تعطیلات چهار ماهه تابستان که عملاً نیمی از سال تحصیلی را در بر می‌گیرد، از جنبه‌های گوناگون، اتلاف سرمایه محسوب می‌شود. از منظر گسست‌های آموزشی و تربیتی، این تعطیلات، خسارتی جبران‌ناپذیر به شمار می‌رود. در این دوره طولانی، دانش‌آموزان از فضای آموزش دور شده و نسبت به آموخته‌های خود بیگانه می‌شوند، به گونه‌ای که کلاس، کتاب و مدرسه برای آن‌ها به امری غریب و ناآشنا تبدیل می‌گردد.
این چهار ماه، که می‌توانست فرصتی طلایی برای توسعه آموزش، مهارت‌آموزی و تربیت باشد، متأسفانه به دورانی برای از دست دادن دستاوردهای پیشین بدل می‌شود. این وضعیت، نه تنها برای دانش‌آموزان، بلکه برای معلمان نیز خسته‌کننده و دور از فضای پویای آموزش و تربیت است.
تعطیلات چهار ماهه تابستان، به همراه تعطیلات نوروز و تعطیلات ناخواسته دیگر، به معضلی تبدیل شده که خسارات سنگینی بر پیکره تربیت و آموزش نسل وارد می‌کند. بی‌میلی و بی‌انگیزگی دانش‌آموزان نسبت به ادامه تحصیل، عدم رغبت به کسب دانش و مهارت‌های عمومی، افت تحصیلی و… تنها بخشی از پیامدهای ناگوار این تعطیلات طولانی است.
برنامه‌های اوقات فراغت دانش‌آموزان که کمتر از ۱۰ درصد آنان را پوشش می‌دهد و اغلب محدود به فعالیت‌های ورزشی و هنری بی‌هدف و نامنظم است، نمی‌تواند راهکار مناسبی برای این چالش باشد. طرح‌های اوقات فراغت که متولیان پرشمار و کم‌بازدهی دارند، به تکالیف نانوشته‌ای در حوزه امور تربیتی تبدیل شده‌اند که تنها نامی از آن‌ها باقی مانده است. اگرچه خانواده‌ها هنوز بر این باورند که امور تربیتی می‌تواند بخشی از این معضل را پوشش دهد، اما واقعیت چیز دیگری است.
بررسی‌های سالانه نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌های رفتاری دانش‌آموزان، ناشی از اوقات فراغتی است که فاقد متولی دلسوز، امکانات کافی و برنامه‌های مدون است. این تعطیلات طولانی که نه قانونی دارد، نه از مقرراتی پیروی می‌کند و نه در راستای توسعه حرکت می‌کند، هیچ‌گاه مورد بررسی جدی قرار نگرفته است. اگر هم سخنانی در این باره مطرح شده، به تصمیم‌سازی مؤثری منجر نشده است.
تعطیلات مدارس، همواره به عنوان معضلی شناخته شده و به دغدغه‌ای برای وزرای آموزش و پرورش تبدیل شده است، اما هیچ‌کدام اراده و همراهی لازم را برای اصلاح آن نیافته‌اند.
وزیر محترم آموزش و پرورش، اگر اصلاح و بهبود تعطیلات مدارس را در اولویت قرار دهد، بی‌شک، نام نیکی از خود به یادگار خواهد گذاشت.
اصلاح تعطیلات، لزوماً به معنای افزایش طول سال تحصیلی یا تحمیل تکلیف مضاعف به معلمان و مدارس نیست، بلکه ساماندهی وضعیت نابسامان کنونی، در قالب طرحی جامع و تصویب آن در هیئت دولت است.
در قالب این طرح می‌توان:
تقویم تحصیلی مدارس ایران را متناسب با شرایط اقلیمی مناطق مختلف، تنظیم کرد.
تعطیلات زمستانه را به تقویم آموزشی اضافه کرد تا دانش‌آموزان و خانواده‌ها در میانه سال تحصیلی، فرصتی برای استراحت و تجدید قوا داشته باشند.
از محل منابع دولتی و مشارکت‌های مردمی، به معلمان (نه فقط مربیان پرورشی) برای ارائه آموزش‌های مهارتی، فعالیت‌های اوقات فراغت و کلاس‌های تقویتی، اضافه کار پرداخت کرد.
برنامه‌های اوقات فراغت دانش‌آموزان را فراتر از تابستان، در طول سال تحصیلی و به ویژه در ساعات بعد از ظهر، در قالب مجموعه‌ای از مهارت‌های اصلی و جانبی، طراحی و اجرا کرد.
دانش‌آموزان علاوه بر دریافت دیپلم رسمی آموزش و پرورش، دیپلم مهارتی نیز دریافت کنند.
اقداماتی از این دست، ضمن مدیریت صحیح اوقات فراغت، مدارس را از رکود و خمودگی خارج کرده و به دانش‌آموزان، علاوه بر آموزش‌های رسمی، مهارت‌های هدفمندی را نیز می‌آموزد.
این طرح که باید در قالب یک بسته جامع و رسمی اوقات فراغت تعریف شود، می‌تواند گره کور اوقات فراغت دانش‌آموزان را بگشاید.
امید است که یکی از اقدامات تحولی وزیر محترم آموزش و پرورش، اصلاح، بهبود و توسعه هدفمند اوقات فراغت دانش‌آموزان باشد.
نظر شما