روزنامه فرهیختگان درمورد چرایی رونق گرفتن برنامههای بلایند دیت نوشت: اواخر سال ۸۹ تلویزیون سریالی با نام «شمسالعماره» پخش کرد که در آن لیلا باید طبق وصیت پدرش ازدواج میکرد و در هر قسمت خواستگار جدیدی داشت. در پایان، با یک نظرسنجی از مخاطبان پرسیده شد اگر جای لیلا بودند، کدام خواستگار را انتخاب میکردند. این ایده باعث شد رسانهها و کارشناسان تحلیلهایی درباره ویژگیهای خواستگارها و نگاه مردم ارائه دهند. در نهایت، لیلا به هیچکدام نرسید و داستان بهخوبی و خوشی تمام شد.
قصه دیتهای اینترنتی که در یک سال اخیر محبوبیت یافتهاند، پدیدهای تازه نیست. در گذشته نیز سایتهای دوستیابی وجود داشتند و نسخه داخلی آن با نام همسریابی توسط برخی نهادها معرفی شد. اما اولین دیت اینترنتی ایرانی با نام «بلایند دیت» توسط یوتیوبر ایرانی «مهدی هاشمی» معروف به «وینی» منتشر شد. هر ویدئوی این برنامه میلیونها بازدید داشت و شرکتکنندگان را به سلبریتیهایی با صدها هزار دنبالکننده تبدیل کرد.
شهرت شرکتکنندگان، بسته شدن موقت صفحاتشان و بازگشت با محبوبیتی بیشتر، باعث شد کارخانه سلبریتیسازی بلایند دیت فعالتر شود. برخی از این چهرهها وارد صنف مدلینگ شدند یا جایگاه شغلی و درآمدی بهتری پیدا کردند. موفقیت فرمی مثل بلایند دیت، باعث ورود یوتیوبرهای دیگر به این مسیر شد. آنها برای جلب توجه، سراغ موضوعات پرحاشیه و حتی مبتذل رفتند.
در این میان، سؤالی مطرح است: چرا با وجود کیفیت پایین و ساختار ضعیف، این برنامهها پرمخاطباند؟ به نظر میرسد جذابیت اصلی این برنامهها در بازتابی است که مخاطب از خودش در آن میبیند؛ جوانان با دیدن این برنامهها خود را با شخصیتهای آن قیاس میکنند و سعی دارند بفهمند «کجای این بازی ایستادهاند؟» این برنامهها به نوعی تبدیل به آینهای شدهاند که عرفهای جدید اجتماعی را نمایش میدهند. نمونهاش ویدئویی بود از دختری که توقع خرید گوشی توسط پسر را امری عادی دانست. چنین محتواهایی با اینکه ابتدا سوژه تمسخر بودند، اما بهمرور باعث نرمالسازی رفتارهایی میشوند که پیشتر عرف نبودهاند؛ از توقعات رابطهای تا پوشش و ظاهر نامتعارف.
از سوی دیگر، شرکتکنندگان حتی اگر تحقیر شوند، حاضرند در برنامه حاضر شوند چون شهرت میخواهند. حضور در این ویدئوها میتواند برایشان گروه هواداری ایجاد کند. این پدیدهها از مصادیق «گیلتی پلیژر» هستند؛ تفریحاتی که کاربر از آن لذت میبرد اما نمیخواهد دیگران از آن باخبر شوند. اگرچه فعالیت بلایند دیت فعلاً متوقف شده، اما بررسی این پدیدهها از ابتدا ضروری است. بازخوردها به توقف این صفحات عمدتاً مثبت بوده، و حتی نسل جوان با وجود تماشای این برنامهها، با تعطیلی آنها موافقاند.
نظر شما