گفت‌وگوی تلفنی علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و «آچی دوال»، مشاور امنیت ملی هند و خبر سفر قریب‌الوقوع یک هیئت دیپلماتیک هندی به تهران با هدف مذاکره بر سر توسعه چابهار، بخشی از همین خبرها به شمار می‌آید. البته پیش از این و در جریان برگزاری نشست اخیر سازمان همکاری شانگهای در چین نیز نام بندر چابهار سر زبان‌ها افتاده بود. نارندرا مودی، نخست وزیر هند در جریان سخنرانی‌اش در شانگهای به ابتکاراتی همچون بندر چابهار و کریدور حمل و نقل شمال- جنوب اشاره کرده بود. اگر چه در شرایط فعلی این تحولات را باید یک رویداد مثبت تلقی کرد؛ با این حال دو پرسش و در واقع دو ملاحظه در این زمینه قابل طرح است؛ پرسش نخست آنکه دلایل چرخش دوباره هند به سوی بندر چابهار چیست؟
پرسش دوم آنکه با وجود ماهیت مثبت این تحول، تهران باید چه واکنشی در برابر این تمایل دوباره دهلی به سوی چابهار نشان دهد؟
در پاسخ به پرسش اول می‌توان به مجموعه‌ای از دلایل اشاره کرد؛ بدون تردید تنش‌های اخیر به وجود آمده در روابط آمریکا و هند و شکست بزرگ سیاست خارجی دولت مودی در تداوم مشارکت راهبردی با واشنگتن، نخستین دلیل این تغییر به شمار می‌آید. با این تحول عمیق در روابط دوجانبه، دهلی‌نو دیگر خود را ملزم به رعایت ملاحظات کاخ سفید نمی‌داند.
در وهله دوم بحث رقابت سنتی میان هند و چین مطرح است؛ در جایی که هندی‌ها می‌خواهند کریدور شمال- جنوب را در برابر کریدور یک جاده- یک کمربند چینی‌ها علم کنند. در اجلاس شانگهای، در شرایطی که همه از الحاق به کریدور «کمربند و جاده» چینی سخن می‌گفتند، مودی با نام بردن از چابهار و کریدور شمال- جنوب سیگنال روشنی را در مورد استقلال هند ارسال کرد.
در وهله سوم اوضاع آشفته خاورمیانه نیز در این تصمیم هند نقش بسزایی داشته است؛ چرا که این آشفتگی رؤیاهای بزرگ هند در همکاری با عرب‌ها و ایجاد کریدور بزرگ عرب- مد را از بین برد و یا دست‌کم اجرای آن را تا زمان نامعلومی به تعویق انداخت.رقابت با پاکستان بر سر دسترسی به بازارهای بزرگ آسیای مرکزی می‌تواند چهارمین انگیزه مهم تلقی شود. با توجه به تداوم و حتی تشدید تنش میان هند و پاکستان، دسترسی هند به بازارهای آسیای مرکزی و یا حتی روسیه از مسیر پاکستان دور از انتظار است.
در نهایت به نظر می‌رسد استیصال و عصبانیت هند از آسیب‌های فراوان وارد شده به اقتصاد هند در نتیجه تحریم‌های فراگیر و البته غیرقانونی آمریکا، یکی دیگر از انگیزه‌های اصلی این تمایل مجدد را رقم زده است. در حالی که اقتصاد هند در شرایط رشد و پویایی فوق‌العاده‌ای قرار داشته و برنامه‌های بلندمدتی را برای سلطه جهانی دنبال می‌کند، محدودیت‌های متعدد ایجاد شده به دلیل تحریم‌های واشنگتن، در نقش سد راه این برنامه ظاهر شده و هند را به بازنگری جدی در سیاست‌هایش در قبال واشنگتن واداشته است.
اما در مورد پرسش دوم، یعنی واکنش تهران در برابر رویکرد دوباره هند نسبت به توسعه بندر چابهار باید گفت اگرچه ماهیت این اتفاق مثبت بوده و باید مورد استقبال قرار بگیرد؛ اما از سوی دیگر این موضوع هم ضروری به نظر می‌رسد که در نوع تعامل جمهوری اسلامی با هند در این حوزه بازنگری‌هایی انجام گیرد. در بیش از دو دهه که از روند مشارکت هند در پروژه چابهار می‌گذرد، پیشرفت پروژه به هیچ وجه رضایت‌بخش نبوده و حتی به قول رئیس سابق بانک مرکزی هند با شکست سختی مواجه شده است. عمده دلیل این موضوع نیز اولویت‌بندی‌های متمایز در سیاست خارجی هند و قربانی شدن پروژه چابهار در سایه این سیاست‌ها بوده است. اما در شرایط فعلی که هندی‌ها بیش از پیش به توسعه این پروژه نیاز دارند، باید تضمین‌های اساسی‌تری از آن‌ها گرفته شود. علاوه بر این، این نیاز هم احساس می‌شود که پروژه چابهار را از حالت توسعه تک‌بعدی و وابسته به هند خارج کرده و به شکل یک سرمایه‌گذاری بین‌المللی درآورد.
هم اکنون بسیاری از کشورها از ترکیه گرفته تا چین و پاکستان، تمایل خود را به سرمایه‌گذاری و مشارکت در این پروژه نشان داده‌اند. بنابراین می‌توان از آسیب‌های مشارکت تک‌بعدی در چابهار جلوگیری کرد و یا دست‌کم از طریق مزایده‌ای چندجانبه، فشاری به هندی‌ها برای ارائه تضمین‌های محکم‌تر وارد کرد.