به گزارش یورونیوز، این نشست که با محوریت بحران اوکراین برگزار شد، می‌تواند آینده روابط آمریکا و روسیه را در زمینه‌های تسلیحات اتمی، اقتصاد، رقابت با چین و امنیت سایبری بازتعریف کند؛ اما آیا این دیدار به همکاری‌های پایدار منجر خواهد شد یا صرفاً یک توقفگاه موقت در رقابت‌های ژئوپلیتیکی است؟ بنا بر گزارش راهبرد معاصر، رهبران آمریکا و روسیه دیروز در انکوریج گرد هم آمدند تا درباره موضوعات حساسی چون اوکراین، امنیت جهانی و روابط دوجانبه گفت‌وگو کنند. این دیدار و نخستین نشست رسمی دو رهبر از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید، توجه جهانیان را جلب کرد؛ اما فراتر از سرخط‌های خبری، پرسش اصلی این است: آیا این دیدار می‌تواند پایه‌گذار همکاری‌های بلندمدت میان واشنگتن و مسکو باشد؛ به‌ویژه در جهانی که قواعد بازی در حال تغییر است؟ برای پاسخ به این پرسش باید نگاهی انداخت به مهم‌ترین مسائلی که میان روسیه و آمریکا وجود دارد.
تسلیحات اتمی: معاهده‌ای جدید یا مسابقه‌ای پرهزینه؟
معاهده نیو استارت که تعداد کلاهک‌های هسته‌ای استراتژیک هر دو کشور را به هزار و ۵۵۰ محدود کرده، تا فوریه ۲۰۲۶ (بهمن ۱۴۰۴) منقضی می‌شود. ولادیمیر پوتین در پستی که منتشر کرده، گفته است: «ما آماده‌ایم برای یک توافق جدید مذاکره کنیم؛ اما غرب باید حسن نیت نشان دهد». به گزارش دویچه‌وله، دیدار آلاسکا می‌تواند شروعی برای احیای این مذاکرات باشد؛ اما بی‌اعتمادی تاریخی و تنش‌های ناشی از جنگ اوکراین موانع بزرگی هستند. اگر مذاکرات به نتیجه برسد، آمریکا و روسیه ممکن است معاهده جدیدی را امضا کنند که نه‌تنها محدودیت‌های کنونی را حفظ کند؛ بلکه کلاهک‌های غیراستراتژیک را هم در بر بگیرد و با ایجاد مکانیزم‌های راستی‌آزمایی قوی‌تر، ثبات هسته‌ای جهانی را تقویت کند. در غیر این صورت تمدید موقت نیو استارت تا زمان مذاکرات بعدی، مشابه رویکردهای دهه‌های ۸۰ و ۹۰، می‌تواند گزینه‌ای میانه باشد که از فروپاشی فوری توافق جلوگیری کند؛ اما اگر مذاکرات شکست بخورد، خطر یک مسابقه تسلیحاتی جدید افزایش می‌یابد؛ به‌ویژه با ورود چین که بنا بر گزارش وال‌استریت ژورنال، زرادخانه‌اش تا سال ۲۰۳۵ به هزار و ۵۰۰ کلاهک خواهد رسید و این می‌تواند به بی‌ثباتی جهانی منجر شود؛ زیرا قدرت‌های هسته‌ای بدون محدودیت‌های مشترک به رقابت می‌پردازند.
روابط اقتصادی؛ فرصت‌های تازه یا ادامه چالش تحریم
به گزارش ایرنا، یوری اوشاکوف، مشاور پوتین از «پتانسیل عظیم» روابط اقتصادی سخن گفته است. همکاری در حوزه‌هایی مثل انرژی (نفت و گاز طبیعی مایع) و فناوری می‌تواند برای هر دو طرف سودآور باشد؛ اما اقتصاد ۲۰تریلیون دلاری آمریکا در مقابل اقتصاد ۲ تریلیون دلاری روسیه و تحریم‌های غرب علیه مسکو، همکاری را دشوار می‌کند. در صورت پیشرفت مذاکرات، کاهش محدود تحریم‌ها می‌تواند درهای همکاری را در پروژه‌های خاص، مثل توسعه انرژی پاک یا زیرساخت‌های قطبی در مناطق شمالی روسیه باز کند و به هر دو کشور اجازه دهد از منابع و فناوری یکدیگر بهره ببرند؛ اما اگر فشارهای سیاسی داخلی؛ به‌ویژه در کنگره آمریکا مانع شود، وضعیت موجود حفظ خواهد شد و تحریم‌ها همکاری را محدود نگه می‌دارند و ا قتصاد روسیه تحت فشار باقی می‌ماند. بدترین سناریو، تشدید تحریم‌ها در صورت بن‌بست مذاکرات است؛ به‌ویژه با تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ که در پستی منتشر کرده و گفته است: «فقط دو دقیقه طول می‌کشد تا بفهمم معامله شدنی است یا نه» و این می‌تواند اقتصاد مسکو را بیش از پیش منزوی کند و فرصت‌های همکاری را از بین ببرد.
سایه چین؛ متحد یا رقیب مشترک؟
بنا بر گزارش وال‌استریت ژورنال، چین با زرادخانه هسته‌ای رو به رشد (۶۰۰ کلاهک در ۲۰۲۵، با پیش‌بینی هزار و ۵۰۰ عدد تا ۲۰۳۵) و اقتصاد قدرتمندش، یک چالش مشترک برای آمریکا و روسیه است. ایران اینترنشنال در پستی که منتشر کرده، گفته است: «چین این دیدار را فرصتی برای یادگیری از معامله‌گری قدرت‌های بزرگ می‌بیند». اگر آمریکا و روسیه بتوانند همکاری استراتژیک محدودی شکل دهند، ممکن است چین را به مذاکرات کنترل تسلیحات بکشانند؛ مثلاً با پیشنهاد ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای در مدار زمین که می‌تواند توازن قدرت را به نفع ثبات جهانی تغییر دهد؛ اما اگر هر دو کشور به رقابت جداگانه با چین ادامه دهند، بدون اتحاد دوجانبه، فرصت هماهنگی از دست می‌رود و هر کدام به تنهایی با پکن مواجه می‌شوند که می‌تواند به نفع چین تمام شود. بدتر از آن، اگر مذاکرات آلاسکا به بن‌بست برسد، روسیه ممکن است به چین نزدیک‌تر شود، محور مسکو-پکن را تقویت کند و توازن قدرت را به نفع شرق تغییر دهد؛ به‌ویژه با توجه به همکاری‌های نظامی و اقتصادی رو به رشد این دو کشور از سال ۲۰۱۴.
امنیت سایبری و جنگ اطلاعاتی؛ همکاری یا تقابل دیجیتال؟
به گزارش بروکینگز، اتهامات دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا و حملات سایبری مثل NotPetya در ۲۰۱۷، که به ادعای محققان غربی به ارتش روسیه نسبت داده شده و میلیاردها دلار خسارت به اقتصاد جهانی وارد کرده، امنیت سایبری را به یکی از چالش‌های اصلی روابط آمریکا و روسیه تبدیل کرده است. اگر مذاکرات آلاسکا به توافق منجر شود، دو کشور می‌توانند همکاری محدودی در به اشتراک گذاشتن اطلاعات درباره تهدیدهای سایبری مشترک، مثل حملات گروه‌های هکری غیر دولتی یا پیشگیری از حملات سایبری به زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های برق و سیستم‌های مالی آغاز کنند که به کاهش تنش‌ها و تقویت امنیت جهانی کمک می‌کند؛ اما اگر بی‌اعتمادی ادامه یابد، آمریکا ممکن است تحریم‌های سایبری علیه روسیه را تشدید کند، همان‌طور که در دوره بایدن علیه عاملان حملات سایبری انجام شد و این می‌تواند به افزایش حملات تلافی‌جویانه از سوی روسیه منجر شود. بدتر از آن، شکست مذاکرات می‌تواند به یک جنگ اطلاعاتی تمام‌عیار منجر شود؛ جایی که روسیه با استفاده از ابزارهای نرم مثل شبکه‌های RT و Sputnik، به گفته سی‌ان‌ای، برای انتشار اطلاعات نادرست و تضعیف نهادهای دموکراتیک غرب تلاش کند، در حالی که آمریکا با تقویت دفاع سایبری و فشار دیپلماتیک پاسخ می‌دهد و این چرخه تقابل دیجیتال را عمیق‌تر می‌کند.
احتمالات پس از آلاسکا
هرچند هنوز برای ارزیابی این نشست خیلی زود است؛ اما در ادامه، نتایج دیدار آلاسکا می‌تواند مسیر روابط آمریکا و روسیه را تعیین کند. در صورت موفقیت ممکن است شاهد تمدید نیو استارت، کاهش محدود تحریم‌ها برای پروژه‌های اقتصادی مثل انرژی پاک، هماهنگی برای فشار به چین در مذاکرات کنترل تسلیحات و همکاری محدود در امنیت سایبری باشیم؛ اگر مذاکرات شکست بخورد، خطر مسابقه تسلیحاتی جدید، تشدید تحریم‌ها، نزدیکی بیشتر روسیه به چین و افزایش جنگ اطلاعاتی زیاد می‌شود؛ یا شاید این نشست صرفاً مقدمه‌ای برای مذاکرات بعدی باشد که بدون تعهدات فوری، زمینه را برای دیپلماسی آینده باز نگه دارد.
چالش‌های پیش رو
به گزارش نیویورک‌تایمز، بی‌اعتمادی تاریخی میان آمریکا و روسیه؛ به‌ویژه پس از فروپاشی معاهده INF در ۲۰۱۹، همکاری را دشوار می‌کند. فشارهای داخلی در آمریکا، از جمله مخالفت کنگره با امتیاز دادن به روسیه و جاه‌طلبی‌های چین به‌عنوان یک بازیگر غیرقابل پیش‌بینی، موانع بزرگی هستند. هرگونه همکاری باید با واقعیت‌های ژئوپلیتیکی مثل تنش‌های اوکراین و رقابت دیجیتال جهانی سازگار باشد.
در نهایت می‌توان گفت دیدار شب گذشته می‌تواند شروعی برای همکاری‌های جدید میان آمریکا و روسیه باشد یا صرفاً یک لحظه زودگذر در رقابت‌های پایان‌ناپذیرشان. موفقیت، شکست یا تبدیل این نشست به مقدمه‌ای برای مذاکرات بعدی، آینده تسلیحات اتمی، اقتصاد جهانی، توازن قدرت در برابر چین و امنیت سایبری را تعیین خواهد کرد. در جهانی که قواعد بازی در حال تغییر است، این دو قدرت یا باید متحد شوند یا آماده رقابتی پرهزینه‌تر باشند. برای تحلیل‌های بیشتر و به‌روزرسانی نتایج این دیدار، با ما همراه باشید.
نظر شما