چتم هاوس که در زمینه سیاست خارجی و مسائل بین‌المللی تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهد پژوهش مهمی را پیرامون انعطاف بالای جبهه مقاومت در بازسازی خود منتشر کرده که از جمله گزارش‌های مهم در خصوص تحولات خاورمیانه به شمار می‌رود. در این اندیشکده بر نحوه‌ سازگاری و انطباق گروه‌های وابسته به ایران در محور مقاومت با فشارهای خارجی تمرکز شده است.

در پژوهشی که در این اندیشکده منتشر شد، به بررسی چگونگی سازگاری ایران و شبکه‌های وابسته به آن با فشارهای خارجی پرداخته است. این پژوهش که توسط دکتر رناد منصور (پژوهشگر ارشد برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس و مدیر پروژه ابتکار عراق)، حیدر الشاکری (پژوهشگر در برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس) و دکتر حاید حاید (مشاور پژوهشی در برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس) نگاشته شده است، به طور خاص به بررسی وضعیت محور مقاومت می‌پردازد. در این پژوهش، محققان بررسی کرده‌اند که چگونه ایران و گروه‌های متحدش در منطقه، به‌ویژه گروه‌هایی چون حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها و بخش‌هایی از نیروهای بسیج مردمی عراق، از شبکه‌های اقتصادی و تجاری فرامرزی برای مقابله با تهدیدات و تحریم‌های خارجی استفاده می‌کنند.

این پژوهش نشان می‌دهد که گروه‌های محور مقاومت نیز ظرفیت‌های نفوذ خود بهره‌برداری کرده‌اند و برای مقابله با تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی، روابط اقتصادی خود را گسترش داده و از طریق شبکه‌های پیچیده‌ای که فراتر از مرزهای جغرافیایی و نهادی عمل می‌کنند، توانسته‌اند خود را حفظ کنند. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که تلاش‌های غرب برای مقابله با ایران و متحدانش به دلیل تمرکز بر قطعات منفرد محور مقاومت و عدم درک کامل از شبکه‌های جهانی این گروه‌ها ناکام مانده است.

این اندیشکده بریتانیایی ضمن تاکید بر انعطاف بالای جبهه مقاومت اذعان می کند: محور مقاومت یک ائتلاف غیررسمی و گسترده است که از گروه‌هایی چون حماس در غزه، حزب‌الله در لبنان، حوثی‌ها در یمن، و بخشی از نیروهای بسیج مردمی (PMF) در عراق تشکیل می‌شود. این گروه‌ها در سال ۲۰۲۴ با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو شدند. پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و آغاز جنگی فراگیر، ائتلاف ایران و متحدانش در منطقه با ضربات زیادی مواجه شد. مهم‌ترین این ضربات شامل ضربات سنگین به حزب‌الله در لبنان و سقوط رژیم بشار اسد در سوریه بود که این تحلیل‌ها باعث شد بسیاری از ناظران غربی این ائتلاف را ضعیف یا حتی در آستانه شکست ببینند. اما نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که محور مقاومت همچنان از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است و این ائتلاف تاریخاً توانسته است که با شبکه‌های متنوع اقتصادی و سیاسی، از فشارهای خارجی مقاومت کند.

چتم هاوس تصریح می کند که گروه‌های مقاومت، مانند حزب‌الله، حوثی‌ها و نیروهای بسیج مردمی در عراق، نه تنها غیر دولتی نیستند بلکه در ساختارهای دولتی کشورهایی که در آن فعال هستند، نفوذ زیادی دارند و قدرت قابل توجهی را در دست دارند. این امر باعث شده است که آنها قادر به حفظ روابط اقتصادی با کشورهای مختلف از جمله چین و روسیه شوند و از این طریق به مقابله با تحریم‌ها و تهدیدات خارجی بپردازند. پژوهشگران چتم هاوس تأکید کرده‌اند که استراتژی‌های غربی برای مقابله با محور مقاومت به دلیل تمرکز بر جزئیات فردی این گروه‌ها و نداشتن درک کافی از شبکه‌های منطقه‌ای و جهانی این ائتلاف ناکام مانده است. آنها معتقدند که این رویکردهای محدود باعث شده است که کشورهای غربی نتوانند به یک استراتژی جامع و مؤثر دست یابند که به درستی ماهیت پیچیده و گسترده محور مقاومت را درک کند.

به عنوان بخشی از پیشنهادات این پژوهش، محققان بر لزوم تغییر استراتژی‌های مقابله با ایران و متحدانش تأکید دارند. آنها پیشنهاد می‌کنند که یک استراتژی بلندمدت مبتنی بر نقشه‌برداری دقیق از روابط اقتصادی و سیاسی محور مقاومت طراحی شود. این استراتژی باید شامل مذاکره با واسطه‌های موجود در شبکه‌های این گروه‌ها و پیگیری شفافیت و مسئولیت‌پذیری در ازای رفع تحریم‌ها باشد. به اعتقاد محققان، این رویکرد می‌تواند به کاهش تنش‌ها و ایجاد تعاملات پایدارتر در خاورمیانه کمک کند. دکتر رناد منصور، یکی از نویسندگان این گزارش و مدیر پروژه ابتکار عراق در چتم هاوس، در این رابطه گفت که ایران و گروه‌های وابسته به آن به‌طور مؤثر از شبکه‌های اقتصادی رسمی و غیررسمی استفاده می‌کنند تا به دور از تحریم‌ها، به فعالیت‌های اقتصادی خود ادامه دهند و این نکته نشان می‌دهد که تعاملات جهانی و منطقه‌ای ایران به مراتب پیچیده‌تر از آن چیزی است که بسیاری از تحلیل‌گران به آن توجه دارند.

در نهایت، این پژوهش تأکید دارد که رویکردهای قدیمی، مانند تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه و سیاست‌های نظامی، نه تنها مشکلات را حل نکرده‌اند بلکه فشارهایی که به مردم کشورهای هدف وارد می‌شود، بیشتر از آنکه به نفع دولتمردان باشد، به ضرر آن‌ها تمام شده است. به همین دلیل، محققان چتم هاوس پیشنهاد می‌کنند که برای رسیدن به راه‌حل‌های پایدار، باید به دنبال تعامل و همکاری با شبکه‌های اقتصادی و سیاسی درون محور مقاومت و همچنین ارائه مکانیزم‌های قابل اجرایی برای مسئولیت‌پذیری باشند.