سید علی یزدی‌خواه کاهش نرخ موالید در کشور در سال ۱۴۰۳ به زیر یک میلیون نفر را پس از ۶ دهه یک اعلان خطر جمعیتی خواند و گفت: البته برخلاف برخی صاحبنظران که مسئله کاهش جمعیت را صرفاً اقتصادی می‌دانند، به اعتقاد بنده بیشتر یک مسئله فرهنگی است؛ یعنی وقتی علل کاهش جمعیت را بررسی می‌کنیم، اقتصاد، تورم و معیشت و این قبیل مسائل را به عنوان دلایل این مسئله بیان می‌شود، اما اگر به جامعه ایرانی در ۱۰۰ سال اخیر نگاه کنیم؛ در همین ۵۰ تا ۱۰۰ سال گذشته خانواده‌های ایرانی با وجود اینکه وضعیت اقتصادی و معیشت خوبی نداشتند و بهداشت، تغذیه، تفریح و رفاه آن‌ها به شدت ضعیف‌تر از حال حاضر بود، هر کدام ۴ یا ۵ فرزند و گاه تا ۱۰ فرزند و بیشتر هم داشتند و فرهنگ و نگاه جامعه نسبت به خانواده‌های پرجمعیت نگاه مناسبی بود.

نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: البته در دهه اخیر و هرچه جلوتر می‌رویم، توجه به این قبیل مولفه‌ها و موضوعات در خانواده‌ها بیشتر شده است و بهداشت، تغذیه، تحصیل و تفریح فرزندان در سطوح بالاتری نسبت به گذشته قرار دارد، اما گرایش به تک فرزندی و فرزند کمتر بسیار بیشتر از دهه‌های گذشته است؛ بنابراین این موضوعات بیش از اقتصاد ریشه در بحث‌های فرهنگی دارد.

نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه ما الان بالاترین نرخ‌های طلاق را در شهر تهران و در مناطق شمالی این شهر داریم، تصریح کرد: شاید مرفه‌ترین خانواده‌ها به لحاظ اقتصادی در شمال تهران هستند اما بیشترین نرخ طلاق و به طبع کاهش نرخ موالید را در آنجا شاهد هستیم؛ در حالی که در مناطق روستایی و حتی محروم کشور با وجود مشکلات اقتصادی هنوز نرخ موالید به این مناطق و به مرحله تک‌فرزندی نرسیده و وضعیت بهتر است.

یزدی‌خواه با اشاره به قوانین تشویقی خوبی که در قالب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، قانون مدیریت خدمات کشوری و قوانین پنج‌ساله پیشرفت کشور برای خانواده‌های دارای ۳ فرزند و بیشتر به تصویب رسیده است؛ اجرای درست و به موقع این قوانین را در تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری موثر خواند و گفت: البته بخشی از این قوانین که تکلیف بخش خصوصی یا نهادهای عمومی غیر دولتی است که باید منابع آن تأمین شود. آن بخشی هم که وظیفه و تکلیف دستگاه‌های اجرایی و دولتی نظیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت آموزش و پرورش، شهرداری‌ها و ... به طور مرتب در کمیته خانواده و جمعیت کمیسیون فرهنگی و صحن کمیسیون بررسی می‌شود و وضعیت تحقق برنامه‌های دستگاه‌های مختلف سنجیده می‌شود.