وی در ادامه با بیان اینکه ارمنستان در سیاست همسایگی ما جایگاهی ویژه دارد و روابط تهران و ایروان بر پایههای مستحکم تاریخی و فرهنگی بنا شده است حفظ تمامیت سرزمینی و ثبات مرزهای قفقاز جنوبی را از اصول تغییرناپذیر سیاست جمهوری اسلامی خواند.
با این حال چند روز پس از جاری شدن این اظهارات بر زبان مقام ارشد نظامی ایران، رئیس جمهور ترکیه بار دیگر به بیان اوهامی که درباره منطقه در سر میپروراند پرداخته که نگاهی به آن خالی از لطف نیست. رجب طیب اردوغان در بازگشت از سفر به باکو با بیان اینکه گذرگاه زنگزور تنها یک جاده متصلکننده نخجوان به جمهوری آذربایجان نبوده بلکه یک مسیر اتصال جدید میان ترکیه و دنیای ترک نیز هست، گفت: از همسایهمان ایران انتظار داریم از این اقدام حمایت کند!
این نخستین بار نیست که اردوغان از رؤیاهایش درباره قفقاز جنوبی سخنسرایی میکند. او ۴ مهر ۱۴۰۲ هم در این باره گفت: «در مورد کریدور زنگزور این مشکل مربوط به ارمنستان نیست، مشکل مربوط به ایران است. اتخاذ چنین موضعی هم آذربایجان و هم ما را ناامید میکند. امیدوارم به زودی بر این مشکل غلبه کنیم. اگر تهران با این موضوع مثبت برخورد کند، ترکیه- آذربایجان- ایران با یکدیگر ادغام میشوند و شاید خط پکن- لندن باز شود».
در مورد اظهارات تکراری پرزیدنت همسایه شمال غربی البته چند نکته قابل توجه است؛ نخست اینکه تهران در راستای دفاع از صلح منطقهای ضمن طرح پلتفرم ۳+۳ (ایران، روسیه، ترکیه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان) برای مدیریت اتفاقات در قفقاز جنوبی، بر باز شدن تمامی راههای مواصلاتی تاریخی برای توسعه منطقه تأکید دارد. در مقابل باکو و آنکارا با تحریکات رژیم صهیونیستی و کشورهای غربی به جای استقبال از این رویکرد منطقی، با طرح ایده جعلی کریدور زنگزور تنها منافع خویش را مد نظر دارند و واضح است تهران مقابل چنین مسیری خواهد ایستاد. جمهوری اسلامی همان گونه که در ۳۰سال گذشته بدون هیچ چشمداشتی با ساخت جاده، دسترسی مردم جمهوری آذربایجان به منطقه نخجوان را فراهم کرده بود اکنون هم برای توسعه همکاریها، کریدور ارس را پیشنهاد داده و اگر کشورهای منطقه واقعاً به دنبال همکاری سازنده و بازی برد – برد، آن گونه که ادعا دارند برای همه طرفها هستند میتوانند به این ایده توجه کنند.
تهران ایجاد کریدور توهمی زنگزور که به قطع مرز زمینی ایران به ارمنستان منجر شود را به هیچ وجه نخواهد پذیرفت و تکتک شهروندان بر این مسئله اتفاق نظر دارند. ایرانیها هنوز خیانت پهلوی اول در هبه منطقه کوچک اما استراتژیک قرهسو به ترکیه را از یاد نبردهاند؛ اتفاقی که با رقم زدن جدایی رشته کوههای آرارات در شمال غرب از کیان میهن، سببساز زیاده خواهیهای این روزهای اردوغان شد. درخواست یکجانبه و طلبکارانه رئیس جمهور ترکیه از ایران برای همراهی با ایده این کشور در ایجاد کریدور زنگزور در مرز ایران و ارمنستان هم مانند این است که تهران از آنکارا بخواهد خط مرزی این کشور با عراق را برای دسترسی ایران به مدیترانه در اختیار ما قرار دهد؛ آیا آنها چنین خواستهای را میپذیرند؟
اردوغان البته در سخنان اخیرش جایی که میگوید «گذرگاه زنگزور تنها یک جاده متصلکننده نخجوان به آذربایجان نبوده بلکه یک مسیر اتصال جدید میان ترکیه و دنیای ترک نیز هست» به روشنی پشت پرده نیتش را برملا میکند. ادعای دستیابی زمینی باکو به نخجوان ظاهر و پوسته ماجراست اما هدف منافع بلندپروازانه ترکیه در تبدیل شدن به شاهراه ترانزیتی شرق به غرب است؛ آن هم با دور زدن و گذر از منافع ایران و این رؤیایی است که هیچ گاه محقق نخواهد شد. آنکارا اگر مدعی طراحی بازی برد - برد در منطقه است، نقشه مشخص است و این کشور به جای حاشیهسازی باید منافع ایران بزرگ را هم در این بازی بپذیرد و الا رؤیابافیهای وی هیچ گاه محقق نخواهد شد.
تهران پیشتر به روشنی خطوط قرمز خود در قفقاز جنوبی را به طرف مقابل اعلام کرده است. این نکته هم بر زبان مقامات سیاسی ما از رئیس جمهور گرفته تا معاونان وی جاری شده و هم برگزاری چندین دور رزمایش نظامی در منطقه شمال غربی نشان میدهد تهران در این مسیر با کسی شوخی ندارد. البته با توجه به ادامه لفاظیها از سوی اردوغان و علیاف درباره پروژه موهوم زنگزور، لازم است جمهوری اسلامی ضمن اتمام حجت، جدیت خود در این ماجرا را به آنکارا و باکو گوشزد کرده و جلو رویه غلط و لفاظیهای
گاه و بیگاه آنها را بگیرد. علاوه بر این تهران در مسیر ایجاد کریدور شمال جنوب باید تقویت همکاریها با ارمنستان را در دستور کار قرار داده و جمهوری آذربایجان را در این زمینه زیر فشار قرار دهد. در نهایت ترکیه باید بداند کشور ریشهدار و تاریخی ایران؛ سوریه یا عراق جنگزده و یا قبرس ضعیف و یونان باقیمانده بر ویرانههای روم نیست. ترکیه به عنوان عضوی از ناتو گمان کرده با اتکا به این پیمان نظامی میتواند هر کاری که خواست انجام داده و کسی هم با این کشور کاری نداشته باشد اما ایران ثابت کرده طرفی نیست که در مسیر منافع حیاتی خود کوتاهی کرده و بیتفاوت باشد؛ خواه طرفش آمریکا این شیطان بزرگ باشد یا اذناب منطقهای آن.
۱۰ خرداد ۱۴۰۴ - ۰۸:۲۲
کد خبر: ۱۰۷۱۱۳۷
تنها یک هفته از سفر وزیر دفاع به همسایه شمال غربی میگذرد جایی که ماحصل آن تأکید امیر عزیز نصیرزاده بر یک جمله کلیدی بود؛ ایران اجازه دستاندازی به مرز مشترک با ارمنستان را به هیچ طرفی نخواهد داد.
زمان مطالعه: ۴ دقیقه
نظر شما