قدس؛ مارک روته، دبیرکل ناتو در اظهاراتی اطمینان داد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با اظهارات خود در مورد این سازمان، پیمان دفاعی مشترک تصریح شده در ماده ۵ ناتو را تضعیف نکرده است. وی که در پایان اجلاس دو روزه وزرای امور خارجه ناتو در بروکسل سخنرانی می‌کرد، ادامه داد ترامپ خود را به ناتو و ماده۵ این پیمان متعهد کرده است.
این در حالی است که در ماه‌های اخیر، رئیس‌جمهور آمریکا بارها تهدید کرده فقط از آن دسته از اعضای ناتو که به اندازه کافی برای دفاع سرمایه‌گذاری کرده‌اند (اشاره به اختصاص ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی برای تأمین بودجه سازمان) در برابر حملات دفاع می‌کند. دولت ایالات متحده همچنین به تمایل خود برای مقابله با تهدیدات چین و انتقال نیروهای آمریکایی از اروپا به دیگر مناطق پرده برداشته است.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو با هدف آنچه دفاع جمعی اعلام شده است، در سال ۱۹۴۹ تأسیس شد و امروز به عنوان یکی از بازیگران فراملی، از نقش‌آفرینان تأثیرگذار در مناسبات قدرت بین‌المللی به شمار می‌آید. در ماده۵ به عنوان مهم‌ترین بند در پیمان تأسیس ناتو آمده است: «طرف‌های حاضر در این پیمان توافق می‌کنند حمله مسلحانه به یک یا چند کشور عضو در اروپا یا آمریکای شمالی، حمله علیه تمامی آن‌ها تلقی شود». در این ماده تأکید شده اگر یکی از اعضای ائتلاف مورد حمله قرار گیرد، ناتو باید «اقدام لازم ازجمله استفاده از نیروی مسلح را برای بازگرداندن و حفظ امنیت منطقه آتلانتیک شمالی» انجام دهد.
مارک روته در حالی که از خارج نشدن ایالات متحده آمریکا از ناتو یا اروپا اطمینان داده است، اذعان کرده آن‌ها (آمریکا) آسیامحورتر خواهند شد که به مرور زمان ممکن است به این معنا باشد که موازنه‌های جدیدی در مناسبات بین‌المللی تنظیم می‌کنند. دبیرکل ناتو در حالی که از ادامه حضور هسته‌ای و متعارف ایالات متحده در اروپا خبر می‌داد، با طفره رفتن از انتقاد به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ در قبال همپیمانان عضو ناتو آمریکا، بر تمرکز خود بر مسئله اوکراین تأکید کرد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز ضمن تأکید بر تعهد کشورش به ناتو، در عین حال درخواست ترامپ مبنی بر افزایش هزینه‌های نظامی اعضای ناتو به ۵درصد از تولید ناخالص داخلی را یادآور شده و به عبارتی دیگر، منویات رئیس‌جمهور متبوع خود مبنی بر ضرورت پرداخت هزینه‌های دفاعی توسط اعضای ناتو را تکرار کرده است.
شایان ذکر است که ناتو، پیش‌تر تنها یک بار و در پی رخداد حمله ۱۱ سپتامبر به‌طور رسمی ماده ۵ معاهده تأسیس خود را مورد استناد قرار داده که منجر به استقرار نیروهای این سازمان در افغانستان و آغاز نخستین مداخله نظامی آن در خارج از اروپا و آتلانتیک شمالی شد و در حالی که منازعه اخیر روسیه و اوکراین، با زمینه و نقش‌آفرینی مستقیم ناتو شعله‌ور شده بود، اما با توجه به سطح راهبردی قدرت نظامی و دفاعی روسیه، هیچ‌گاه به محل رویارویی مستقیم و رسمی ناتو در شرقی‌ترین ناحیه اروپایی ختم نشد.
چند نکته مهم و قابل توجه در مناسبات اخیر میان ناتو و ایالات متحده را شاید بتوان در عناوین ذیل خلاصه کرد:
متعهد ماندن آمریکا به دفاع از همپیمانان عضو ناتو خود حتی با وجود اختلافات عمیق در لایه‌های سیاسی و اقتصادی
خودآگاهی بیشتر ناتو و پذیرش واقعیت آمریکای ترامپ و راهبردهای ژئوپلیتیکی متفاوت با آنچه در عصر بایدن وجود داشته است
به حاشیه راندن موضوع اوکراین توسط طرف آمریکایی و رضایت روس‌ها از تنگنای رفیق شفیق ناتو در کی‌یف
و احتمالاً از همه این‌ها مهم‌تر، عیان شدن میل ایالات متحده به تمرکز بر رقیب اصلی و تهدید شماره یک؛ جمهوری خلق چین
مواردی که در یک نگاه کلی، نشانه‌های مثبتی برای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نبوده و نوع تعامل اعضای ناتو و دبیرکل آن، بیش از هر چیز، نشانه‌هایی از احتیاط، عدم قطعیت و بی‌اعتمادی به برادر بزرگ‌تری است که با شعارهای راست‌گرایانه، ملی‌گرایانه و البته متناقض، به قول خودش سیاست «اول آمریکا» و «دوباره آمریکا را باشکوه کنیم» را جایگزین ایده‌های اینترناسیونالیستی اسلاف خود کرده است.
نظر شما