مقامات پنتاگون روز جمعه با مأموریتی سنگین و پیچیده روبرو شدند؛ اجرای دستور اجرایی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای تغییر چهره یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین نهادهای دولتی آمریکا یعنی «وزارت دفاع» به «وزارت جنگ».
بسیاری از مقامات این اقدام را با سردرگمی، خشم و ناامیدی توصیف کردند؛ تلاشی پرهزینه که میلیاردها دلار هزینه خواهد داشت، در حالی که به گفته منتقدان، تغییری صرفاً ظاهری است و کمترین تأثیری بر چالش‌های واقعی و فوری ارتش آمریکا ندارد؛ چالش‌هایی مانند مقابله با اتحاد فزاینده و تهاجمی کشورهای اقتدارگرا.
اگرچه جزئیات کامل دستور اجرایی که ترامپ روز جمعه امضا کرد هنوز روشن نیست، اما کارشناسان می‌گویند این دستور ممکن است نیازمند تغییر مهرها، لوگوها و عنوان رسمی «وزارت دفاع» در بیش از ۷۰۰هزار تأسیسات در ۴۰ کشور جهان و در تمام ۵۰ ایالت آمریکا باشد.
این تغییرات شامل همه چیز می‌شود؛ از سربرگ‌های رسمی شش شاخه نظامی آمریکا و ده‌ها نهاد مرتبط دیگر گرفته تا دستمال‌های برجسته‌شده در سالن‌های غذاخوری نظامی، کاپشن‌های گلدوزی‌شده برای مقامات تأییدشده سنا، و حتی جاکلیدی‌ها و سوغاتی‌های فروشگاه پنتاگون.
به نظر می‌رسد که این تصمیم جنبه‌ای بیشتر تبلیغاتی دارد تا راهبردی، در حالی‌که منتقدان هشدار می‌دهند که منابع حیاتی ارتش ممکن است صرف تغییرات تزئینی شود، به‌جای آنکه صرف تقویت آمادگی نظامی در برابر تهدیدات واقعی جهانی شود.
اقدامی اجرایی اما غیرقانونی؟
در حالی که نام رسمی وزارت دفاع (Department of Defense) در قانون امنیت ملی آمریکا از سال ۱۹۴۹ با امضای «لایحه امنیت ملی» توسط هری ترومن تثبیت شده و برای تغییر آن نیاز به مصوبه کنگره است، درواقع ترامپ در قالب یک فرمان اجرایی، عنوان «وزارت جنگ» (Department of War) را در قالب یک عنوان ثانویه و تشریفاتی احیا کرده است.
او در نشست خبری خود با پیت هگست، وزیر دفاع، و ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش، گفت: «این تغییر پیام قدرت و پیروزی را به دنیا مخابره می‌کند.» هگست، که پیش‌تر در رسانه‌های محافظه‌کار آمریکا چهره‌ای فعال بود، این تغییر را گامی در جهت تقویت «روحیه جنگاوری» در ارتش آمریکا معرفی کرد.
بازسازی نمادین پنتاگون
به‌دنبال این دستور، وزارت دفاع به سرعت برند رسمی خود را تغییر داد. حساب‌های شبکه‌های اجتماعی این نهاد از جمله وب سایت رسمی وزارات دفاع به وزارت جنگ تغییر یافتند و تابلوهای دفتر وزیر دفاع با عنوان «وزیر جنگ» تعویض شد.
اما در عمل، قانون همچنان پابرجاست. دستور اجرایی ترامپ صرفاً اجازه می‌دهد تا از این عنوان در زمینه‌های غیرقانونی، مکاتبات داخلی و مراسم رسمی استفاده شود، بدون اینکه چارچوب قانونی آن تغییر کرده باشد. این اقدام، در عین نمادین بودن، سیگنالی است از تمایل ترامپ به بازتعریف نقش ارتش آمریکا نه صرفاً به عنوان یک نیروی دفاعی، بلکه به‌عنوان نهادی هجومی و تهاجمی.
هزینه‌ای میلیونی برای یک تصمیم سیاسی
یکی از پیامدهای مستقیم این تغییر، هزینه‌های مالی هنگفتی است که با خود به همراه دارد. تغییر علائم، تابلوها، سربرگ‌ها، یونیفرم‌ها و وب‌سایت‌های رسمی در صدها پایگاه نظامی آمریکا در سراسر جهان ممکن است ده‌ها میلیون دلار هزینه داشته باشد.
این در حالی است که دولت ترامپ، حداقل در ظاهر، خود را مدافع صرفه‌جویی در هزینه‌های دولت فدرال معرفی می‌کرد. اکنون این اقدام در تناقض آشکار با همان شعارهاست.
واکنش‌ها: تردید، تمسخر و انتقاد
این تصمیم با واکنش‌های منفی گسترده‌ای از سوی منتقدان سیاسی و نظامی مواجه شد. سناتور میچ مک‌کانل، رهبر سابق اکثریت جمهوری‌خواه سنا، ضمن انتقاد از این تغییر گفت: «اگر آن را وزارت جنگ می‌نامیم، باید برای پیروزی در جنگ هم بودجه کافی تخصیص دهیم. با این تغییر اسم‌ها نمی‌توان قدرت نظامی آمریکا را حفظ کرد».
دموکرات‌ها به سرعت بخش طنز اقدام رئیس جمهوری را که ظاهراً آرزوی دریافت جایزه صلح نوبل را دارد و متعهد به پایان دادن به جنگ‌ها در غزه و اوکراین شده است، برجسته کردند. آنها همچنین کاخ سفید را به تلاش برای منحرف کردن توجه از مسائل واقعی متهم کردند.
جین شاهین سناتور دموکرات ارشد کمیته روابط خارجی سنا، روز جمعه در MSNBC گفت: «این یک وضعیت بسیار خطرناک است. اینکه رئیس جمهور و وزیر دفاع وقت و انرژی خود را صرف حواس‌پرتی از کاری که باید انجام دهیم - تمرکز بر آمادگی سربازانمان که در حال خدمت هستند - کنند، چیزی جز تلاشی برای منحرف کردن توجه از سایر مسائلی که در کشور در جریان است، نیست.»
پیت بوتیجیج، وزیر حمل‌ونقل دولت بایدن و کهنه‌سرباز نیروی دریایی، نیز این حرکت را «عجیب» توصیف کرد، آن‌هم از سوی رئیس‌جمهوری که همواره تلاش می‌کرد خود را مخالف جنگ معرفی کند.
در سطح کارشناسی نیز برخی معتقدند این تغییر نمادین چیزی از واقعیت چالش‌های نظامی آمریکا در برابر رقبای بزرگی چون چین نمی‌کاهد. برد بومن، مدیر اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها« FDD»، گفت: «تغییر نام وزارت دفاع کمکی به بازدارندگی در برابر چین نمی‌کند. بهتر است این بودجه برای آموزش و تجهیز نیروهای نظامی صرف شود.»
پشت پرده انگیزه ترامپ چیست؟
برخی تحلیلگران بر این باورند که ترامپ با نزدیک شدن به انتخابات، در تلاش است تا پایگاه رأی محافظه‌کار و ملی‌گرای خود را با شعارهای تهاجمی نظامی دوباره فعال کند. احیای نام «وزارت جنگ» که آخرین بار در سال ۱۹۴۷ استفاده شده بود، اشاره‌ای است به دوران قدرت‌نمایی بی‌چون‌وچرای آمریکا پس از جنگ جهانی دوم؛ دورانی که بسیاری از محافظه‌کاران آن را طلایی تلقی می‌کنند.
همچنین باید به رابطه نزدیک ترامپ با پیت هگست اشاره کرد؛ فردی که در محافل رسانه‌ای به عنوان مدافع سرسخت سیاست‌های تهاجمی نظامی شناخته می‌شود و گفته می‌شود ایده تغییر نام از جلسه‌ای در کاخ سفید با شوخی ترامپ درباره ظاهر «جنگجویانه» او آغاز شد.
بازگشت به دوران جنگ یا نمایش تبلیغاتی؟
تغییر نمادین نام وزارت دفاع به وزارت جنگ، بدون پشتوانه قانونی، بیش از آنکه یک اصلاح ساختاری باشد، حرکتی نمادین و تبلیغاتی است. هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت توجه بخشی از افکار عمومی را جلب کند، اما پرسش‌های مهمی را درباره اولویت‌های واقعی نظامی و راهبردی آمریکا در قرن بیست‌ویکم مطرح می‌کند.
در جهانی که جنگ‌های آینده بیش از آنکه با تانک و موشک باشد، در عرصه فناوری، سایبری و رقابت‌های ژئوپلیتیک رقم خواهد خورد، این سوال باقی می‌ماند که آیا بازگشت به واژگان قرن نوزدهمی کمکی به پیروزی در جنگ‌های قرن بیست‌ویکم خواهد کرد؟
نظر شما