با توجه به افزایش تهدیدات و سخنان برخی مقامات ایرانی درباره ساخت بمب هسته‌ای، از جمله علی لاریجانی که گفت: «اگر آمریکا کار اشتباهی بکند، ما مجبور می‌شویم به سمت سلاح هسته‌ای برویم»، این گفتمان در حال شدت گرفتن است. پیش از این، دیگر مقامات نیز چنین مواضعی اتخاذ کرده بودند، از جمله کمال خرازی که در سال گذشته تهدید مشابهی به زبانی ملایم‌تر مطرح کرده بود. در این راستا، هاشمی رفسنجانی نیز در سال‌های گذشته چنین تهدیدات تندی را مطرح کرده بود و نگرش عمومی به برنامه هسته‌ای ایران پس از این اظهارات تغییر کرد.
سیاست هسته‌ای ایران با هزینه‌های بسیاری همراه بوده است. هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم برای تأسیسات هسته‌ای، تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی بسیاری را به کشور تحمیل کرده‌اند. این در حالی است که برخی مقامات به بهانه بازدارندگی از تهدیدات خارجی، از پیگیری برنامه هسته‌ای دفاع کرده‌اند، اما این پرسش مطرح است که آیا این همه هزینه برای دستیابی به سلاح هسته‌ای معنادار است؟
یکی از نکات قابل توجه در این میان، فتوای مقام رهبری است که استفاده از سلاح هسته‌ای را بر اساس احکام اسلامی حرام اعلام کرده است. این فتوا به‌ویژه در سطح بین‌المللی به‌عنوان یک مانع جدی برای حمله به ایران و تأسیسات هسته‌ای آن شناخته می‌شود. در گزارش‌های اخیر جامعه اطلاعاتی آمریکا نیز تصریح شده که ایران هیچ برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و برنامه هسته‌ای ایران تحت سیاست‌های رهبری و فتواهای شرعی محدود است.
با وجود این، پرسش‌هایی پیرامون هزینه‌های اقتصادی و امنیتی سیاست هسته‌ای ایران مطرح می‌شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم این برنامه می‌توانست صرف تقویت بخش‌های دیگر کشور شود، از جمله تقویت اقتصاد و رفاه عمومی. اگر ایران به جای هزینه‌های سنگین برای توسعه صنعت هسته‌ای، به سرمایه‌گذاری در دیگر حوزه‌ها پرداخته بود، شاید در موقعیت بهتری قرار داشت و قادر بود بازدارندگی خود را به شیوه‌ای دیگر تقویت کند.
در این شرایط، باید سیاست هسته‌ای ایران را بازبینی کرد و از اتخاذ مواضع غیرواقع‌بینانه که می‌تواند به تنش‌های بیشتر منجر شود، پرهیز کرد. برای دستیابی به یک راه‌حل مناسب، لازم است که به منافع ملی و امنیت کشور توجه بیشتری شود و از طرح مسائل حاشیه‌ای و بیهوده اجتناب شود. همچنین، توجه به همکاری‌های بین‌المللی، به‌ویژه با کشورهایی مانند چین و روسیه، باید در نظر گرفته شود، اگرچه این کشورها در برخی موارد در کنار غرب رای به قطعنامه‌های ضدایرانی داده‌اند.
بهترین مسیر ممکن برای ایران در این زمینه، بهبود سیاست‌های خارجی و کاهش تنش‌ها است. برای این منظور، باید از سیاست‌های بازدارندگی مبتنی بر قدرت هسته‌ای صرف نظر کرده و به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک و همکاری‌های بین‌المللی باشیم.
نظر شما