجلاسیه تلاش کرده از بانوان فعال در حوزه مقاومت، سربازان گمنام جبهه فرهنگی و مجاهدان رسانه‌ای و علمی نیز قدردانی کند. کسانی که شاید در قاب دوربین‌ها نباشند، اما در میدان‌های واقعی، حضوری مؤثر دارند. در همه این انتخاب‌ها، ردپایی از نگاه دبیر این اجلاسیه، یعنی محمدرضا عبدیایی دیده می‌شود. جهاد در نگاه او ترکیبی است از تفکر، باور و ازخودگذشتگی و این اجلاسیه، یادگاری است از عهدی رضوی که هر سال، چهره‌ای تازه از این حقیقت را به جامعه معرفی می‌کند.
دغدغه‌ای شخصی، روایتی جمعی
در نهایت، اجلاسیه «مجاهدان در غربت» از دل دغدغه‌ای شخصی آغاز شد اما امروز به بستری جمعی تبدیل شده برای روایت چهره‌هایی که در سکوت و دور از وطن، مسیر خود را در خدمت و ایستادگی یافته‌اند. عبدیایی کوشیده هر سال با نگاهی تازه، روایتی دیگر از «مجاهدت در غربت» را پیش‌روی جامعه بگذارد. روایتی که ریشه در واقعیت‌های دیده‌نشده دارد.
نظر شما