روال هواپیماسازی و هواپیما خریدن در کشور ما جوری است که بر فرض اگر دنبال ساخت هواپیمای مسافربری برویم، عده‌ای برایش حرف درمی‌آوردند و مافیاسازی می‌کنند که: «با این توان علمی و صنعتی، ما را چه به هواپیماسازی؟» اگر قید تلاش برای ساخت هواپیمای مسافربری را بزنیم و بخواهیم هواپیما بخریم عده‌ای دیگر حرف از دست‌های پشت‌پرده، دلال‌بازی و ... می‌زنند.
آن وقت من و شما (بخوانید ملت) که نه اهل حرف درآوردنیم، نه سرمان از تجارت جهانی درمی‌آید، نه می‌فهمیم چه چیزهای مافیا دارند و کدام‌ها ندارند و نه می‌دانیم پرده چیست و پشتش چه خبر است، هر روز باید چشم و گوشمان را بدوزیم به اخبار رسمی و غیررسمی که مثلاً راستش را بگویند: ساخت هواپیمای مسافربری ایرانی به کجا رسید؟ هواپیماهایی که بعد از برجامِ خدا رحمت کرده، قرار شد به ما بدهند چندتایش را دادند و چندتایش را ندادند؟ آیا واردات هواپیمای دست دوم مشکلات حمل‌ونقل هوایی را حل می‌کند؟
تاخت زدن با نفت
حالا حساب کنید با این تفاسیر و این چشم به راه ماندن‌ها، یک روز صبح ببینید خبرگزاری‌ها تیتر زده‌اند: چینی‌ها هواپیماهای ۳۰میلیون دلاری را ۱۱۶میلیون دلار به هما قالب کردند!
«ایلنا» روز ۴خرداد امسال در مطلب زیر این تیتر نوشته بود: «طبق اطلاعات رسیده، مقدمات ورود این دو فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشورمان از دو سال گذشته توسط یک شرکت گمنام چینی به نام هاکان انرژی بابت تهاتر نفت ایران انجام شده، اما نکته این است که چینی‌ها هواپیماهایی را که هر یک از آن‌ها کمتر از ۳۰میلیون دلار ارزش دارند، به قیمت ۱۱۶میلیون دلار با نفت کشورمان تهاتر کرده‌اند!
البته ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه به همراه این دو فروند هواپیما که با احتساب هزینه‌تراشی‌های تحریم، در مجموع کمتر از ۶۰میلیون دلار ارزش دارند، قطعاتی هم وارد کشور شده که تاکنون جزئیاتی از آن منتشر نشده است.
اخبار غیررسمی حاکی از این است که شرکت چینی بخش قابل توجهی از بدهی‌های خود به ایران را تسویه نکرده است، در دولت گذشته، (هاکان انرژی) بابت خرید نفت کشورمان وارد پروژه‌هایی ازجمله طرح توسعه فاز دوم فرودگاه امام شد که آن پروژه را پس از کلنگ‌زنی رها کرد.
همچنین قرار بر این بود که هاکان انرژی با تهاتر نفتی، وارد پروژه‌های ریلی، خرید واگن و برقی کردن قطار تهران- مشهد و خرید هواپیما شود که هیچ یک به سرانجام نرسید. برای واردات ۵۵فروند انواع هواپیما هم با هاکان انرژی توافقاتی شده بود که در نهایت پس از دو سال، دو فروند از آن، تقریباً با دو برابر قیمت، روز گذشته وارد ناوگان ملی هما شد».
هواپیما با موتور اضافه
شما شاید یادتان نباشد، من اما خوب یادم هست که همین دو ماه و چند روز پیش، خبرگزاری‌ها نوشتند: «از ۲۸ فروردین امسال چهار هواپیمای خریداری شده مسافربری وارد کشور شده است... دو ایرباس پهن‌پیکر متعلق به «هما» و دو فروند بوئینگ متعلق به شرکت کاسپین است».
بقیه گزارش مدعی بود ایرباس‌ها فقط ۱۴سال کارکرده و با موافقت آمریکایی‌ها از یک شرکت هنگ‌کنگی خریداری شده و به ایران آمده‌اند. تا اینجای مطلب این را یقین داریم که ایرباس‌های پرسروصدا، مثل خودروهای وارداتی، دست دوم بوده و نو نیستند. اما هنوز نمی‌دانیم آیا ایرباس‌های ۱۴ساله فروردین ۱۴۰۴ که هنگ‌کنگی بودند، همان هواپیماهای ایرباس ۱۱۶میلیون دلاری خبر چند روز پیش هستند که با واسطه‌گری شرکت چینی و تهاتر نفت و... وارد شده‌اند یا نه؟ برای رفع شبهه و ابهام‌هایی که با خواندن مطالب بالا به ذهنتان آمد این را بگوییم که روز پنجم خرداد برخی خبرگزاری‌ها نوشتند: «در فضای رسانه‌ای شبهاتی در مورد خرید دو هواپیمای ایرباس دست به دست می‌شود... فتح‌الله توسلی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، مدعی است خرید این دو فروند هواپیما برای وزارت راه بیش از ۵۰میلیون دلار هزینه داشته اما رقم ۱۱۶میلیون دلاری نشان می‌دهد قیمت نهایی ممکن است شامل هزینه‌های جانبی مانند انتقال، تعمیر، قطعات یدکی و پشتیبانی فنی بوده باشد... یک مقام آگاه سازمان هواپیمایی کشوری هم اعلام کرد عدد منتشر شده در برخی گزارش‌ها مبنی بر پرداخت ۱۱۶میلیون دلار برای خرید هر فروند هواپیمای ایرباس A۳۳۰ صحت نداشته و از اساس کذب است... این دو هواپیما به همراه چهار دستگاه موتور اضافه، با تأیید کارشناسان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، سازمان هواپیمایی کشوری و اخذ نظر کارشناسی رسمی دادگستری خریداری شده‌اند».
این مقام آگاه آخر حرف‌هایش گفته بود آن‌هایی که می‌گویند هواپیمای ۳۰میلیون دلاری را ۱۱۶میلیون دلار خریده‌ایم، اگر می‌توانند بروند همین هواپیما را ۳۰میلیون بخرند و به ایران بیاورند!
زاویه نگاه هم مهم است
جوابیه آقای مقام آگاه، البته حسابی دندان‌شکن است و نوعی تسویه‌حساب با طرف مقابلش که نمی‌دانیم کیست به حساب می‌آید، اما به پرسش‌های من و شما که بالاخره حقمان است بدانیم هواپیمای وارداتی نو یا کهنه‌اند و آخرش چقدر برای ملت و مملکت آب خورده‌اند، پاسخ نمی‌دهد.
بنابراین بیایید خودمان با توجه به شواهد موجود، دو دو تا چهارتا کرده و جوابی برای برخی پرسش‌های مطرح شده در این مطلب پیدا کنیم. درباره اینکه تکلیف ساخت هواپیمای مسافربری وطنی چه شد، بهترین جوابی که می‌شود پیدا کرد مربوط به حداقل یک سال و یک ماه پیش است که معاون وقت رئیس‌جمهور گفت: «پروژه هواپیمای ۷۲ نفره ساخت ایران تعطیل شده است... قرار شد به عنوان عضوی از یک کنسرسیوم، در ساخت یک هواپیمای جدید روسیه مشارکت داشته باشیم»!
درباره اینکه آیا واردات هواپیمای دست دوم کار درستی است یا نه هم شما را ارجاع می‌دهیم به بحث واردات خودروهای دست دوم که مدت‌ها درباره‌اش بین کارشناسان بحث و جدل بود و آخرش در حالی که کسی نتوانست ثابت کند کار خوبی است یا کار خوبی نیست، واردات انجام شد و حالا باید خوبی یا بدی‌اش را از خریداران این خودروها پرسید و کاری به اینکه دلال‌ها این وسط چقدر گیرشان آمده، نداشت!
اگر هنوز برایتان مهم است که واقعاً ایرباس‌های جدید ۳۰ ،۵۰ یا ۱۱۶ میلیون دلار برایمان آب خورده، باید بگوییم بسته به این است شما چطور و از کدام زاویه به ماجرا نگاه کنید و کدام قسمتش را ببینید. اگر فقط یک هواپیمای خشک و خالی با کارکرد ۱۴ساله باشد، بر فرض که باکش را هم پر از بنزین کرده، روغن موتور و گیربکس را هم عوض کرده باشند، بدون خلبان و موتور یدکی، بر مبنای دلار ۴۸۰۰تومانی، همان ۳۰میلیون دلار می‌ارزد. اگر مبنا را دلار بازار آزاد در نظر بگیریم و قیمت دوتا موتور اضافه را هم که آن آقای مسئول آگاه مدعی است اشانتیون داده‌اند حساب کنیم، ۵۰میلیون دلار قیمت بدی نیست! اگر هم بخواهیم همه مسائل مهم و غیر مهم، آدم‌های جلو و پشت پرده، تهاتر نفت و این‌جور چیزها را حساب کنیم، تقریباً هر هواپیما ۱۱۶میلیون دلار می‌ارزد... به‌خصوص اینکه الان توی این اوضاع تحریم و وسط مذاکرات ناامیدکننده با آمریکایی‌ها اگر به من و شما نفری ۱۱۶میلیون دلار بدهند با آن حتی نمی‌توانیم یک هواپیمای اوراقی ۵۰سال پیش را وارد کنیم چه برسد به هواپیمای ایرباس پهن پیکری که فقط ۱۴ سال کار کرده... تازه این را هم در نظر بگیرید که بابتش پولی نداده و فقط با نفت تهاتر کرده‌ایم!
نظر شما