حجت‌الاسلام والمسلمین رضا وطن‌دوست، پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به واکاوی حدیثی گرانسنگی از امام رئوف(ع) در خصوص پاداش تلاش برای تأمین خانواده پرداخت و گفت: امام رضا(ع) در حدیث نقل شده در بحارالانوار، پاداش تلاش برای تأمین خانواده را این‌گونه بیان کرده است: «به‌راستی کسی که در پی افزایش رزق و روزی است تا با آن، خانواده خود را اداره کند، پاداشش از مجاهد در راه خدا بیشتر است.»
وی ادامه داد: این حدیث نورانی، با نگاهی جامع به مسئولیت‌های چندبعدی انسان، جهاد اقتصادی را در جایگاهی همسنگ و حتی برتر قرار می‌دهد.
این آموزه در عصر کنونی، پیام‌هایی کلیدی برای بازتعریف مسئولیت‌پذیری دارد.
این پژوهشگر ادامه داد: امروزه که فشار معیشت، کار را به امری مکانیکی تبدیل کرده است، این حدیث یادآور می‌شود هر قدم در مسیر کسب حلال، اگر با نیت ادای مسئولیت الهی و صیانت از کرامت خانواده همراه باشد، عبادتی است که نفس را می‌پرورد.
وی افزود:همان‌گونه که مجاهد با شمشیر از حریم دین دفاع می‌کند، تلاشگر اقتصادی نیز با چرخش چرخ‌های تولید و خدمت، بنیان‌های اخلاقی جامعه را استوار می‌سازد.

تامین معاش یک نوع جهاد اکبر است

وی با اشاره به اینکه این حدیث جهاد اکبر را در لباس مسئولیت‌پذیری تعریف می‌کند، افزود: سختی‌های تأمین معاش، از تحمل ساعت‌های کاری تا مقاومت در برابر وسوسه‌های حرام، در حکم ریاضتی شرعی است که صبر، اعتماد به خداوند و مدیریت هوشمندانه منابع مادی و زمانی را می‌آموزد. این همان جهاد اکبر است که پیامبر(ص) آن را مبارزه با هواهای نفسانی می‌دانستند. این حدیث الگویی برای تعادل در عصر آشفتگی است.
حجت‌الاسلام وطن دوست خاطر نشان کرد: امام رضا(ع) به ما می‌آموزد مسئولیت‌های فردی مانند خانواده و اجتماعی مانند جهاد نه در تقابل، بلکه در پیوندی همسو قرار دارند.
وی خاطر نشان کرد: امروزه می‌توان این آموزه را به مدیریت همزمان اقتصاد خانواده و مشارکت اجتماعی بسط داد.
وی ادامه داد: جهاد نظامی و اقتصادی دو فریضه همسو هستند، جهاد نظامی دفاع از مرزهای جغرافیایی و جلوگیری از سلطه دشمنان خارجی است تا مسلمانان بتوانند آزادانه عبادت کنند و جهاد اقتصادی نیز دفاع از مرزهای اخلاقی و استقلال مالی است، تا فرد در تأمین نیازهای خانواده، به دیگران وابسته نباشد. امام رضا(ع) در حدیث خود، این دو را نه در تقابل، بلکه در تکمیل یکدیگر می‌دانند. چنان‌که جهاد نظامی بدون استقلال اقتصادی پایدار نخواهد بود. هر دو جهاد، مقاومت در برابر سلطه است.
این پژوهشگر افزود: جهاد نظامی با شمشیر، سلطه نظامی دشمن را می‌شکند و جهاد اقتصادی با تلاش برای روزی حلال، سلطه فقر، بیکاری و ذلت وابستگی به دیگران را نابود می‌کند. هدف هر دو حفظ کرامت انسانی است. وی اضافه کرد:جهاد نظامی، کرامت جمعی امت را از نابودی نجات می‌دهد و جهاد اقتصادی، کرامت فردی را با بی‌نیازی از دست‌درازی به دیگران حفظ می‌کند.

وطن دوست تصریح کرد: در عصر حاضر که جنگ‌های اقتصادی جای جنگ‌های نظامی را گرفته‌اند، تأمین خانواده با روزی حلال، نوعی مقاومت فعال در برابر نظام‌های ظالمانه مالی است. همان‌گونه که رزمنده در جبهه از جان خود می‌گذرد، فرد در بازار یا کارگاه نیز با تحمل فشارهای مالی و اخلاقی مانند وسوسه رشوه یا کم‌فروشی، از حریم حلال دفاع می‌کند.

کسب روزی حلال، فراتر از یک وظیفه اقتصادی

حجت‌الاسلام وطن‌دوست گفت: کسب روزی حلال در آموزه‌های اسلامی فراتر از یک وظیفه اقتصادی بوده و ضامن پاکی فرد و جامعه و عاملی برای دوری از گناهان است. همان‌گونه که اشاره شد، کسی که به دنبال روزی حلال است از رشوه، اختلاس، سرقت و دیگر مفاسد اقتصادی اجتناب می‌کند. این پرهیز، نه تنها او را از معصیت نجات می‌دهد، بلکه خانواده و جامعه را نیز از پیامدهای ویرانگر این گناهان مصون می‌دارد. از سوی دیگر، ترک کسب حلال تنها نافرمانی از خداوند نیست، بلکه جفایی به خانواده و جامعه محسوب می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: این بیان گهربار علی بن موسی‌الرضا(ع) نشان می‌دهد کسب روزی حلال علاوه بر اینکه نیازهای مادی را برطرف می‌کند، زمینه‌ساز توانایی کمک به نیازمندان نیز می باشد.